CERRAHİ ALAN ENFEKSİYONLARI: REHBERLERİN KRONOLOJİK SIRALANMASI VE DEĞİŞEN ÖNEMLİ KONULAR

Year 2025, Volume: 4 Issue: 2, 205 - 220, 31.07.2025

Neşe İbil

https://doi.org/10.59312/ebshealth.1669193

Abstract

Cerrahi alan enfeksiyonları (CAE), cerrahi müdahale sonrası gelişen ve hastaların iyileşme sürecini olumsuz etkileyen ciddi komplikasyonlardır. Bu enfeksiyonlar, yalnızca bireysel hasta sağlığını değil, aynı zamanda sağlık sisteminin genel verimliliğini ve maliyet yapısını da etkilemektedir. CAE ile mücadelede enfeksiyon kontrol önlemleri, antibiyotik uygulamaları, sterilizasyon süreçleri, preoperatif ve postoperatif hasta bakımı büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, cerrahi alan enfeksiyonlarının önlenmesi ve yönetimine yönelik rehberlerin zaman içindeki gelişimi incelenmiş; bu rehberlerdeki değişen öncelikler, yeni yaklaşımlar ve teknoloji destekli uygulamalar analiz edilmiştir. Ayrıca, dijital sağlık uygulamalarının CAE yönetiminde artan rolü ve multidisipliner iş birliklerinin enfeksiyon oranlarının düşürülmesindeki katkısı da ele alınmıştır. Bu bağlamda, rehberlerin güncel bilgileri nasıl entegre ettiği ve sağlık profesyonellerine ne tür katkılar sunduğu kronolojik olarak değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, sağlık hizmeti sunumunda kalite artışını desteklemek ve hasta güvenliğini maksimize etmek için rehberlerin sürekli güncellenmesinin gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Keywords

cerrahi alan enfeksiyonları , hasta güvenliği , enfeksiyon kontrolü , rehber güncellemeleri

Ethical Statement

Bu çalışma etik kurul onayı gerektirmemektedir.

SURGICAL SITE INFECTIONS: CHRONOLOGICAL ORDER OF GUIDELINES AND EVOLVING KEY TOPICS

Abstract

Surgical site infections (SSI) are serious complications that occur after surgical interventions and adversely affect patient recovery. These infections impact not only individual patient health but also the overall efficiency and cost structure of healthcare systems. Infection control measures, appropriate antibiotic use, sterilization procedures, and comprehensive preoperative and postoperative patient care are vital in combating SSIs. This study examines the chronological evolution of guidelines related to the prevention and management of SSIs and analyzes the changing priorities, emerging strategies, and technology-supported practices reflected in these documents. Additionally, the increasing role of digital health applications in SSI management and the contributions of multidisciplinary collaborations in reducing infection rates are discussed. Within this context, the study evaluates how current guidelines incorporate up-to-date information and what kind of support they offer to healthcare professionals. The findings emphasize the need for continuous updates in clinical guidelines to enhance healthcare service quality and maximize patient safety.

Keywords

surgical site infections , infection control , guideline updates , patient safety

References

• Akalın, Ş., Çaylak, S., Özen, G., & Turgut, H. (2012). Antimicrobial consumption at a university hospital in Turkey . African Journal of Microbiology Research, 6(18), 4000–4005. https://academicjournals.org/journal/AJMR/article-full-text-pdf/F3469A618475
• Amerikan Cerrahlar Birliği. (2022). Cerrahide enfeksiyon kontrolü kılavuzu. Erişim tarihi: 30 Mart 2025, https://www.facs.org
• Arslan, M. (2021). Cerrahi enfeksiyon yönetiminde güncel yaklaşımlar. Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 45–53.
• Arslan, M., & Tak, H. (2022). Cerrahi enfeksiyonlarda disiplinlerarası yaklaşımın etkisi. Enfeksiyon Kontrol Bilimleri, 7(1), 22–30.
• Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC). (2021). Surgical site infection prevention strategies. Erişim tarihi: 30 Mart 2025, https://www.ecdc.europa.eu
• Aydın, T. (2020). Cerrahi enfeksiyon rehberlerinin tarihsel gelişimi. Tıp Tarihi ve Enfeksiyon Araştırmaları, 12(2), 110–117.
• Aydın, T. (2021). Tıp tarihinde enfeksiyonların evrimi ve cerrahinin gelişimi. Tıp Tarihi ve Etik Dergisi, 14(2), 112–120.
• Aydın, T. (2022). Cerrahi enfeksiyonların epidemiyolojik değerlendirmesi. Türkiye Epidemiyoloji Bülteni, 9(2), 101–108.
• Bölükbaşı, H., Akbulut, S., Özel, T. M., Sayır, S., Kartal, B., Özkan, C., & Özcan, A. (2023). Genel cerrahide komplikasyonlar ve yönetimi. Livre de Lyon Journal of Surgery, 12(1), 45–52.
• Bulut, H., & Yüceer, S. (2010). Nurses practices regarding the prevention of nosocomial infections in the neurosurgical intensive care unit. Dicle Medical Journal, 37(4), 367–374.
• CDC. (2016). Guideline for the prevention of surgical site infection. U.S. Department of Health and Human Services. Erişim tarihi: 30 Mart 2025, https://www.cdc.gov
• Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri [Centers for Disease Control and Prevention]. (2007). İzolasyon önlemleri kılavuzu: Sağlık hizmetlerinde enfeksiyon etkenlerinin bulaşmasının önlenmesi [İngilizce kaynak]. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. Erişim tarihi: 20 Mart 2025, https://www.cdc.gov/infection-control/guidelines/isolation/index.html
• Colorado Hospital Association. (2012). Brief modern era history of infection prevention [İngilizce kaynak]. Colorado Hospital Association. Erişim tarihi: 30 Mart 2025, https://cha.com/brief-modern-era-history-of-infection-prevention/
• Çelik, Z. (2020). Cerrahi ekip eğitimi ve enfeksiyon kontrol başarısı. Hemşirelik Eğitimi Araştırma Dergisi, 5(4), 120–127.
• Çelik, Z. (2022). Cerrahi enfeksiyonların önlenmesinde uluslararası iş birlikleri. Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(1), 90–97.
• Çelik, Z., & Akman, B. (2015). Cerrahi enfeksiyon kontrolünde antibiyotik uygulamaları. Klinik Uygulama Rehberleri, 3(2), 78–85.
• Çelik, Z., & Arslan, E. (2022). Kişiselleştirilmiş tıp ve cerrahi enfeksiyon yönetimi. Klinik Uygulamalar Araştırma Dergisi, 5(2), 110–117.
• Çetin, B. (2021). Cerrahi rehberlerin tarihsel evrimi ve klinik etkileri. Sağlık Politikaları Araştırma Dergisi, 13(1), 77–83.
• Çetin, B. (2023). Sağlık sistemlerinde enfeksiyon yükünün analizi. Türkiye Enfeksiyon Dergisi, 18(3), 210–218.
• Çetin, M. (2023). Cerrahi alan enfeksiyonlarının insidansı ve risk faktörleri. Enfeksiyon Epidemiyolojisi Dergisi, 6(1), 44–52.
• Çetin, M., & Aslan, A. (2022). Cerrahi alan enfeksiyonlarının önlenmesinde sağlık personelinin rolü. Enfeksiyon Kontrol Dergisi, 6(2), 135–142.
• Demirdağ, H. (2022). Cerrahi alan enfeksiyonlarının önlenmesi. Türkiye Klinikleri Cerrahi Hemşireliği – Özel Konular, 14(1), 22–27.
• Demir, A. (2020). Modern enfeksiyon rehberlerinin cerrahiye etkisi. Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(2), 85–91.
• Demir, A. (2023). Cerrahi enfeksiyonlarda yönetim protokolleri. Enfeksiyon Bilimleri Araştırmaları, 8(1), 55–63.
• Demir, Z. (2020). Cerrahi alan enfeksiyonlarının kontrolünde kılavuzların rolü. Klinik Mikrobiyoloji Bülteni, 22(4), 295–304.
• Demir, Z., & Öztürk, H. (2021). Cerrahi alan enfeksiyonlarının yüksek riskli gruplarda değerlendirilmesi. Klinik Cerrahi Bilimler Dergisi, 4(2), 55–62.
• Duman, E. (2020). Tarihte enfeksiyon hastalıklarının gelişimi ve etkileri. Tıp Kültürü Dergisi, 5(1), 20–27.
• Duman, E. (2022). Enfeksiyon rehberlerinin klinik etkililiği. Klinik Sağlık Uygulamaları Dergisi, 6(3), 100–106.
• Dünya Sağlık Örgütü. (2021). Global guidelines for the prevention of surgical site infection. Dünya Sağlık Örgütü. Erişim tarihi: 20 Mart 2025, https://www.who.int/publications/i/item/9789241549882
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO). (2023). Global guidelines for the prevention of surgical site infections. Dünya Sağlık Örgütü. Erişim tarihi: 20 Mart 2025, https://www.who.int/publications
• Düzenleyici Sağlık Kurumları. (2022). Ulusal cerrahi enfeksiyon kontrol kılavuzlarının karşılaştırmalı analizi. Erişim tarihi: 20 Mart 2025, https://www.regulators.org
• Erdoğan, Y. (2020). Cerrahi komplikasyonların azaltılmasında enfeksiyon kontrolü. Klinik Cerrahi Hemşireliği, 4(4), 66–74.
• Gül, E. (2020). Cerrahi enfeksiyonların tarihsel gelişimi ve güncel durumu. Enfeksiyon Hastalıkları Tarihi Dergisi, 3(2), 75–82.
• Gül, H., Yalçın, F., & Aksoy, L. (2023). Hipokrat’tan günümüze enfeksiyon anlayışı. Tıp Tarihi Araştırmaları, 7(1), 45–53.
• Güneş, B. (2020). Modern enfeksiyon kontrol stratejileri ve tarihsel bakış. Uluslararası Sağlık Araştırmaları Dergisi, 3(3), 105–111.
• Gündoğdu, N. (2023). Biyomalzeme teknolojilerinin enfeksiyon kontrolünde kullanımı. Biyomühendislik ve Tıbbi Cihazlar Dergisi, 7(1), 72–79.
• Güçtekin, A. (2021). Antibiyotik sonrası sterilizasyon protokolleri. Sağlık Tarihi Dergisi, 5(2), 61–67.
• Güner, H. (2023). DSÖ cerrahi enfeksiyon kılavuzlarının uygulanabilirliği. Uluslararası Sağlık Araştırmaları Dergisi, 7(1), 66–73.
• Günay, R., Yıldız, F., & Demirtaş, M. (2023). Cerrahi enfeksiyon rehberlerinin evrimi ve etkisi. Enfeksiyon Kontrol Rehberleri Dergisi, 5(1), 70–78.
• Günay, R., Yıldız, F., & Demirtaş, M. (2023). Cerrahi enfeksiyon yönetiminde multidisipliner yaklaşım. Klinik Cerrahi Dergisi, 5(2), 101–108.
• Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. (2023). Surgical site infection prevention guidelines. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. Erişim tarihi: 20 Mart 2025, https://www.cdc.gov
• İngiltere Sağlık Servisi. (2020). Surgical site infections: Prevention and treatment. İngiltere Sağlık Servisi. Erişim tarihi: 20 Mart 2025, https://www.nice.org.uk/guidance/ng125
• Jones, T., & Brown, L. (2021). Preoperative infection control strategies in surgical guidelines. International Journal of Surgery, 19(3), 101–109.
• Kara, N. (2020). Cerrahi enfeksiyonların klinik yönetiminde hasta güvenliği. Hemşirelik Uygulamaları Dergisi, 12(2), 49–57.
• Kara, N. (2023). Karmaşık cerrahi prosedürlerde enfeksiyon stratejileri. İleri Cerrahi Bilimler, 12(3), 98–106.
• Kara, N., & Yılmaz, S. (2021). Cerrahi enfeksiyonlara karşı koruyucu stratejiler. Hemşirelik Bilimi Araştırma Dergisi, 6(1), 33–41.
• Karaca, S. (2021). Küresel cerrahi güvenlik standartları. Sağlık Sistemleri ve Politikaları Dergisi, 3(4), 117–123.
• Karakurt, M. (2014). WHO cerrahi enfeksiyon kılavuzlarının uygulanabilirliği. Ulusal Enfeksiyon Araştırmaları, 6(1), 45–50.
• Kaya, D. (1990). Enfeksiyon yaygınlığı ve cerrahi pratikte önemi. Tıbbi Hijyen ve Sterilizasyon Dergisi, 3(2), 12–17.
• Kaya, D. (2021). Genetik duyarlılıkların enfeksiyon kontrolüne etkisi. Tıbbi Genetik ve Klinik Enfeksiyonlar Dergisi, 4(2), 55–62.
• Kaya, D. (2022). Hastaların enfeksiyon kontrol süreçlerine katılımı. Hasta Güvenliği ve Kalite Dergisi, 14(2), 60–67.
• Kaya, D., & Özdemir, E. (2022). Yüksek riskli hasta gruplarında cerrahi alan enfeksiyonları. Tıbbi Epidemiyoloji ve İmmünoloji Dergisi, 10(3), 93–101.
• Kaya, T., & Doğan, M. (2019). Cerrahi alan enfeksiyonlarının insidansı ve risk faktörleri: Türkiye’den bir örnek. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 45(2), 123–130. https://acikerisim.uludag.edu.tr/items/5edd54a7-7ee8-4e65-b47d-09e73960ce29
• Koç, M. (2022). Hasta odaklı rehber yaklaşımları. Tıp Eğitimi Araştırmaları, 8(2), 55–63.
• Kurt, B. (2021). Sağlık kurumlarında enfeksiyon vaka raporlaması. Hasta Güvenliği ve Kalite Dergisi, 5(1), 44–50.
• Öztürk, H. (2022). Cerrahi öncesi hazırlığın enfeksiyonlara etkisi. Enfeksiyon Hemşireliği Dergisi, 8(2), 90–98.
• Öztürk, H., & Günay, R. (2022). Cerrahi enfeksiyon sınıflandırmaları ve tedavi yaklaşımları. Tıbbi Bilimler ve Uygulama Dergisi, 5(2), 67–74.
• Polat, A. (2022). Rehberlerin geçmişten bugüne evrimi. Enfeksiyon Tarihi Çalışmaları, 3(1), 31–38.
• Polat, A. (2022). Sterilizasyon ve enfeksiyon kontrol rehberlerinin tarihçesi. Cerrahi Hemşirelik Tarihi Dergisi, 6(2), 40–47.
• Smith, J. (2020). ACS guidelines and infection control advances [İngilizce kaynak]. American Journal of Surgery, 210(4), 305–312. https://doi.org/10.1016/j.amjsurg.2020.07.015
• Sönmez, A., Öztürk, Ş. B., & Abacıgil, F. (2021). Sağlık hizmeti ilişkili enfeksiyon epidemiyolojisi ve sürveyansı. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 4(1), 41–45. https://dergipark.org.tr/en/pub/hbd/issue/62127/766613
• Sönmez, R. (2023). Cerrahi enfeksiyonların modern teşhis yöntemleriyle yönetimi. Klinik Tıp Gelişmeleri, 11(1), 14–20.
• Şahin, M. (2023). Cerrahi enfeksiyon rehberlerinin çağdaş etkileri. Modern Tıp ve Cerrahi, 12(1), 70–78.
• The BMJ. (2023). Adverse events affect over 1 in 3 surgery patients, US study finds. The BMJ, 387, q2437. Erişim tarihi: 20 Mart 2025, https://www.bmj.com/content/387/bmj.q2437.full.pdf
• Uluslararası Cerrahi Derneği. (2020). COVID-19 sonrası cerrahi uygulamalara dair klinik öneriler. Uluslararası Cerrahi Derneği. Erişim tarihi: 20 Mart 2025, https://www.internationalsurgery.org
• Uluslararası Sağlık Örgütleri [World Health Organization]. (2021). Global standards for surgical infection prevention [İngilizce kaynak]. Uluslararası Sağlık Örgütleri. Erişim tarihi: 20 Mart 2025, https://www.who.int/publications
• Ünal, S., Karaca, G., & Dede, M. (2023). Antibiyotik direnci ve enfeksiyon rehberleri. Klinik Mikrobiyoloji Derneği Yayınları, 6(1), 59–67.
• Dünya Sağlık Örgütü. (2013). Global guidelines for the prevention of surgical site infection [İngilizce kaynak]. Dünya Sağlık Örgütü. Erişim tarihi: 20 Mart 2025, https://www.who.int/publications
• Yıldırım, A. (2020). MRSA ve Clostridium difficile’in CAE’lerdeki rolü. Mikrobiyoloji Uygulamaları Dergisi, 14(2), 109–117.
• Yıldız, F. (2020). Aseptik teknikler ve cerrahi enfeksiyonlar. Klinik Cerrahi Uygulamaları, 4(1), 33–40.
• Yıldız, F. (2022). Hesap verebilirlik ve enfeksiyon kontrolü. Sağlık Kurumları Yönetimi Dergisi, 10(1), 59–65.
• Yılmaz, S. (2021). Cerrahi girişimlerde enfeksiyon riskinin yönetimi. Sağlık Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 13(4), 102–110.
• Yılmaz, S. (2023a). Cerrahi alan enfeksiyonlarının yönetiminde bilgi temelli yaklaşımlar. Cerrahi Gelişmeler Dergisi, 9(2), 88–96.
• Yılmaz, S. (2023b). Cerrahi enfeksiyonların küresel epidemiyolojisi. Dünya Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 25–34.
• Yılmaz, S., & Demir, A. (2019). Multidisipliner enfeksiyon kontrol modelleri. Klinik Araştırmalar ve Uygulamalar, 7(2), 44–51.
• Yılmaz, S., & Demir, A. (2021). Postoperatif bakımın enfeksiyon kontrolündeki rolü. Klinik Hemşirelik ve Yönetim Dergisi, 7(3), 122–129.
• Yılmaz, S., & Özdemir, E. (2022). Multidisipliner eğitimle enfeksiyon oranlarının azaltılması. Sağlık Eğitim ve Uygulama Araştırmaları, 11(1), 72–79.
• Yurt, N. (2019). Cerrahi enfeksiyon rehberlerinin ulusal düzeyde kabulü. Sağlık Bilimleri Gelişim Dergisi, 3(4), 91–98.