Sermayenin Antikomünist Yayıncılığı: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Yayınları

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 84, 110 - 137, 17.01.2025

Tuğrul Çelik

Öz

Bu çalışmada, büyük sermayenin mesleki üst kuruluşu olarak 1950’de kurulan Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği’nin (TOBB) 1960’lı yıllardaki antikomünist yayıncılık politikası incelenmiştir. Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği’ne ait Birlik Matbaası tarafından ilki 1962 yılında Komünistlerin Söylediklerine İnanılabilir mi? isimli çeviri eserle başlayan antikomünist yayıncılık politikası 1960’lar boyunca devam etmiştir. Birlik tarafından “komünizmin gerçek politik amacını açıklamak”, “komünistlerin korkunç gayelerini bütün çıplaklığı ile göz önüne sermek” ve “bu tehlikeden korunma çarelerini ortaya koymak” üzere bir “memleket hizmeti” olarak yayımlanan toplam 24 yayın tespit edilmiş ve incelenmiştir. Antikomünist yayın politikası, sermayenin 1960’larla birlikte Türkiye’de yükselen sınıf hareketine ve sosyalizme karşı yürüttüğü ideolojik mücadelenin bir aracı olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

antikomünizm, TOBB, sermaye, matbuat antikomünizmi, yayıncılık

Kaynakça

• Adams, T. W./Alvin J. C. (1967) Kıbrıs’ta Komünizm (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Alkan, Mehmet Öznur (2015) “Soğuk Savaş’ın Toplumsal, Kültürel ve Günlük Hayatı İnşa Edilirken ...” Kaynar, Mete Kaan (Haz.) Türkiye’nin 1950’li Yılları (İstanbul: İletişim Yay.): 591-617.
• Alkan, Mehmet Öznur (2017a) 150. Yılında Das Kapital: Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’deki Serencamı (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Alkan, Mehmet Öznur (2017b) “Altmışlı Yıllarda Günlük Hayatın Siyaseti” Kaynar, Mete Kaan (Haz.) Türkiye’nin 1960’lı Yılları (İstanbul: İletişim Yayınları): 933-86.
• Anderson, B. (1995) Hayali Cemaatler. (İstanbul: Metis Yayınları, 2. Baskı) (Çev. İ. Savaşır).
• Aral, N. Z. (1965) Toplumumuzda Doktrin Tartışmaları (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Buzek, A. (1966) Komünist Basın Nasıl Çalışır? (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Campbell, R. W. (1966) Sovyet Ekonomisinde En Son Gelişmeler (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası.)
• Çağlar, D. (2008) Hayali Komünizm: Soğuk Savaş’ın Türkiye Söylemleri. (İstanbul: Berfin Yayınları).
• Ecevit, B. (1968) Bu Düzen Değişmelidir. (Ankara: Ulus Basımevi).
• Faaliyet Raporu-Malî Rapor (1963) (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Faaliyet Raporu-Malî Rapor (1967) (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Faaliyet Raporu-Malî Rapor (1969) (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Faaliyet Raporu-Malî Rapor (1970) (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Forgacs. D. (Haz.). (2018) Gramsci Kitabı-Seçme Yazılar 1916-1935. (Ankara: Dipnot Yay.) (Çev. İ. Yıldız)
• Gilmore, K. O. (1967) Küba Nasıl Komünist Oldu? (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Girginov, G./ Mshvenieradze, V. (1978) Günümüzde Anti-Sovyetizm Anti-Komünizm (İstanbul: Bilim Yayınları) (Çev. K. Nural).
• Gramsci, A. (2011) Hapishane Defterleri, C.1, (İstanbul: Kalkedon Yay. (Ed.: Joseph A. Buttigieg, Çev. E. Ekici).
• Gramsci, A. (2012) Hapishane Defterleri, C.2, (İstanbul: Kalkedon Yay.) (Ed.: Joseph A. Buttigieg, Çev. B. Baysal).
• Home, Sir A. D. (1967) Sosyalizm Niçin Daima Başarısızlığa Uğrar? (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Hsu, U. T. (1967) Gizli Mücadele: Komünistler Çin’i Nasıl Ele Geçirdi (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası) (Çev. C. San).
• Kendi Kalemlerinden Komünizm (1966) (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Ketchum, R. M./Brumberg A. (1967) Komünizm Nedir? Resimlerle Dünya Komünizmi. (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Komünist Dünya Planı (t.y.) (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Komünizm ve Din (1966) (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Komünizme Karşı Hürriyet (1965) (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Laurat, L. (1964) Sovyet Ziraati: Buhranın Kökleri. (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Lyons, Eugenel (1966) “Kızıllar Bir Nümayişi Nasıl Yaratırlar?” Kızıl Dünya? (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası): 57-68.
• Marx, K./ Engels, F. (2005) Komünist Parti Manifestosu (İstanbul: Evrensel Basım Yayın) (Çev. Y. Onay).
• Masani, M. R. (1966) Liberalizm Sosyalizme mi Yol Açacak? (Ankara: Türkiye
• Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası). Mater, N. (2012) Sokak Güzeldir 68’de Ne Oldu? (İstanbul: Metis Yayınları, 3. Baskı).
• Meşe, E. (2016) Komünizmle Mücadele Dernekleri: Türk Saǧinda Antikomünizmin İnşası (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Neocleous, M. (2012) Güvenlik Şiddet ve Savaş (Ankara: Dipnot Yayınları) (Ed. Z. Yılmaz/ Çev. G. Çorbacıoğlu/E. Embel).
• Örnek, C. (2015) Türkiye’nin Soğuk Savaş Düşünce Hayatı: Antikomünizm ve Amerikan Etkisi. (İstanbul: Can Yayınları, 1. Baskı).
• Öztan, Güven Gürkan (2012) “‘Ezeli Düşman’ ile Hesaplaşmak: Türk Sağında ‘Moskof’ İmgesi”. Kerestecioğlu, İnci Özkan/ Öztan, Güven Gürkan (Der.) Türk Sağı: Mitler, Fetişler, Düşman İmgeleri (İstanbul: İletişim Yay.).
• Peyret, H. (1966) Sovyet Rusya’da Sınaî Reformun Düşündürdükleri. (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Polanyi, M. (1966) Marksizm Anlayışı. (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Raanan, L. (1967) Endonezya’daki Mücadelenin İçyüzü. (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Reinhold, O. / Rijenko, F. (1969) Politikasıyla ve İdeolojisiyle Günümüzde Antikomünizm. (İstanbul: Konuk Yayınları). Resmi Gazete. 1950. https://resmigazete.gov.tr/arsiv/7457.pdf.
• Rostow, W. W. (1966) İktisadî Gelişmenin Merhaleleri (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• San, C. (1965) Komünist Darbeleri ve Karşı Tedbirler (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• San, Cevdet (1967) “Bu Kitabın Düşündürdükleri” Hsu, U. T. (Ed.) Gizli Mücadele: Komünistler Çin’i Nasıl Ele Geçirdi? (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Savaş, V. (1966) Teoride ve Tatbikatta Sosyalizm (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Schwarz, F. (1964) Komünistlerin Söylediklerine İnanılabilir mi? (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası, 2. Baskı).
• Selçuk, E. K. (2018) “Mücadeleciler”: Mücadele Birliği (1964-1980). (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Şimşek, A. (2021) “Komünistin Eşkâli”: Türkiye’de Antikomünizm (1945- 1971). (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Tuna Çukurluğu (1965) (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Yanlış Kehanet ve Bir Hayalin Yıkılışı (1966) (Ankara: Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası).
• Yetiş, M. (2020) “Hegemonya”. Atılgan, Gökhan/Aytekin, E. Attila (Haz.) Siyaset Bilimi-Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler (İstanbul: Yordam Yay.).
• Yıldırmaz, S. (2012) “Nefretin ve Korkunun Rengi Kızıl”. Kerestecioğlu, İnci Özkan/ Öztan, Güven Gürkan (Der.) Türk Sağı: Mitler, Fetişler, Düşman İmgeleri (İstanbul: İletişim Yay.).