Covid-19 Pandemi Sürecinde İlkokul Fen Bilimleri Dersi Kapsamında Öğrenme Kayıplarının Tespiti ve Telafi Yöntemleri

Year 2022, Issue: 45, 35 - 50, 03.07.2022

Sema Aydın Ceran Ebru Ergül

Abstract

020 yılının başından bu yana COVID-19 pandemisi eğitimde yeni ve hemen adapte olunamayan bir süreç başlatmıştır. Bu süreçte eğitime uzun süreli aralar verilmiş ve yaşamımızda acil ve
zorunlu uzaktan eğitim terimi önemli bir alan kaplamıştır. Uzaktan eğitim süreci sistemin tüm
paydaşlarını etkilemiş ve farklı eğitim gündemlerine neden olmuştur. Öğrenme kayıpları bu gündem konularının belki de en çok dile getirilen boyutudur. Bu araştırma kapsamında pandemi
döneminde ilkokul fen bilimleri dersi üniteleri kapsamında yaşanan öğrenme kayıplarının, bu
kayıpların tespit ve telafisinde izlenen yolların sınıf öğretmenlerinin tecrübelerinden hareketle
açığa çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma nitel durum çalışması metodolojisine uygun bir şekilde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’nin farklı bölgelerinde özel ve devlet okullarında görev yapan 37 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Veriler, yarı
yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi
kullanılmıştır. Öğretmenlerin tespit ve uygulamalarından doğrudan alıntılar yapılarak bulgular
desteklenmiştir. Araştırma verilerinin analizi sonucunda ilkokul fen bilimleri dersinde en fazla
öğrenme kaybı tespit edilen ünitelerin 3. sınıflarda “Maddeyi Tanıyalım,” 4. sınıflarda ise “Madde ve
Özellikleri” ile “Basit Elektrik Devreleri” olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca tüm ünitelerde öğrenme
kaybı olduğuna ilişkin tespitlerin oranı da yüksektir. Bununla birlikte fen bilimleri dersi öğrenme
kayıplarının nedenlerinin “Dersin Doğası,” “Sosyal-Duygusal Özellikler,” “Yetersiz Veli Desteği”,
“Etkileşim-Katılım Sorunları” ve “Yetersiz Zaman” gibi unsurlara bağlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğrenme kayıplarının tespitinde ise öğretmenlerin “Geleneksel Değerlendirme Yöntemleri,”
“Alternatif Yöntemler” ve “Bireyselleştirilmiş Yöntemler” kullandıkları tespit edilmiştir. Son olarak
öğrenme kayıplarının telafisinde sınıf öğretmenlerinin “Bilimsel Araştırma Becerilerini İşe Koşan
Yaklaşımlar,” “Deney ve Gözlem Yöntemleri,” “Teknolojik Uygulamaların Derse Entegrasyonu,”
“Bireysel Uygulamalar,” “Öğretmen Merkezli Yöntemler” ve “Öğrenci Merkezli Yöntemleri” kullandıkları gözlemlenmiştir. Buradan hareketle araştırmanın ilkokul fen bilimleri dersine özgü öğrenme
kayıplarının hangi konu-kazanım düzeylerinde olduğunun belirlenmesi ve acil ve zorunlu uzaktan
eğitim sürecinde öğretmenlerin izledikleri stratejilerin ortaya çıkarılması bağlamında iyileştirici
önlemler alınması adına öğretmenler, fen eğitimcileri ve politika belirleyiciler için yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Keywords

COVID-19 pandemisi, uzaktan eğitim, öğrenme kayıpları, ilkokul fen bilimleri dersi, fen eğitimi