Öğretmen Adaylarının Sürdürülebilir Deprem Farkındalığı ve Deprem Bilgi Düzeyi Arasındaki İlişki

Year 2024, Volume: 8 Issue: 2, 107 - 118, 31.12.2024

Fatma Kılıçbey , Müslim Alanoğlu , Songül Karabatak

https://doi.org/10.70740/eduref.1539041

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen 11 ildeki üniversitelerin eğitim fakültelerinde öğrenim gören öğretmen adaylarının sürdürülebilir deprem farkındalığı ile deprem bilgi düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma, nicel araştırma yöntemleri kapsamında ilişkisel tarama modeli olarak yürütülmüş olup 2023-2024 eğitim öğretim yılı bahar döneminde bu üniversitelerde öğrenim gören öğretmen adayları arasından ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle seçilen 340 öğretmen araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırma verileri, öncelikle tanımlayıcı istatistiklere tabi tutulmuş, ardından bağımsız gruplar t-testi ve tek yönlü varyans analizi ile puan ortalamaları karşılaştırılmış ve Pearson Moment Çarpımı Korelasyon analizi kullanılarak deprem bilgi düzeyi ve sürdürülebilir deprem farkındalığı ölçekleri ve alt boyutları arasındaki ilişki belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, öğretmen adaylarının deprem bilgi düzeylerinin orta düzeyde olduğunu, depremin etkileri hakkındaki bilgilerinin görece daha yüksek olduğunu ancak deprem eğitim düzeylerinin görece daha düşük olduğunu göstermektedir. Öğretmen adaylarının sürdürülebilir deprem farkındalığı, deprem yapı ilişkisi, depreme hazırlık uygulaması ve depreme hazırlık düzeyi puanlarının nispeten düşük olduğu bulunmuştur. Öğretmen adaylarının cinsiyetlerinin deprem bilgi düzeyi ölçeği ve alt boyutları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı, ancak deprem etkileri bilgisi alt boyutunda kadınlar lehine bir fark olduğu sonucuna varılmıştır. Öğretmen adaylarının deprem bilgi düzeyi, deprem bölgelerinin dağılış bilgisi ve deprem etkileri bilgisi alt boyutlarına göre sınıf düzeyleri arasında farklılık göstermediği belirlenmiştir. Ancak, deprem eğitimi puanlarında 4. sınıf öğretmen adaylarının, 2. sınıf öğretmen adaylarından daha yüksek bir ortalama puan aldığı tespit edilmiştir. Deprem Bilgi Düzeyleri ile Sürdürülebilir Deprem Farkındalıkları ve tüm alt boyutları arasında orta düzeyde pozitif bir korelasyon olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

öğretmen adayı;, deprem bilgi düzeyi;, deprem farkındalığı;, sürdürülebilir deprem bilgisi

Ethical Statement

Fırat Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulundan 19.10.2023 tarih ve 2023/19 sayılı karar ile etik kurul onayı alınmıştır.

Supporting Institution

TÜBİTAK

Project Number

2209-A Üniversite Ögrencileri Arastırma Projeleri Destekleme Programı / 1919B012312635

Thanks

Araştırmaya katılım sağlayan tüm öğretmen adaylarına teşekkür ederiz.

References

• AFAD. (2023). Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü. https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu
• Ao, Y., Zhang, H., Yang, L., Wang, Y., Martek, I. ve Wang, G. (2021). Impacts of earthquake knowledge and risk perception on earthquake preparedness of rural residents. Natural Hazards, 107, 1287-1310.
• Aydın, F. (2010). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin “deprem” kavramını algılamaları: Fenomenografik bir analiz. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 801-817.
• Aydın, S. (2019). Determination of prosoective science teachers’ knowledge levels about earthquake. International Journal of Earth Sciences Knowledge and Applications 1(1), 28-31.
• Bayraktar, D.T., Çol, B.K., Başaran, A.G. ve Köse, B.G. (2024). Earthquake knowledge level and sustainable earthquake awareness of university students. Natural Hazards. https://doi.org/10.1007/s11069-024-06595-0
• BİB. (2000). Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, kanunlar yönetmenlikler ve kararnameler, Afet İşleri Genel Müdürlüğü, 3, Ankara.
• Budak, D. ve Kandil, N. (2023). Üniversite öğrencilerinin deprem bilgi düzeyleri ve sürdürülebilir deprem farkındalık düzeylerinin araştırılması: Spor bilimleri örneği. Sportive, 6(2), 29-40.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Cin M. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının doğal afetler ile ilgili yanılgıları. Marmara Coğrafya Dergisi, 22, 70-81.
• Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. Lawrence Erlbaum Associates.
• Demirci A. ve Yıldırım S. (2015). İstanbul’da ortaöğretim öğrencilerinin deprem bilincinin değerlendirilmesi. Millî Eğitim, 207, 89-117.
• Demirtaş, Z, Doğru, E. ve Kılıç, M.F. (2023). 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinde okul yöneticisi ve öğretmenlerin yaşadığı travmalar. Journal of Educational Reflections, 7(2). 51-64.
• Demirkaya, H. (2007). İlköğretim 5, 6 ve 7. sınıf öğrencilerinin depreme yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(3), 37-51.
• Dölek, İ. (2019). Afetler ve afet yönetimi. Pagem Akademi.
• Fuhrmann, S., Stone, L.D., Casey, M.C., Curtis, M.D., Doyle, A.L., Earle, B.D., Jones, D.D., Rodriguez, P. ve
• Schermerhorn, S.M. (2008). Teaching disaster preparedness in geographic education. Journal of Geography, 107(3), 112-120, https://doi.org/10.1080/00221340802458482
• Gay, L. R. ve Airasian, P. W. (2000). Student guide to accompany educational research: Competencies for analysis and application. Merill.
• Genç, M. ve Sözen E. (2021). Sürdürülebilir deprem farkındalığı ölçeği, geliştirme, geçerlilik ve giriş güvenilirliği çalışması. Uluslararası Elektronik Çevre Eğitimi Dergisi, 11(1), 24-41.
• Genç, M. ve Sözen, E. (2022). Deprem bilgi düzeyi ölçeği: geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 2745-2781.
• George, D. ve Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step. A simple study guide and reference. Pearson Education.
• Gür Erdoğan, D. ve Şimşek, Ş. (2023). Investigation of teachers' sustainable earthquake awareness and earthquake knowledge levels. Sakarya University Journal of Education, 13(4), 685. https://doi.org/10.19126/suje.1377010
• Ha, K. M. (2018). How a moderate earthquake has improved earthquake awareness in Korea. International Journal of Environmental Research, 12, 955-964.
• İSMEP. (2023). Eğitim kurumları için afet ve acil durum yönetimi planlama rehberi. İstanbul.
• İzbırak, R. (1991). Earth sciences knowledges. Ministry of Education Publishing
• Johnston, D., Tarrant, R., Tıpler, K., Coomer, M., Pedersen, S. ve Garsiıde, R. (2011). Preparing schools for future earthquakes in New Zealand: Lessons form an evaluation of a Wellington school exercise. The Australian Journal of Emergency Management, 26(1), 24-30.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayıncılık.
• Öcal, A. (2007). İlköğretim aday öğretmenlerinin deprem bilgi düzeyleri üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 104-110.
• Paul B. K. ve Bhuiyan R. H. (2010). Urban earthquake hazard: perceived seismic risk and preparedness in Dhaka City. Bangladesh Disasters, 34(2), 337-359.
• Pelling, M., Özerdem A. ve Barakat, S. (2002). The macro-economic impact of disaster. Progress in Devolopment Studies, 2(4),283-305.
• Ross, K.E.K. ve Shuell T.J. (1993). Children’s beliefs about earthquakes. Science Education, 77(2), 191-205. Sözen, E. (2019). Lisans öğrencilerinin deprem farkındalıkları ile sürdürülebilir deprem farkındalıkları arasındaki ilişki düzeyleri. E. Artvinli (ed) [E book]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Sözen, E. ve Genç, M. (2023). Üniversite öğrencilerinin deprem bilgi düzeyleri ve sürdürülebilir deprem farkındalıkları arasındaki ilişkinin araştırılması. Türk Deprem Araştırma Dergisi, 5(2), 148-165.
• Tekin, Ö. ve Dikmenli, Y. (2021). Examining primary school teacher candidates' perception of disaster awareness and earthquake knowledge levels. Ahi Evran University Social Sciences Institute Journal, 7(1), 258-271.
• Thomas, D.S.K., Mitchell, J.T., Scott, M.S. ve Cutter, S.L. (1999). Developing a digital atlas of environmental risks and hazards, Journal of Geography, 98(5), 201-207, https://doi.org/10.1080/00221349908978886
• Türksever, Ö. (2021). Öğretmen adaylarının deprem farkındalıkları ile depreme karşı hazırlık durumu düzeyleri arasındaki ilişki. Journal of History School, 53, 2681-2701.
• Vicente, R., Ferreira, T. M., Maio, R. ve Koch , H. (2014). Awareness, perception oath communication of earthquake risk in Portugal: Public survey. Procedia Economics and Finance, 18, 271-278.
• Yakut, I. (2002). The role of risk management and risk communication in society's preparedness for earthquake hazards. Kocaeli University Faculty of Communication Research Journal, 1, 109–126
• Yıldız, M. (2000). Teachers in primary schools before and after the earth quake with learning and teaching achievements changes that may ocur after earthquakes (Unpublished postgraduate Thesis). Marmara University, . İstanbul.
• Yükseler, M. (2019). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu 1. sınıf öğrencilerinin deprem bilinci bilgi düzeyleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.