Fikirde, Sanatta ve Edebiyatta “Yaratış” Yapmak İsteyen Kısa Soluklu Bir Teşebbüs: Yaratış Dergisi

Year 2023, Cumhuriyetin İlanının 100. Yılı Anısına 1923’ten 2023’e Süreli Yayınlar ve Edebiyat Özel Sayısı, 20 - 37, 31.12.2023

Ali Sait Yağar

https://doi.org/10.31465/eeder.1295290

Abstract

23 Kasım 1944’te yayın hayatına başlayan Yaratış, on beş günde bir yayımlanan İstanbul merkezli bir fikir, sanat ve edebiyat dergisidir. Derginin sahibi ve kurucusu Mürsel Kalyoncu, neşriyat müdürü Kenan Kutay, idare ve yazı işleri sorumlusu ise Salâhattin Hakkı Esatoğlu’dur. Yayın takvimindeki birtakım aksamalarla birlikte derginin dokuzuncu ve son sayısı 1 Mart 1946’da yayımlanabilmiştir. Böylelikle Yaratış’ın 1944-1946 arasına yayılan yaklaşık bir buçuk yıllık bir ömrü olmuştur. Dergide şiir başta olmak üzere hikâye, eleştiri, röportaj gibi edebiyatın hemen her türünden esere yer verilmiştir. Yaratış, dokuz sayılık ömrü boyunca 100’ün üstünde farklı imzaya yer vermesi dolayısıyla zengin bir yazar ve şair kadrosuna sahiptir. Makalenin amacı dergi hakkında genel bilgiler vermek, dergideki edebî ve kültürel faaliyetleri ortaya koymaktır. Ayrıca derginin sistematik indeksi hazırlanmış, araştırmacılara derginin muhtevasının eksiksiz bir şekilde sunulması hedeflenmiştir.

Keywords

Yaratış Dergisi, Süreli Yayınlar, Kanon, Şiir, Hikâye, Eleştiri

A Short-lived Enterprise Desiring to “Create” in Ideas, Art, and Literature: Creation Magazine

Abstract

Creation, which started its publication on November 23, 1944, is an Istanbul-based intellectual, art, and literature magazine published every fortnight. The owner and founder of the magazine is Mursel Kalyoncu, the editorial director is Kenan Kutay and, the editor-in-chief is Salahattin Hakkı Esatoglu. With some disruptions in the publication calendar, the ninth and last issue of the journal was published on March 1, 1946. Thus, Creation had a life span of approximately one and a half years between 1944 and 1946. The magazine included almost all kinds of literature, such as stories, criticism, and interviews, especially poetry. Creation has a rich staff of writers and poets, as it included more than 100 different signatures during its nine-number life. The article aims to give general information about the journal and to reveal the literary and cultural activities. In addition, a systematic index of the journal was prepared, and it was aimed to present the contents of the journal ultimately to the researchers.

Keywords

Creation Magazine, Periodicals, Canon, Poem, Story, Criticism

References

• Anar, T. (2013). “Türk Edebiyatında Edebiyat Kanonu: Kanon, Kanona Girmek ve Kanona Müdahale”, Fsm İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 1(1), s. 40-78.
• Ataç, N. (1944). “Yeni Bir Dergi”, Ulus, 4 Aralık, s. 2.
• Ayverdi, İ. (2011). Misalli Büyük Türkçü Sözlük: Kubbealtı Lugatı, C.1, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• Bezirci, A. (1991). Oktay Akbal Yaşamı, Kişiliği, Hikâyeciliği, Romancılığı; Deneme, Anı, Günce, Gezi ve Köşe Yazarlığı, Eserlerinden Seçmeler, İstanbul: Altın Kitaplar Yay.
• Esatoğlu, S. H. (1944). “Sanat Yolunda: Yeni Bir Devri Açarken”, Yaratış, (1), s. 3.
• Esatoğlu, S. H. (1945). “Sanat Yolunda: Mektup-Sayın Suut Kemal Yetkin’e”, Yaratış, (8), s. 3.
• Kalyoncu, M. (1944). “Yarenlik: Edebiyatımızın Dünü, Bugünü ve Yarını”, Yaratış, (1), s. 2, 15.
• Kumsar, İ. A. (2022). “Sanat ve Edebiyat Gazetesi Üzerine Bir Değerlendirme”, Rahim Tarım Armağanı, ed. Abir, N.; Çanaklı, L.A., Bursa: Emin Yay., s. 292-305.
• Sağlam, N. (2012). “Ruşen Eşref Ünaydın”, DİA, C.42, s. 336-337.
• Sazyek, H. (2016). Cumhuriyet Dönemi Türk Şirinde Garip Hareketi, Ankara: Akçağ Yay.
• Su, A. E. (2019). “Zahir Güvemli”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zahir-guvemli Erişim Tarihi: 07.05.2023.
• Yetkin, S. K. (1945). “Bir Derginin Son Sayısı”, Ulus, 1 Mayıs, s. 2.