XX. Yüzyıl Başlarında Türk ve Yabancı Algısında Pan- Türkist ve/veya Pan-Turanist Coğrafya ve Turanî Halklar

Year 2013, Volume: 13 Issue: 2, 265 - 301, 01.10.2013

Ahmet Karaçavuş

Abstract

Osmanlı Devleti’nin ve bütün Türk halklarının XIX. yüzyıl boyunca yaşadıklarısiyasi sıkıntılar, onları içinde bulundukları zor durumdan çıkaracak çözüm arayışlarına sevk etmişti. Bu çözüm arayışlarından biri Türk ya da Turanî halklarınbirliği fikriydi. Bu suretle XIX. yüzyıl sonu XX. yüzyıl başlarında dünya siyasetsahnesine çıkan Pan-Türkist ve/veya Pan-Turanist siyaset tartışmaları kendinegöre millet tarifi yapıp, buna göre harita oluşturmaya çalışmıştı. Irkî referanslar,tarih, gelenek ve dinin nasıl uzlaştırılacağı gibi konular, milleti tanımlamaya çalışırken karşılaşılan teorik ve pratik sorunların en önemlilerindendi. Bu noktadaTürk düşünürler, ırk kavramını kullananların bazıları bile, milleti tarihsel ve sosyal bir oluşum olarak görmüşler ve buna göre Pan-Türkist hedefler tayin etmeyidenemişlerdi. Ancak Türk düşünürlerden de özellikle Rusya Türkleri, ırk kuramlarına yaklaşarak Pan-Turan çerçevede değerlendirme yapanlar bulunmaktaydı.Bu çalışmada Osmanlı ve Rusya Türklerinin Pan-Türkist ve/veya Pan-Turanistcoğrafyaya nasıl baktıkları onların dil, din, kültür, ırk, millet vb. kavramları algılayış biçimleri üzerinden değerlendirilmektedir

Keywords

Pan-Turanizm/Pan-Türkizm, millet, ırk, din, dil

Pan-Turkist and/or Pan-Turanianist Geography and Turanian Peoples in the Percetion of Turkish and Foreign at the begining of the 20th Century

Abstract

Political issues which the Ottoman Empire and all Turk peoples encounteredduring 19thcentury led them to look for solutions that could have been a wayout. The last way as a solution was the idea of a unity of Turk and/or Turanianpeoples. Thus, Pan-Turanianist and/or Pan-Turkist political debates, which appeared at the end of 19thcentury towards the beginning of the 20thcentury, cameup with their own definition of nation, and tried to create a map in accordancewith this definition. Some matters such as reconciliation of the history, the tradition, and the religion through racial references generated problematic areas inthe definition of the nation. At this point, Turk thinkers, even some of those whoused race concept, considered the nation as a historical and social formation, andtried to determine pan-Turanianist goals. However, there are some, particularly,among Russian Turks who evaluated the issue within pan-Turanianist frameworkthrough approaching racial theories

Keywords

Pan-Turanianism, Pan-Turkism, nation, race, religion, language