Sezai Karakoç’un Şiirlerinde Güzel Adlandırmalar

Year 2015, Volume: 15 Issue: 1, 0 - 9, 01.05.2015

Dr. Halil Adıyaman

Abstract

Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde hem İslami II. Yeni Hareketi’nin hem de İslamcı söylemin önde gelen şairleri arasında yer alan Sezai Karakoç, bireysel anlamda da edebiyatımızdaki zirve şahsiyetlerdendir. Sezai Karakoç, kendi ismiyle özdeşleşen Diriliş Hareketi’nin fikir babası olarak düşünce dünyamızda tesir bırakmıştır. Hem kişiliğinin hem de sanatının gerektirdiği tarzda eserler veren Karakoç, toplumsal gelenek ve göreneklere, yaşam biçimlerine, hayat tarzlarına önem vermiştir. Bu doğrultuda eserler kaleme alan şair, toplum tarafından kabul gören ifade kalıplarını kullanır, toplum tarafından kabul edilmeyen tabu sözlere de yer vermez. Şairin yazdığı şiirlerden hareketle nasıl bir anlatım tercih ettiğini tespit edilmiştir. Tercih edilen bu tarzın kendine ait bir üslup olup olmadığı irdelenmiştir. Şair, toplum tarafından kullanılan güzel adlandırmalara yer vermekle birlikte edebî değer taşıyan güzel adlandırmaları da kullanmıştır. Korkuyla ilgili tabulardan hareketle ‘kırklara karışmak’, ‘kırklar yediler’,’ iyi saatte olsunlar’, ‘al kadınları’ gibi kavramlar kullanır. Korku ifade eden ölüm kelimesi yerine ‘ata eğer vurmak’, ‘öteye geçmek’, ‘gün gelip saat çalmak’, ‘toprak altına girmek’, ‘can vermek’, ‘tahta at’, ‘alıp götürmek’, ‘ruhları çekip götürmek’ ve ‘hece taşı’kavramlarını kullanır. Hastalık isimlerinden deliliği, ‘aklını yâd ellere emanet etmek’ kavramı ile anlatır. Ayıp karşılanan ifadelerden cinsellik ile ilgili olanların güzel adlandırmayla ‘zina etmek’, ‘genelev kadını’ ‘hadım etmek’ ‘iğdiş etmek’ gibi terimleri kullanır. Yine tuvalet terimlerinde de güzel adlandırmadan yaralanan şair ‘sıkışmak’ kelimesini kullanır. Bu terimsel yapıdan hareket ettiğimizde şairin, yaşadığı çevreden etkilenen bir üslupla eserlerini ortaya koyduğunu görüyoruz

Keywords

Sezai Karakoç, Güzel Adlandırma, Ölüm, Şiir

Euphemisms in Poems of Sezai Karakoç

Abstract

Sezai Karakoç, among the leading poets of the Second New and Islamic discourse of the Republic period is one of the distinguished writers in Turkish poetry. Sezai Karakoç, founder of the Diriliş movement which has been identified with his name, has influenced our way of thinking. Having produced works reflecting his sense of art and personality, Karakoç has given importance to customs, traditions and life styles. Accordingly, he uses expressions sanctioned by the society in his poems while he doesn’t include taboos that are not sanctioned by the society. In this study, we try to figure out what kind of narrative style the writer uses in his poems and whether this style reflects folk tradition or his own style of writing. Karakoç, who uses euphemisms having literary value and used by the society, has taken a place in our culture. He uses expressions such as vanishing off the face of the earth, holy people, gins evil spirits visiting puerperant women in superstitious belief, based on taboos about fear. He uses putting a saddle on a horse, transcending, chiming clocks, laying underground, perishing, wooden horse, passing away, transmigrate the souls and gravestone instead of death; resigning reason, instead of insanity; committing adultery and prostitute for the concepts about sexuality; being caught short for the need for toilet. Obviously, the works of Karakoç has been influenced by his environment

Keywords

Sezai Karakoç, Euphemisms, Death, Poetry