Kuru Göz Tedavisinde Dede Korkut Mucizesi

Year 2015, Volume: 15 Issue: 2, 1 - 6, 01.10.2015

Prof. Dr. Sait Eğrilmez Prof. Dr. Metin Ekici Doç. Dr. Oğuz Gözen

Abstract

Oğuz boylarının destani anlatmalarını içeren bir eser olarak adı bilinmeyen bir
yazar veya derlemeci tarafından 15-16. yüzyıllar arasında yazıya geçirildiği kabul
edilen Dede Korkut Kitabı içindeki en etkileyici anlatmalardan biri “Kam Büre Oğlu
Bamsı Begrek Boyı” adlı anlatmadır. Geneli itibariyle “kahramanın geri dönüşü”
konusunu anlatan bu destani anlatmada, dikkat çeken en önemli unsurlardan biri
de oğlunun esir edilip götürülmesi sonrasında çokça ağlayan ve “ağlamaktan
gözlerinin kör olduğunu” ifade eden Kam Büre’nin, oğlunun uzun yıllar sonra geri
döndüğüne inanamaması ve o kişinin oğlu olduğuna inanmak için yapılmasını
istediği bir tür “kan testi”dir. Gözleri görmediği için oğlu olduğu iddia edilen kişiyi
görerek tanıyamayacağını, huzuruna gelen kişinin kendi oğlu Begrek olduğuna
inanmak için o kişinin serçe parmağından akıtılan kanın bir mendile damlatılmasını
ve kan sıvısı ile ıslanan mendilin gözlerine sürülmesini ister; eğer bu sıvı Kam
Büre’nin görmeyen gözlerini açarsa, gelen yiğidin kendi oğlu olduğuna inanacaktır.
Söyledikleri yapılır ve Kam Büre Bey, kan sıvısı ile ıslanmış mendili gözüne
sürünce, yeniden görmeye başlar. Modern tıp, ağır kuru göz hastalığında, görme
kaybı dahi gelişebildiğini, bu tür ağır kuru göz hastalarının tedavisinde, doğal
gözyaşının eksiğini, yapay gözyaşı damlaları ile kapatmanın çoğu zaman yetersiz
kaldığını, içeriği itibariyle bu eksiği en iyi tamamlayan sıvının, kişinin kanının
serum kısmı olduğunu göstermiş ve “serum göz damlası” ile tedavi 1984’ten bu
yana tıp literatürüne girmiştir. Giderek artan yaygınlığı ile hemen hemen tüm göz
yüzeyi hastalıklarının en etkin tedavi aracı hâline gelmiş olan “serum göz damlası”
tedavisinin, beş yüzyıl önce yazıya geçirilmiş olan Dede Korkut Kitabı’nda anlaşılır
bir şekilde tarif edilmesi son derece önemlidir. Yazılı ve sözlü kültürel belleğimizin
ayrıntılı olarak incelenmesi ve güncellenmesi, burada modern tıp alanında örneği
gösterildiği şekilde, bilgi ve birikim zenginliğimizin değerinin farkına varmamızı
sağlayacaktır

Keywords

Kuru göz hastalığı, serum tedavisi, Dede Korkut Kitabı, Bamsı Beyrek

A Miracle of Dede Korkut in Treatment of Dry Eye Syndrome

Abstract

The Book of Dede Korkut is the compilation of epic stories of the Oghuz Turks,
transcribed around the 15th -16th centuries by an anonymous author or compiler.
One of the most influential narratives from The Book of Dede Korkut is “The Story
of Bamsı Beyrek, son of Kam Büre”, an epic story featuring a “return of the
hero” theme. One of the most interesting elements of the story is the development
and subsequent cure of the father’s blindness. After his son is captured and
disappears, Kam Büre goes blind due to excessive crying. Many years later,
someone claiming to be his son returns; however, Kam Büre demanded a sort of
“blood test” in order to believe that the man was his son. As Kam Büre was blind
and could not recognize his son by sight, he asked the young man to drop blood
from his forefinger onto a handkerchief, then rub his eyes with the wettened
handkerchief. If this treatment cured his blindness, he would believe that the man
was his son. The test was done and Kam Büre’s sight was restored by the application
of the handkerchief wettened with blood-derived liquid to his eyes. Modern
medicine recognizes that severe dry eye disease can result in vision loss. Furthermore,
contemporary medical research has demonstrated that artificial tear
solutions are usually an inadequate supplement for the patient’s natural tear deficiency,
and that the most effective treatment for this type of severe dry eye patient
is serum derived from their own blood. Treatment with “autologous serum
eye drops” first appeared in the literature in 1984, and since then has gained
popularity and become recognized as the most effective treatment modality for
nearly all ocular surface diseases. It is extremely noteworthy that treatment with
serum eye drops was described over 500 years ago in The Book of Dede Korkut.
This example from modern medicine demonstrates that valuable information can
be gleaned by carefully investigating and updating our written and oral cultural
knowledge

Keywords

Dry eye syndrome, Serum treatment, the Book of Dede Korkut, BamsıBeyrek