Türkiye’de Yayılış Gösteren Pseudophoxinus (Teleostei:Cyprinidae) Türlerinin Bazı Morfolojik Özellikleri ve Zoocoğrafik Dağılımları

Year 2012, Volume: 8 Issue: 2, 1 - 9, 08.01.2012

Fahrettin Küçük M. Altuğ Atalay Salim Serkan Güçlü İskender Gülle

Abstract

Bu çalışmada, çoğunlukla soğuk kaynak suları, yavaş akan akarsular ve yoğun bitkili gölcüklerde yaşayan, Anadolu’daki endemizm oranı yüksek olan Pseudophoxinus Bleeker, 1860 cinsinin morfolojik, filogenetik ve zoocoğrafik özellikleri tartışılmıştır. Balkanlar, Anadolu, Ortadoğu, Hazar Denizi havzası ve Kuzey Afrika’da yayılış gösterdiği bilinen cinsin son 10 yıllık süreçteki morfolojik ve moleküler araştırmalara dayanılarak yalnızca Anadolu ve Ortadoğu kökenli olabileceği ileri sürülmüştür. Çalışmamızda, Pseudophoxinus’un Bogutskaya vd. (2006)’nin ileri sürdüğü morfolojiye dayalı sınıflandırma modeli ile Perea vd. (2010)’nin mitokondrial ve nükleer gen verilerinden yararlanılarak; Anadolu ve Ortadoğu kökenli türlerin oluşturdukları filogenetik ağaç modeli karşılaştırılmış, morfolojik ve moleküler özellikleri arasındaki ilişkiler irdelenmiştir. Ayrıca, Türkiye’de halen 18 tür ile temsil edilen cinsin yayılış alanları ve habitat özellikleri yeniden ele alınarak, bu konudaki literatüre katkı sağlanmıştır.

Keywords

Türkiye İçsu Balıkları, Pseudophoxinus, morfoloji, Filogeni, Zoocoğrafya

The Morphological Characteristics of Pseudophoxinus (Teleostei:Cyprinidae) Species of Turkey and their Zoogeographic Distribution

Abstract

In this study, morphological, phylogenetic and zoogeographical characteristics of Pseudophoxinus Bleeker, 1860 genus with a very high rate of endemism in Anatolia living mostly in cold springs, small lakes, slow-flowing rivers and dense vegetation is discussed. It is suggested that the genus (distributed in Balkans, Anatolia, Middle East, Caspian Sea Basin and North Africa) can be origin of Anatolia and Middle East on based molecular and morphological research last decade. In this research, classification models on based morphological of Bogutskaya et al. (2006) with mitochondrial and nuclear gene datas of Perea et al. (2010) are used. Phylogenetic tree models with Anatolia and Middle East origin are compared and examined the relationships between morphological and molecular features of the genus. Furthermore, distribution area and habitat characteristics of this genus which has presently 18, species are re-evaluated according to the literature.

Keywords

Freshwater Fishes of Turkey, Pseudophoxinus, Morphology, Phylogeny, Zoogeography

References

• Atalay, M. A. 2005. Pseudophoxinus (Pisces, Cyprinidae) Genusu’nun Anadolu’da Yayılışı veTaksonomik Özelliklerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen BilimleriEnst. Doktora Tezi , Isparta, 127 s.
• Bardakçı, F. ve Karataş, M. 2005. Moleküler Belirteçler ve Sistematikte Kullanımı. BalıkBiyolojisi Araştırma Yöntemleri (editor M.Karataş),498 s., Ankara.
• Bogustkaya, N.G. 1992. A Revision of Species of the Genus Pseudophoxinus (Leuciscinae,Cyprinidae) from Asya Minor. M. Hamburg Zool. Mus. Inst., (89): 261-290.
• Bogutskaya, N. G., F. Küçük ve Atalay, M. A. 2006. A description of three new species of thegenus Pseudophoxinus from Turkey (Teleostei: Cyprinidae: Leuciscinae). ZoosystematicaRossica, 15: 335-341.
• Frelin, C. and Vuilleumier, F.1979. Biochemical methods and reasoning in systematics. Journal ofZoological Systematics and Evolutionary Research, 17 (1): 1-80.
• Freyhof, J. and Özuluğ, M. 2009a. Pseudophoxinus evliyae,a new species of spring minnow fromWestern Anatolia with remarks on the distribution of P. ninae and the systematic positionof P. fahirae (Teleostei: Cyprinidae). Ichthyological Exploration of Freshwaters, 20: 309-318.
• Freyhof, J. and Özuluğ, M. 2009b. Pseudophoxinus fahrettini,a new species of spring minnow fromCentral Anatolia (Teleostei: Cyprinidae). Ichthyological Exploration of Freshwaters, 20:325-332.
• Freyhof, J. and Özuluğ, M. 2010. Pseudophoxinus hittitorum,a new species of spring minnow fromCentral Anatolia (Teleostei: Cyprinidae).Ichthyological Exploration of Freshwaters, 21: 239-245.
• Hrbek, T., Stölting, K. N., Bardakçı, F., Küçük, F., Wildekamp, R. H. and Meyer, A. 2004. Platetectonics and biogeographical patterns of the Pseudophoxinus (Pisces: Cypriniformes)species complex of central Anatolia, Turkey. Molecular Phylogenetics and Evolution, 32:297-308.
• Kottelat, M. and Freyhof, J. 2007. Handbook of European freshwater fishes. Kottelat, Cornol andFreyhof, Berlin, xiv + 646 pp.
• Küçük, F. 2007. Pseudophoxinus alii (Teleostei: Cyprinidae), a new fish species from the AntalyaRegion, Turkey. Turkish Journal of Zoology, 31: 1-8.
• Küçük, F., Gülle, İ., Güçlü, S.S. ve Erdoğan, Ö. Antalya İlindeki Önemli Akarsular veİhtiyofaunaya Yeni Katkılar.4.Ulusal Limnoloji Sempozyumu,4-6 Ağustos 2010, Bolu.
• Küçük, F. 2012. Extinct Endemic Fishes of Turkey: Alburnus akili (Gövce) and Pseudophoxinushandlirschi (Kavinne) (Pisces: Cyprinidae). Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 12 (1-2):1-3
• Küçük, F., Gülle, İ.,Güçlü, S.S., Çiftçi, Y. ve Erdoğan, Ö. 2013. A new Pseudophoxinus (Teleostei,Cyprinidae) species from Southwestern Anatolia, with remarks on the distribution of thegenus in Western Anatolia. Zookeys, 320: 29-41.
• Naseka, A. M. 1996. Comparative study on vertebral column in the Gobioninae (Cyprinidae,Pisces) with special reference to its systematics. Esp. Oceanogr., 21: 149–167.Nelson, J. S. 2006. Fishes of the World. John Wiley and Sons, Inc. New York. 4th Edition. 601 pp.
• Perea S., Bohme, M., Zupancic, P., Freyhof, J., Sanda, R., Özulug, M., Abdoli, A. and Doadrio, I.2010. Phylogenetic relationships and biogeographical patterns in Circum-MediterraneanSubfamily Leuciscinae (Teleostei, Cyprinidae) inferred from both mitochondrial and nucleardata. BMC Evol. Biol., 10 (1): 265.
• Turan, D., Kottelat, M. ve Engin, S. 2009a. Two new species of trouts, resident and migratory,sympatric in streams of northern Anatolia (Salmoniformes: Salmonidae). Ichthyol. Explor.Freshwaters, 20 (4): 333-364.
• Turan, D., Kottelat, M. ve Ekmekçi, F. G. 2009b. Barbus niluferensis, a new species of barbel(Teleostei: Cyprinidae) from Nilüfer River, Turkey, with re-description of B. oligolepis. Zootaxa, 1981: 15–28.