Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının BEP’e Yönelik Farkındalıklarının Belirlenmesi

Year 2021, Volume: 2 Issue: 2, 84 - 100, 28.08.2021

Talha Gündüz Seraceddin Levent Zorluoğlu

Abstract

Çalışmada, 4. sınıf düzeyinde öğrenim gören 31 fen bilgisi öğretmen adayının (FBÖA) bireyselleştirilmiş eğitim programına (BEP) yönelik farkındalıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma nitel araştırma yöntemi desenlerinden durum çalışması ile gerçekleştirilmiştir. Veriler yarı-yapılandırılmış görüşme ile toplanmıştır. Toplanan veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Veriler analiz edilirken özel eğitim hizmetleri yönetmeliğinde yer alan bilgiler ve katılımcıların verdikleri cevaplar dikkate alınarak kodlamalar oluşturulmuştur. Bu doğrultuda araştırmacılar tarafından toplamda 24 kod oluşturulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre FBÖA’ların BEP’in tanımını farklı bakış açılarıyla yorumladıkları ve tanımlamalarının yüzeysel kaldığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca FBÖA’ların özel gereksinimli öğrencilerin sınıflandırılması, BEP geliştirme birimi üyeleri ve bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama aşamaları hakkındaki bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda ilgili kurumlar tarafından öğretmen adaylarının bu konu hakkındaki eksikliklerinin daha kolay tespit edilmesi ve özel eğitim alanında yapılacak çalışmalara fikir vermesi açısından katkısı olacağı düşünülmektedir.

Keywords

Bireyselleştirilmiş eğitim programı, Fen bilgisi öğretmen adayları, Özel eğitim, Özel gereksinimli öğrenci

Determining the Awareness for IEP of Pre-Service Science Teachers

Abstract

In the study it was aimed to determine the awareness of 31 pre-service science teachers (PST) at the 4th grade level for the individualized education program (IEP). The study was performed with case study. The data were collected by a semi-structured interview. Collected data were analyzed by content analysis method. Coding was generated by considering the information took part in the special education services regulation and by the answers given by the participants. Accordingly, 24 codes were formed by the researchers in total. According to the gained results, it was revealed that PSTs interpreted the definition of IEP from different point of view and their definitions remained superficial. In addition, it was understood that the knowledge level of PSTs about the students who have special needs, about the individualized education program development unit members and about the stages of preparing individualized education programs were insufficient. In accordance with the results gained, it is thought that it will contribute to the determination of the inadequacy of teacher candidates on this subject more easily and will give hints to studies to be carried out in the special education field.

Keywords

Individualized education program, Pre-service science teachers, Special education, Special needs students

References

• Albarel, F., Pellegrini, I., Rahabi, H., Baccou, C., Gonin, L., Rochette, C., Vermalle, M., Cuny T., Castinetti, F., & Brue, T. (2020). Evaluation of an individualized education program in pituitary diseases: a pilot study. European Journal of Endocrinology, 183(6), 551-559. https://doi.org/10.1530/EJE-20-0652
• Al-Shammari, Z., & Hornby, G. (2020). Special education teachers’ knowledge and experience of IEPs in the education of students with special educational needs. International Journal of Disability, Development and Education,67(2),167-181 https://doi.org/10.1080/1034912X.2019.1620182.
• Agran, M., & Hughes, C. (2008). Students' opinions regarding their Individualized Education Program involvement. Career Development for Exceptional Individuals, 31(2), 69-76. https://doi.org/10.1177/0885728808317657
• Avcıoğlu, H. (2011). Zihin engelliler sınıf öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlamaya ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12(1), 39-53. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000156
• Avcıoğlu, H. & Rüştioğlu, O. (2018). Özel eğitimde fen ve sosyal bilgiler öğretimi. H. Avcıoğlu (Ed.), Özel eğitimde fen bilgisi öğretimi ve önemi (1. baskı, s. 1-14) içinde. Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Ayanoğlu, Ç., & Gür Erdoğan, D. (2019). Okul yöneticilerinin özel gereksinimli öğrencilere okul yöneticilerinin özel gereksinimli öğrencilere okul yöneticilerinin özel gereksinimli öğrencilere hazırlanması/uygulanması hakkındaki görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri, 20(4), 677-706. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.531039
• Bafra-Tike, L., & Kargın, T. (2009). Sınıf öğretmenleri, rehber öğretmenler ve rehberlik araştırma merkezi çalışanlarının bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama sürecine ilişkin tutumları ve bu süreçte karşılaştıkları güçlüklerin belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 1933-1972.
• Bağçeci, B., & Demir, A. (2011, Eylül 8- Eylül 10). Eğitimde bireysel farklılıklar ve önemi. Sempozyum:20. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Burdur, Türkiye.
• Bağlama, B., Sakallı-Demirok, M., & Akçamete, G. (2019). Special education teachers ’attitudes towards developing individualized educatıon programs and challenges in this process. Near East University Online Journal of Education, 2(1), 38-57.
• Baltacı, R. (2016). Üstün yetenekli öğrenciler için bireyselleştirilmiş eğitim planı geliştirme. Journal of Gifted Education and Creativity, 3(1), 33-41.
• Baş, T., & Akturan, U. (2017). Sosyal Bilimlerde Bilgisayar Destekli Nitel Araştırma Yöntemleri. Nitel araştırmalarda örnekleme. (3. baskı, s. 225-234) içinde. Seçkin Yayıncılık.
• Benninger, K. (2004). Perceptions of student involvement in the construction of their own IEP 's. Unpublished Master's thesis, State University College at Brockport.
• Blackwell, W. H., & Rossetti, Z. S. (2014). The development of individualized education programs: Where have we been and where should we go now? Sage Open, 4(2), 2158244014530411. https://doi.org/10.1177/2158244014530411
• Boavida, T., Aguiar, C., McWilliam, R. A., & Pimentel, J. S. (2010). Quality of individualized education program goals of preschoolers with disabilities. Infants & Young Children, 23(3), 233-243. Doi: 10.1097/IYC.0b013e3181e45925
• Burunsuz, E. (2019). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin bireyselleştirilmiş eğitim programının uygulanmasına ilişkin görüşleri (Tez no: 544939) [Yüksek lisans tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi- Zonguldak]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Burunsuz, E., & İnce, M. (2020). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin bireyselleştirilmiş eğitim programının uygulanmasına ilişkin görüşleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(31), 530-544. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.234.25
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Verilerin toplanması. (24. baskı, s. 105-177) içinde. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Camcı-Erdoğan, S. (2020). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylerin eğitimine yönelik görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, Erken Görünüm. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.663271.
• Creswell, J. W. (2018). Beş nitel araştırma yaklaşımı. M. Bütün & S. B. Demir (Eds.), Nitel araştırma yöntemleri (3. baskı, s. 69-128) içinde. Siyasal Kitapevi.
• Çıkılı, Y., Gönen, A., Bağcı, Ö. A., & Kaynar, H. Özel Eğitim Alanında Görev Yapan Öğretmenlerin Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) Hazırlama Konusunda Yaşadıkları Güçlükler. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(1), 5121-5148. https://doi.org/10.26466/opus.659506
• Debbağ, M. (2017). Opinions of Prospective Classroom Teachers about Their Competence for Individualized Education Program (IEP). Universal Journal of Educational Research, 5(2), 181-185.
• Eldeniz-Çetin, M. ve Acay-Sözbir, S. (2017). Müzik öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin bilgilerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (İpekyolu Özel Sayısı), 2221-2238.
• Esmer, B., Yılmaz, E., Güneş, A. M., Tarım, K., & Delican, B. (2017). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma öğrencilerinin eğitimine ilişkin deneyimleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1601-1618.
• Evyapan, G. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin öz-yeterlilik algı düzeyleri ve bireyselleştirilmiş eğitim programı hakkındaki görüşleri (Tez no:627037) [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi-Balıkesir]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Fish, W. W. (2008). The IEP meeting: Perceptions of parents of students who receive special education services. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 53(1), 8-14. https://doi.org/10.3200/PSFL.53.1.8-14
• Fırat-Durdukoca, Ş. (2015). Özel eğitim dersine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Electronic Turkish Studies, 10(11), 651-666. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8451
• Gülen, T. (2010). Bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) nasıl hazırlanır? https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_6082.htm adresinden 21 Mart 2021 tarihinde alındı.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B., & Taşğın, S. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma. Veri toplama. (2. baskı, s. 103-136) içinde. Seçkin Yayıncılık.
• İlgar, Ş. (2017). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli öğrencilerle ilgili farkındalığının incelenmesi (İÜ Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi örneği). Hasan Ali Yücel Egitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 313-338.
• İlik, Ş. Ş. (2019). Üstün yetenekli öğrencilerin eğitiminde görev yapan öğretmenlerin bireyselleştirilmiş eğitim programları hazırlamaya uygulamaya ve izlemeye yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(2), 485-495. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2569
• Kapucu, R., Aydoğdu, A., & Benli, A. N. (2020). Ortaokul kademesinde kaynaştırma eğitimi gören öğrencilerin uyum becerilerine ilişkin öğrenci öğretmen, veli ve öğrenci görüşleri: Bir durum çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 34-47.
• Kargın, T. (2007). Eğitsel değerlendirme ve bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama süreci. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8(1), 1-13.
• Kırcaali-İftar, G. (1998). Özel eğitim. S. Eripek (Ed.), Özel gereksinimli bireyler ve özel eğitim (1. baskı, s. 3-13) içinde. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kızıltepe, Z. (2021). Nitel Araştırma Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları. F. N. Seggie, & Y. Bayyurt (Eds.), İçerik analizi. (3. baskı, s. 260-274) içinde. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kocaöz, O. E. (2019). Özel eğitimde fen ve sosyal bilgiler öğretimi. H. Mertol, S.L. Zorluoğlu & Ç. Akkanat (Eds.), Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere fen bilgisi öğretimi (1. basım, s. 87-100) içinde. Nobel Akademi Yayıncılık.
• Lee-Tarver, A. (2006). Are individualized education plans a good thing? A survey of teachers' perceptions of the utility of IEPs in regular education settings. Journal of Instructional Psychology, 33(4), 263-272.
• Leymun, Ş. O., Odabaşı, F., & Yurdakul, İ. K. (2017). Eğitim ortamlarında durum çalışmasının önemi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 367-385.
• Lynch, S., & Adams, P. (2008). Developing standards-based individualized education program objectives for students with significant needs. Teaching Exceptional Children, 40(3), 36-39. https://doi.org/10.1177/004005990804000303 Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi 07072018.pdf
• Musyoka, M. M., & Clark, M. D. (2017). Teachers’ perceptions of individualized education program (IEP) goals and related services. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 29(1), 5-23. https://doi.org/10.1007/s10882-015-9462-0
• Özan, S. (2019). Sınıf öğretmenleri ve psikolojik danışmanlık öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı sürecine ilişkin deneyimleri (Tez no:597056) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi- İzmir]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Öztürk, C. Ç., & Eratay, E. (2010, Aralık). Eğitim uygulama okuluna devam eden zihin engelli öğrencilerin öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı hakkında görüşlerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(2), 145-159.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. M. Bütün & S. B. Demir (Eds.) Nitel desenler ve veri toplama (2. baskı, s. 207-428) içinde. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Royer, D. J. (2017). My IEP: A student-directed individualized education program model. Exceptionality, 25(4), 235-252. https://doi.org/10.1080/09362835.2016.1216850
• Sarıgöz, O. (2019). The opinions of primary school teachers on individualized education. Turkish Studies, 14(6), 3459-3474. DOI: 10.29228/TurkishStudies.37330
• Silverman, D. (2018). Nitel Verileri Yorumlama. E. Dinç (Ed.), Veri analizi. (5. baskı, s. 153-194) içinde. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Simon, J. B. (2006). Perceptions of the IEP requirement. Teacher education and special education, 29(4), 225-235. https://doi.org/10.1177/088840640602900403
• Slade, N., Eisenhower, A., Carter, A. S., & Blacher, J. (2018). Satisfaction with individualized education programs among parents of young children with ASD. Exceptional Children, 84(3), 242-260. https://doi.org/10.1177/0014402917742923
• Söğüt, D. A., & Deniz, S. (2018). Sınıf öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) hazırlamada karşılaştıkları güçlükler ve kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 423-443. https://doi.org/10.17556/erziefd.402532
• Şahin, A., & Gürler, B. (2018). Destek eğitim odasında ve kaynaştırma ortamlarında çalışan öğretmenlerin bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama sürecinde yaşadıkları güçlüklerin belirlenmesi. Journal of Social Sciences/Sosyal Bilimler Dergisi, (29), 594-625. https://doi.org/10.14520/adyusbd.437206
• Şahin, H. (2012). The development of individualized educational programs in Turkey IEP applications. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 5030-5034. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.06.381
• Taşdemir, M., Taşdemir, F., Keskinkılıç, V., Köksal, C., & Şahin, C. (2017). Bireyselleştirilmiş eğitim programları üzerine bir durum çalışması: Kırşehir ili örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(3), 199-209.
• Tekin-Ersan, D., & Ata, S. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlanmasına ilişkin görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 162-177. https://doi.org/10.24315/trkefd.366706
• Timothy, S., & Agbenyega, J. S. (2018). Inclusive school leaders' perceptions on the implementation of individual education plans. International Journal of Whole Schooling, 14(1), 1-30.
• Toprak, Ö. F. (2018). Bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama sürecine ilişkin ekip üyelerinin deneyimleri: Bir ortaokul örneği. Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1983). Sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709-19821018.pdf
• Vuran, S. (2003). Bireyselleştirilmiş eğitim programlarının geliştirilmesi. O. Gürsel (Ed.), Bireyselleştirilmiş eğitim programları (s. 1-12). Anadolu Üniversitesi Yayını
• Yaman, A. (2017). Kaynaştırma modeli ile eğitilen öğrenciler için bireyselleştirilirmiş eğitim programlarının eğitim ve uygulanmasına yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi-Konya].
• Yaralı, D. (2016). Öğretmen adaylarının özel eğitim dersine yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 59-76.
• Yazıcıoğlu, T. (2018). Kaynaştırma uygulamalarının tarihsel süreci ve Türkiye’de uygulanan kaynaştırma modelleri. SBE Dergisi, 8(1), 92-110. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen. 420028
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E., & Batu, E. S. (2016). Farklı branştan ilkokul öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı, yasal düzenlemeler ve kaynaştırma uygulamaları hakkındaki görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 247-268. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.267316
• Yüksek Öğretim Kurulu (2007). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/egitim-fakultesi-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari.pdf
• Yüksek Öğretim Kurulu (2018). Fen bilgisi öğretmenliği lisans programı. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Fen_Bilgisi_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf
• Yüksel, B., Oğur, Ö. ve İşbilir, A. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı (Bep yeterlilikleri: Bir karma yöntem çalışması. Asya Studies, 4(14), 1-17.
• Zeitlin, V. M., & Curcic, S. (2014). Parental voices on individualized education programs: ‘Oh, IEP meeting tomorrow? Rum tonight!’. Disability & Society, 29(3), 373-387. https://doi.org/10.1080/09687599.2013.776493