EKONOMİK ENTEGRASYONLARA KATILIMIN TÜRKİYE'NİN DIŞ TİCARETİNE ETKİLERİ:PANEL VERİ ANALİZİ

Year 2021, , 101 - 114, 30.06.2021

Oğuzhan Özçelik , Elçin Aykaç Alp

https://doi.org/10.46737/emid.862423

Abstract

Küreselleşen dünyada ekonomik büyüme ile uluslararası ticaret arasındaki pozitif yönlü ilişki, uluslararası ticarete verilen önemi artırmıştır. Artan bu önemi en iyi şekilde değerlendirmek isteyen ülkelerin 1952’den itibaren ekonomik entegrasyonlara daha fazla önem verdikleri görülmektedir. Dünya konjonktüründe yaşanan bu değişimin zamanlamasına paralel olarak dış ticaretini artırmak için Türkiye de 1996’da Avrupa Birliği Ülkeleriyle Gümrük Birliği anlaşmasını hayata geçirmiş, Farklı ülkelerle birçok serbest ticaret anlaşması imzalamıştır. Bu çalışmada Türkiye’nin katılım gösterdiği tüm ekonomik entegrasyonlar, literatürde ilk defa en geniş zaman aralığı kullanılarak 1974-2017 dönemi için ve karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Bu çerçevede Türkiye’nin dış ticaretinde en az ‰0.1 paya sahip olan 76 ülkenin verileri kullanılarak, Yapısal Çekim Modeli yardımıyla panel veri analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizlerden elde edilen temel bulgular literatürle uyumlu olup, entegrasyon çeşitlerinden kısmı ticaret anlaşmalarının Türkiye’nin dış ticaretinin negatif yönde etkilediği yönündedir. Ancak Türkiye’nin Gümrük Birliğine üye olması ithalatı ve ihracatı üzerinde pozitif etki yapmıştır.

Keywords

EKONOMİK ENTEGRASYONLAR, PPML, KISMİ TİCARET ANLAŞMALARI, ÇEKİM MODELİ, GÜMRÜK BİRLİĞİ

References

• REFERANS1 Akçay, F. & Saygılı, F.R. (2019). Türkiye’nin Bölgesel Ekonomik Örgütlerle İhracatı Üzerine Çekim Modeli Uygulaması: Ab Dışında Alternatfiler Mümkün mü?. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt 37, Sayı 2, 2019 s. 193-214.
• REFERANS 2 Anderson, J. E. & Van Wincoop, E. (2003). Gravity with Gravitas: A Solution to the Border Puzzle. American Economic Review 93: 170–92. DOI: https://doi.org/10.1257/000282803321455214.
• REFERANS3 Anderson, J. E. & van Wincoop, E. (2004), Trade Costs, Journal of Economic Literature, 42: 691–751. DOI: https://doi.org/10.1257/0022051042177649.
• REFERANS4 Aysun, A., Öksüzler, O. & Yılgör, M. (2012). Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin Dış Ticareti Üzerine Etkisi: Panel Çekim Modeli Uygulaması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık, 2012, 13(2), 15-26.
• REFERANS5 Balassa, B. (1967). Trade creation and trade diversion in the European Common Market. Economic Journal, 77(305), 1-21. DOI: https://doi.org/10.2307/2229344.
• REFERANS6 Demir, M.A. & Bilik, M. (2018). Türkiye’nin Ticaret Etkinliği: Stokastik Sınır Çekim Modeli Yaklaşımı. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Cilt Sayı (11)1 ss:29-48.
• REFERANS7 Demiroğlu, Ö. (2019). Serbest Ticaret Anlaşmalarının Dış Ticarete Etkisi: Türkiye İçin Karşılaştırmalı Bir Analiz. İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dış Ticaret Enstitüsü, Doktora Tezi.
• REFERANS8 DTÖ (2020a). Documents, data and source. https://data.wto.org/ (Erişim Tarihi: 17.01.2021)
• REFERANS9 DTÖ (2020b). Regional Trade Agreements. https://www.wto.org/english/tratop_e /region_e/region_e.htm (Erişim Tarihi: 17.01.2021).
• REFERANS10 Erim, N. & Doğangün Yasa, B. (2010). “Wealth of Nations”ı Türkçe’den Okumak. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1): 19 – 38.
• REFERANS11 Genç, M. (2011). Bölgeselleşme ve Bölgeselleşmenin Ticaret Akımları Üzerindeki Etkisinin Çekim Modeli İle Analizi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• REFERANS12 Golovko, A. (2014). Avrasya Ülkelerinin Dış Ticaretlerinin Çekim Modeli Çerçevesinde Analizi. Ankara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi
• REFERANS13 Işık, N. (2015). Avrupa Birliği – Türkiye Dış Ticaret Akımlarının Genişletilmiş Panel Çekim Modeliyle Tahmini. Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi. Cilt 23. Sayı 1.
• REFERANS14 Kalaycı, C. & Artan, S.(2009). Gümrük Birliğinin Türkiye’nin Dış Ticaretine Etkileri: Panel Veri Analizi. Uluslararası İktisat Kongresi bildiri
• REFERANS15 KANDOĞAN, Y. (2005), Trade Creation and Diversion Effects of Europe’s Regional Liberalization Agreements, William Davidson Institute Working Paper, No: 746.
• REFERANS16 Kızıltan, A., Ersungur, M & Polat, Ö. (2008). Gümrük Birliğinin Türkiye’nin Avrupa Birliği ile İhracat Ve İthalatına Etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Degisi, Cilt 22, Sayı1
• REFERANS17 Krugman, W., Obstfeld M. & Melitz, J. M. (2015). International Economics Theory and Policy. Pearson Press.
• REFERANS18 Lehman, F.D.N, Herzer, D., Zarzoso, M.I. & Vollmer, S. (2005). Turkey and the Ankara Treaty of 1963 : What can Trade Integration Do for Turkish Exports. Georg-August-Unıversıtät Göttıngen.
• REFERANS19 Magee, S.P.C. (2016). Trade Creation, Trade Diversin, and the general equilibrium effects of Regional rade agreements: a study of the European Community-Turkey Customs Union. Rev World.Econ(2016) 152:383-399.
• REFERANS20 Nart, E.Ç. (2010). Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin Dış Ticareti Üzerine Etkileri: Panel Veri Analizi. Journal of Yasar University 17(5) 2874-2885.
• REFERANS21 Özkaya, M . (2009). IMF'nin Değişen Rolü: Bretton Woods'tan Günümüze . Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 2 (2) , 102-117
• REFERANS22 Shepherd, B. (2012). The Gravity Model of International Trade: A User Guide. United Nations ESCAP, United Nations, New York
• REFERANS23 Silva, S.J.M.C. ve Tenreyro, S. (2006). The Log of Gravity, The Review of Economics and Statistics, 88(4), 641-658.
• REFERANS24 Smith, A. (1776). Ulusların Zenginliği. (Çev: Ayşe Yunus ve Mehmet Bakırcı). Yeni Alan Yayıncılık, İstanbul.
• REFERANS25 Tinbergen, J. (1962). Shaping the World Economy, The Twentieth Century Fund, New York.
• REFERANS26 Tunçarslan, N. (2019). Fikirsel ve Normatif Bölgeselleşme: ASEAN Örneği. Uluslararası Siyaset Bilimi ve Kentsel Araştırmalar Dergisi, 7: 38-52.
• REFERANS27 Viner, J. (1950). The Customs Union Issue. New York: Carnegie Endowment for International Peace.