Küresel iklim değişikliğiyle mücadele çabalarının artmasıyla birlikte, karbon vergilendirmesi sera gazı emisyonlarını azaltmak ve mali-çevresel sürdürülebilirliği güçlendirmek adına önemli bir politika aracı hâline gelmiştir. Bu çalışma, BRICS-T ülkelerinin (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika ve Türkiye) karbon ve enerji vergilendirme performanslarını WENSLO (Weights by ENvelope and SLOpe) ve MCRAT (Multiple Criteria Ranking by Alternative Trace) yöntemlerinin bütünleştirildiği çok kriterli karar verme (ÇKKV) modeliyle değerlendirmektedir. Mali yoğunluk ve çevresel kapsamı yansıtan beş gösterge—Net Etkin Karbon Oranı (NECR), Net Etkin Enerji Oranı (NEER), Net Enerji Vergisi Gelirleri ve Reform Potansiyeli (NETRRP), Kayıp Gelir + NECR (RF+NECR) ve Fiyatlandırılan Emisyon Payı (SEP)—kullanılmıştır. WENSLO yöntemiyle nesnel ağırlıklar hesaplanmış, MCRAT ile ülkeler sıralanmıştır. Sonuçlara göre Güney Afrika en yüksek performansı gösterirken, onu Hindistan ve Çin izlemekte; Brezilya ve Rusya ise daha zayıf performans sergilemektedir. Duyarlılık analizi, NECR ve SEP kriterlerinin sıralamalar üzerindeki etkisinin yüksek olduğunu ortaya koyarken; sıra değişim analizi, düşük performanslı ülkelerin dışlanması durumunda Türkiye’nin göreli konumunun iyileştiğini göstermektedir. Bu çalışma, gelişmekte olan ekonomilerde karbon vergilendirme performansını nesnel ve veri temelli bir yaklaşımla değerlendiren özgün bir çerçeve sunmaktadır.
As global climate mitigation efforts intensify, carbon taxation has become a crucial policy tool to curb emissions and enhance fiscal-environmental sustainability. This study assesses the carbon and energy taxation performance of BRICS-T countries (Brazil, Russia, India, China, South Africa, and Turkey) using an integrated multi-criteria decision-making (MCDM) model combining WENSLO (Weights by ENvelope and SLOpe) and MCRAT (Multiple Criteria Ranking by Alternative Trace). Five indicators—Net Effective Carbon Rates (NECR), Net Effective Energy Rates (NEER), Net Energy Tax Revenues and Reform Potential (NETRRP), Revenue Forgone with NECR (RF+NECR), and Shares of Emissions Priced (SEP)—were selected to capture both fiscal intensity and environmental scope. WENSLO was used to derive objective weights, while MCRAT provided performance rankings. Findings indicate South Africa leads in overall performance, followed by India and China, with Brazil and Russia trailing. Sensitivity analysis identifies NECR and SEP as the most influential indicators, significantly impacting rankings. Rank reversal analysis reveals that Turkey’s relative position improves upon the removal of lower-performing countries. The study introduces a robust, data-driven framework for evaluating carbon taxation in emerging economies and offers strategic insights for enhancing climate-aligned fiscal policies.
| Primary Language | English |
|---|---|
| Subjects | Green Economy |
| Journal Section | Makaleler |
| Authors | |
| Publication Date | October 31, 2025 |
| Submission Date | July 18, 2025 |
| Acceptance Date | October 22, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 10 Issue: Özel Sayı |