RITUALS OF TRANSITION IN KARAÖZÜ ALEVI TURKMEN: MARRIAGE AND WRESTLING

Year 2024, Volume: 38 Issue: 4, 913 - 928, 30.12.2024

Kader Türkan , Nabi Azeroğlu

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1520513

Abstract

Transition periods are important for understanding the culture of a nation. One of the transition periods is marriage. Marriage takes place within rituals and rules. In the cultures of societies, marriage is the place where customs, traditions and traditions are most experienced. An important part of Anatolian Alevism is Karaözü, Sarıoğlan district of Kayseri. The history and social structure, transition periods (birth, marriage, death), marriage and wrestling of Karaözü, who has an Alevi Turkmen identity, were examined. The wrestling that was performed after the bride was brought down in weddings in Karaözü until the 1930s was determined from source persons and limited written sources. In the study, the cultural structure of the Karaözü region was examined and the practices in the marriage ceremonies of the region were presented within the framework of Alevi culture. This study was conducted to show our common devotion to Turkish traditions and customs as a nation, although there are differences within the framework of Alevi culture. It is important in terms of providing resources for Alevism studies in the region. In addition to qualitative research techniques, participant observation and semi-structured interview techniques were used to reach accurate data. In line with the purpose of the research, many types of interviews were used to obtain the targeted data and the data were transcribed in accordance with ethical rules. It was concluded that wrestling is not performed at weddings in the region today and that it is one of the forgotten traditions of the region.

Keywords

Transitional periods, Karaozu, Marriage, Wrestling

KARAÖZÜ ALEVİ TÜRKMENLERİNDE GEÇİŞ RİTÜELLERİ: EVLENME VE GÜREŞ

Abstract

Geçiş dönemleri, milletin kültürünü anlayabilmek açısından büyük önem taşımaktadır. Geçiş döneminin önemli aşamalarından biri de evlenmedir. Evlenme, bazı ritüeller ve kurallar çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Toplumların kültürlerinin tanıtılmasında, örf, adet, gelenek ve göreneklerin en çok uygulanmaya imkân bulduğu yer evlenme kurumudur. Kayseri ili Sarıoğlan ilçesine bağlı olan Karaözü Mahallesi, aynı zamanda Anadolu Aleviliğinin önemli bir kesimini oluşturmaktadır. Alevi Türkmen kimliği bulunan Karaözü’nün tarihi ve sosyal yapısı, geçiş dönemleri (doğum, evlenme, ölüm) arasından evlenme ve yörede düzenlenen güreş gelenekleri araştırılmaya değer bulunmuştur. Karaözü’nde, 1930’lu yıllara kadar yapılmış düğünlerde gelin indirme sonrası güreş müsabakasının varlığı, kaynak kişilerden ve kısıtlı olarak bulunan yazılı kaynaklardan tespit edilmiştir. Çalışmada, Karaözü Mahallesi’nin kültürel yapısı incelenerek, bölgenin evlenme törenlerinde yapılan uygulamaların Alevi kültürü çerçevesinde ortaya konulması amaçlanmıştır. Alevi kültürü çerçevesinde farklılıkların olmasıyla birlikte Türk gelenek ve görenekleriyle millet olarak ortak bağlılıklarımızı göstermek amacıyla bu çalışma gerçekleştirilmiştir. Bölgedeki Alevilik çalışmalarına kaynaklık etmesi bakımından önem arz etmektedir. Nitel araştırma teknikleri yanı sıra katılımcı gözlem ve yarı yapılandırılmış görüşme/mülakat teknikleri kullanılarak doğru verilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda hedeflenen verileri elde etmek için görüşme türlerinin birçoğuna başvurulmuş ve etik kurallar çerçevesinde veriler yazıya aktarılmıştır. Yörede düğün sırasında güreş yarışmasının günümüzde uygulanmadığı, yörenin unutulan adetleri arasında girdiği ve hâlihazırda yapılmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Geçiş dönemleri, Karaözü, Evlenme, Güreş

Ethical Statement

Bu çalışma için etik kurul izni Erciyes Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Kurulu’nun 28/05/2024 tarih ve 215 numaralı kararı ile alınmıştır.

Supporting Institution

YOK.

References

• Atar, F. (2007) . “Nikâh”. T.D.V İslâm Ansiklopedisi, Cilt: 33,, s.112-117. TDV Yayınları.
• Aydoğan, K. (2015). Fazıl Say Karaözü’nde. Merdiven Reklam Tanıtım Yayın.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Bryman, A. (2012). Social research methods, 4. Edition, Oxford University Press.
• Cihan, C. (2021). Türk Kam (şaman) ve kadın başlıklarında kuş tüyünün kullanılması. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (31), 104-118.
• Coşkun, R., Altunışık, R., &Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. Sakarya yayıncılık.
• Genç, R. (2009). Türk inanışları ile milli geleneklerinde renkler ve sarı kırmızı yeşil. Kültür Merkezi.
• Güven, Ö. (1992). Türklerde spor kültürü. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Güzel, Ö. (2021). Anadolu halk kültüründe inanış ve ritüeller. Nobel Yayınları.
• Halıcı, F. (1980). Atlı cirit oyunları, Milli Kültür Yayınları Dergisi, s. 1-3.
• İnan, A. (1998) Makaleler ve incelemeler 1. Cilt. Türk Tarih Kurumu.
• Kahraman, A. (1989). Cumhuriyete kadar Türk güreşi, C. I, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Karaözü Hakkında, (2024, 30 Temmuz). Karaözü. https://karaozum.blogspot.com/2015/04/hakkmzda.html
• Karataş, E. M. (2023). Ağrı’da düğün gelenekleri (yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Karabük Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı.
• Opdenakker, R. (2006). Advantages and disadvantages of four interview techniques in qualitative research. Qualitative Social Research, 7, Article 11.
• Ögel, B. (1995). Türk mitolojisi-I. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Ölmez, F. (2012). Meyve ve Türk sanatları bağlamında elma, ART-E Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi, Kasım-Aralık, 10.
• Özerdem, A. (1994). Tarihi, kültürü, folkloruyla Karaözü. Cem Matbaacılık.
• Özerdem, A. (2012). Şecere, Karaözü nüfusuna kayıtlı olanların soy kütüğü. Çizgi Tanıtım Matbaacılık.
• Rubin, H. J., & Rubin, I. S. (2011). Qualitative interviewing: the art of hearing data. Sage.
• Tatar, V. (2019). Kurrahazzi-karahazzi (Karaözü) Şahruh’un gizleri. Karina Yayınevi.
• Yıldız, H. (2012). Şah İbrahim Veli ocağı’nın Amasya yöresindeki izdüşümleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (63), 127-138.
• Yiğit, A. (2015). Osmanlı padişahlarının ihsanına mazhar huzur güreşleri. Türk Halklarının Geleneksel Spor Oyunları Uluslararası Sempozyum Bildirileri Kitabı, Bişkek.
• Yörükan, Y. Z. (1998). Anadolu’da Aleviler ve Tahtacılar. T.C. Kültür Bakanlığı.