THE IMPERIAL CULT OF CAESAREA IN CAPPADOCIA DURING THE SEVERAN PERIOD IN THE LIGHT OF COINS

Year 2024, Volume: 38 Issue: 4, 863 - 886, 30.12.2024

Begümay Akbaş

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1526172

Abstract

Caesarea is a very important city in the east of the Roman Empire. The city mints local bronze coins as well as silver coins. Moreover, it has a strategic position in eastern politics. During the reign of Septimius Severus and his successors, also known as the Severan, there was a movement in the types of Caesarean coins. The reason for this is that the city received the title of neokoros twice during this period. It is also thought that Caesarea coins were used to pay Roman soldiers. This increases the importance of coin typology. Getting the support of the Roman soldiers was a very important situation for the emperors. For this reason, Severan Dynasty propaganda can be seen on Caesarea coins. During periods when the Pathian threat increased, coins emphasizing the power of the Roman soldier were minted. The city of Caesarea, which previously minted coins in the local typology, minted coins containing imperial politics and propaganda during the Severan period. In this article, the typology of Caesarea coins minted by the emperors of the Severan Period was evaluated by considering each emperors eparately. As a result of this evaluation, it will be examined how Caesarea coinage was affected by Roman politics and the increasing importance of the imperial cult in this period.

Keywords

Caesarea, Cappadocia, coin, neokoros, Imperial cult

SİKKELER IŞIĞINDA KAPPADOKİA’DAKİ KAİSAREİA KENTİNİN SEVERUSLAR DÖNEMİ İMPARATORLUK KÜLTÜ

Abstract

Kaisareia kenti Roma İmparatorluğu’nun doğusunda oldukça önemli bir kenttir. Kent yerel bronz sikkelerin yanı sıra gümüş sikkeler de basmaktadır. Bununla birlikte doğu siyasetinde stratejik bir konuma sahiptir. Severuslar olarak adlandırılan Septimius Severus ve ardılları döneminde Kaisareia sikkelerinin tiplerinde bir hareketlilik yaşanmıştır. Bunun nedeni bu dönemde kentin iki defa neokoros unvanı almasıdır. Aynı zamanda Kaisareia sikkelerinin Roma askerlerine ödeme amaçlı kullanıldığı düşünülmektedir. Bu sikke tipolojisinin önemini arttırmaktadır. Roma askerinin desteğini almak imparatorlar için oldukça önemli bir durumdur. Bu nedenle Kaisareia sikkeleri üzerinde Severus Hanedanı propagandası görülmektedir. Parth tehlikesinin arttığı dönemlerde ise Roma askerinin gücünü vurgulan sikkeler basılmıştır. Daha öncesinde yerel tipolojide sikke basan Kaisareia kenti Severuslar Dönemi ile imparatorluk siyaseti ve propagandasını içeren sikkeler basmıştır. Bu makalede Severuslar Dönemi imparatorlarının bastırdığı Kaisareia kenti sikkelerinin tipolojisi her bir imparator ayrı ayrı ele alınarak değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucu Kaisareia sikke basımının Roma siyasetinden ne kadar etkilendiği ve imparatorluk kültünün bu dönemde öneminin artması üzerine incelemelerde bulunulacaktır.

Keywords

Kaisareia, Kappadokia, sikke, neokoros, İmparatorluk kültü

Ethical Statement

Makalede bulunan resimlerin altında Kayseri Arkeoloji Müzesi olarak aktarılan sikkeler, 2019 yılında “Argaios Betimli Caesarea (Kayseri) Sikkelerinin İkonografik Açıdan Değerlendirilmesi” adlı yüksek lisans tezi kapsamında Kayseri Arkeoloji Müzesi’nden izin alınarak katalog haline getirilen ve söz konusu tezde yayınlanan sikkelerdir.

References

• Abramzon, M. G. (2003). The Gerzeul hoard of coins of Caesarea of Cappadocia (in the Museum of Abkhazia). Revue numismatique, 6 (159), 243-256. https://www.persee.fr/doc/numi_0484-8942_2003_num_6_159_2514
• Akbaş, B. (2019). Argaios betimli Caesarea (Kayseri) sikkelerinin ikonografik açıdan değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akşit, O. (1970). Roma imparatorluk tarihi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Asia Minor Coins. (2024, 20 Ekim). https://www.asiaminorcoins.com/gallery/displayimage.php?album= 284&pid=3060#top_display_media
• Asia Minor Coins. (2024, 20 Ekim). https://www.asiaminorcoins.com/gallery/displayimage.php?album= 284&pid=12014#top_display_media
• Baydur, N. (1970). Kültepe (Kanes) ve Kayseri tarihi üzerine araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Baz, F. (2019). Cappadocia Eyaleti’ndeki Caesarea kentinin ilk neokoros unvanına ilişkin düşünceler. İçinde B. Öztürk, vd. (Ed.), Mnemes Kharin❦ Filiz Dönmez-Öztürk Anısına Makaleler (ss. 95-101). Homer Kitapevi.
• Berlin Münzkabinett Online Catalogue. (2024, 20 Ekim). https://ikmk.smb.museum/home?lang=en
• Bland, R. (1991). The last coinage of Caesarea in Cappadocia. Ermanno A Arslan Studia Dicata, Glaux 7.
• Bland, R. (1996). The bronze coinage of Gordian III from Caesarea in Cappadocia, Studies in ancient coinage from Turkey. Royal Numismatic Society Special Publications No. 29, 65.
• BMC: Wroth, W.W. (1911). Catalogue of the Greek coins of Galatia, Cappadocia, and Syria. The Trustees.
• Buechner, G. (1988). De Neokoria. Gıssae J. Ricker.
• Burrell, B. (2004). Neokoroi Greek cities and Roman emperors. Brill.
• Butcher, K. (1992). Rhodian Drahms at Caesarea in Cappadocia. The Numismatic Chronicle, Vol 152.
• Campbell, L. A. (1968). Mithraic iconography and ideology. E. J. Brill.
• Cassius Dio (1955). Dio’s Roman history, vol. IX, books LXXI-LXXX. (Çev. E. Cary). Harvard University Press.
• Cook, A. B. (1925). Zeus A study in ancient religion Volume II. Cambridge University Press.
• Ergin, Y. G. (2009). Anadolu’da Roma hakimiyeti: isyanlar, tepkiler ve huzursuzluklar. Asia eyaleti’nin kuruşundan (MÖ 129) Iustinianus döneminin sonuna kadar (MS 565) (Yayımlanmamış doktora tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ganschow, T. (2018). Münzen von Kappadokien Sammlung Henseler Band 1. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Ganschow, T. (2018). Münzen von Kappadokien Sammlung Henseler Band 2. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Gorrie, C. (2004). Julia Domna's building patronage, Imperial family roles and the Severan revival of moral legislation. Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, 53(1), 61-72.
• Güler, O. (1995). Antik çağ ikonografisinde Erciyes. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Herodian (1970). History of the empire, books 5-8, (Çev. C.R.Whittaker). Massachusetts.
• Historia Augusta (2021). Antoninus Caracalla’dan Calvinus Balbinus’a Roma imparatorları (Çev. S. Özgüler). Kronik Kitap.
• Howgego, C. J. (1985). Greek imperial countermarks. Royal Numismatic Society Special Publication.
• Imhoof-Blumer, F. (1897). Zur Griechischen Münzkunde. Revue Suısse de Numismatique VIII, 1-24.
• Karwiese, S. (2004). Antik nümizmatiğe giriş. (Haz. N. Başgelen). Arkeoloji Sanat Yayınları.
• Kaya, M. A. (2005). Roma imparatoru Septimius Severus döneminde Anadolu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi 39, 27-48.
• Kovacs, F. I. (2013). Eusebeia —Caesarea: The civic bronze coinage reconsidered. İçinde P.G. VanAlfenand, R.B. Witschonke (Ed.), Essays in Honour of Roberto Russo, Numismatica Ars Classıca NacAg.
• Koyuncu, C. (2015). Eski Yunan ve Roma döneminde Kappadokia bölgesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Leu Numismatik. (2024, 15 Ekim). https://leunumismatik.com/en/lot/7/615
• Leu Numismatik. (2024, 15 Ekim). https://leunumismatik.com/en/lot/9/572
• Mattingly, H. (1932). The coinage of Septimius Severus and his times. Mints and chronology. The numismatic chronicle and journal of the Royal Numismatic Society, 12(47), 177-198.
• Meijer, F. (2006). İmparatorlar yataklarında ölmez (Çev. G. Ergin). Homer Yayınları.
• Metcalf, W.E. (1996). Silver coinage of Cappadocia, Vespasian-Commodus (Digital Edition). Numismatic Notes and Monographs, issue 166, 66-69.
• Metcalf, W.E. (1997). Notes on the coinage of Severan Caesarea. İçinde Nollé, J., B. Overbeck, P. Weiss (Ed.). Internationales Kolloquium zur kaiserzeitlichen Münzprägung Kleinasiens 27-30 April 1994 in München. Nomismata 1.
• Mitchel, S. (2001). Anatolia land, men, and gods in Asia Minor volume I The Celts in Anatolia and the impact of Roman rule. Clarendon Press.
• Naumann Numismatik. (2024, 15 Ekim). https://www.biddr.com/auctions/numismatiknaumann/ browse? a=59&l=47902
• Naville Numismatic. (2024, 15 Ekim). https://www.biddr.com/auctions/navillenumismatics/ browse? a=2686&l=2997889
• Noe, S.P.(1925). A bibliography of Greek coin hoards. American Numismatic Society.
• O’Grady, S.A. (2015). The public image of the later Severans: Caracalla to Alexander Severus (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). The University of Queensland.
• Paris Bnf Online Catalogue. (2024, 15 Eylül). https://gallica.bnf.fr/accueil/fr/content/accueil-fr?mode=desktop
• Price, S.R.F. (2004). Ritüel ve iktidar - Küçük Asya'da Roma imparatorluk kültü. (Çev. T. Esin). İmge Kitabevi.
• Rowan, C. (2009). Becoming Jupiter: Severus Alexander, The temple of Jupiter Ultor, and Jovian iconography on Roman imperial coinage. AJN Second Series 21, 123-150.
• RPC IV Online Catalogue. (2024, 20 Ekim). https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/countermark/873
• Shelton, J. (2006). Elephants as enemies in ancient Rome. Concentric: Literary and Cultural Studies, 32(1), 3-25.
• SNG Copenhagen(1982); Sylloge Nummorum Graecorum, The royal collection of coins and medals Danish National Museum, Cyprus-Cappadocia uncertain coins imperial cistophori, West Milford.
• Speidel, M.A. (2014). Connecting Cappadocia. The contribution of the Roman imperial army. İçinde V. Cojocaru, A. Çoşkun, M. Dana, (Ed.) Interconnectivity in the Mediterranean and Pontic World during the Hellenistic and Roman Periods. Mega Publishing House
• Sydenham, E.A. (1978). The coinage of Caesarea in Cappadocia. Attic Books.
• Tacitus, (1907). Die annalendes Cornelius Tacitus. (Çev. W. Heraeusand ve A. Draeger). B.G. Teubner.
• Tekin, O. (1998). MÖ IV.-MS VI. yüzyıllar: Helenistik Çağ ve Roma İmparatorluk Döneminde Kappadocia Krallığı. İçinde M. Sözen (Ed.). Kappadocia. Ayhan Şehenk Vakfı.
• Türkmen, M. (2007). Pamphylia ve Kilikia’da Severuslar dönemi mimari bezemesi (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tyrius, M. (1804). The dissertations volume 2. (Çev. T. Taylor). C. Whittingham.
• Walker, D.R. (1976). The metrology of the Roman silver coinage: Part 1 from Augustus to Domitian. British Archaeological Reports.
• Weiß, P. (1985). Argaios / Erciyas dagt — heiliger berg Kappadokiens, monumente und ikonographie, Jahrbuch für Numismatik und Geldgeschichte, XXXV.
• Yurtsever, A. (2015). Neokoros düşüncesinin kökeni ve gelişimi: tanrı, kutsal krallık ve yönetici ilişkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 1-16.