Erken Çocukluk ve Çocukluk Dönemini Değerlendiren Motor Gelişim Ölçeklerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 180 - 205, 27.12.2021

Özlem Kanbir , Özlem Akkoç , Sena Kırlangıç , A. Oya Erkut

Öz

Bu araştırmada erken çocukluk ve çocukluk çağında, çocukların motor gelişimini değerlendirmek için yapılan ulusal ve uluslararası ‘Motor Değerlendirme Ölçekleri’ nin incelenmesi amaçlanmıştır. Çocuklarda motor gelişim refleks hareketlerle başlar ve bu süreç vücudun bir çok kısmının dahil edildiği daha koordineli ve amaca yönelik hareketler bütünü olarak devam eder. Fiziksel büyüme ve sinir sisteminin gelişmesine bağlı olarak normal bir büyüme seyri gösteren her çocuk belli başlı hareket becerilerini planlama ve uygulama konusunda başarılı olur. Bu hareket becerilerini kazanmada belli motor gelişim dönemleri vardır. Yapılması beklenen hareketlerden lokomotor hareketler; bireyin bedeni sabit bir yerden başka bir yere taşıması, manipülatif hareketler; bireyin kullanacağı nesne ile yapmış olduğu hareketler ve dengeleme hareketler ile bireyin belirli bir süre için denge hareketlerini içermektedir. Araştırmaya dahil edilen ‘Motor Gelişim Ölçekleri’ bu alanda yapılan çalışmalarda yaygın olarak kullanılan ölçekler arasından değerlendirmeye dahil edilmiştir. Araştırmanın yöntemi ‘geleneksel derleme modeline’ göre tasarlanmıştır. Araştırmaya konu olan motor gelişim ölçekleri; TGMD-2 (Test of Gross Motor-2), CHAMPS Motor Beceriler Protokolü, BOT-2 (Bruininks- Oseretsky Motor Yeterlilik Testi2), Çocuk Beden Koordinasyon Testi ( Körperkoardinations Test Für Kinder, KTK), Çocuk Movement ABC-2 (Çocuk Hareket Değerlendirme Bataryası), BüKBÖT (Büyük Kas Beceri Ölçme Testi) olarak toplam 7 adet test değerlendirilmiş olup, geçerlik ve güvenirlik puanları, testlerin kullanım amaçları, yaş grupları, güçlü ve zayıf yönleri gibi değerlendirmeleri yapılmış ve incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Motor Gelişim, Motor Değerlendirme Ölçekleri, Kaba Motor, İnce Motor

Kaynakça

• Avşar, S., İbiş, S., ve Aktuğ, Z. B. (2017). 6-7 Yaş Grubu Erkek Öğrenci̇leri̇n Sosyo Ekonomi̇k Düzeyleri̇ İle Temel Motor Beceri̇ler Arasındaki̇ Farkın İncelenmesi̇. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 8(2), 145–153. DOI: 10.17155/omuspd.322786.
• Barnett, A. and Peters, J. (2004). Motor Proficiency Assessment Batteries In: Developmental Motor Disorders: A Neuropsychological Perspective Eds: Dewey and Tupper. New-York: Guilford.
• Berk, L. (2003). Child Development 6. Edition. Boston: Allyn ve Bacon.
• Beyazit, H. (2012). Hareketli Müzik Etkinliklerinin Anasınıfı Çocuklarında Beden Koordinasyon Gelişimine Etkisi. Yükseklisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Boz, M., ve Güngör Aytar, A. (2012). Büyük Kas Motor Gelişim-2 (TGMD-2) Testinin Türk Çocuklarına Uyarlama Çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(12), 17–24.
• Brian, A., Bardid, F., Barnett, L. M., Deconinck, F. J. A., Lenoir, M., ve Goodway, J. D. (2018). Actual and Perceived Motor Competence Levels of Belgian and United States Preschool Children. Journal of Motor Learning and Development, 6(2), 320–336. DOI: 10.1123/jmld.2016-0071.
• Brown, T. (2019). Structural Validity of the Bruininks-Oseretsky Test of Motor Proficiency–Second Edition (BOT-2) Subscales and Composite Scales. Journal of Occupational Therapy, Schools, and Early Intervention, 12(3), 323–353. DOI: 10.1080/19411243.2019.1590755.
• Bruininks, V. L., ve Bruininks, R. H. (1977). Motor Proficiency of Learning Disabled and Nondisabled Students. Perceptual and Motor Skills, 44, 1131–1137. DOI: 10.2466/pms.1977.44.3c.1131.
• Bruininks, RH. (2005). Bruininks-Oseretsky Test of Motor Proficiency. MN: AGS Publishing Circle Pines.
• Bruininks, RH., Oseretsky, BD.(2010). Bruininks-Oseretsky Test of Motor Proficiency, Second Edition Brief form. Bloomington: PsychCorp.
• Burns, N., & Grove, S. K. (2009). The Practice of Nursing Research: Appraisal, Synthesis, and Generation of Evidence. (6th ed., pp. 90-119, 598-610). USA: Saunders.
• Burton, A.W. & Miller, D.E. (1998) Movement Skill Assessment Champaign, IL: Human Kinetics.
• Chow, S., Barnett, A.L. and Henderson, S.E. (2001) The Movement Assessment Battery for Children: A Comparison of 4-Year-Old to 6-Year-Old Children from Hong Kong and the United States. American Journal of Occupational Therapy, 55, 55-61.
• Chow, S., Hsu, Y., Henderson, S.E., Barnett, A. and Kai, Lo. S. (2006) The Movement ABC: a Cross-Cultural Comparison of Pre-School Children from Hong Kong, Taiwan, and the USA. Adapted Physical Activity Quarterly, 23, 31-48.
• Cools, W., Martelaer, K. De, Samaey, C., ve Andries, C. (2009). Movement Skill Assessmen of Typically Developing Preschool Children: A Review of Seven Movement Skill Assessment Tools. Journal of Sports Science and Medicine, 8(2), 154–168.
• Davies, M. (2003). Movement and Dance in Early Childhood, Second edition. London: Paul Chapman Publishing.
• Deitz, J. C., Kartin, D., ve Kopp, K. (2007). Review of the Bruininks-Oseretsky Test of Motor Proficiency, Second Edition (BOT-2). Physical & Occupational Therapy in Pediatrics, 27(4), 87–102. DOI: 10.1080/J006v27n04_06.
• Folio, M. R., Fewell, R. R. (1983). Peabody Developmental Motor Scales, Revised.  Allen, TX: DLM Teaching Resources.
• Folio, M R., Fewell, R.R. (2000). The Peabody Developmental Motor Scales (2nd Ed.). Austin, Tx: PRO-ED.
• Fransen, J., D’Hondt, E., Bourgois, J., Vaeyens, R., Philippaerts, R. M. ve Lenoir, M. (2014). Motor Competence Assessment in Children: Convergent and Discriminant Validity Between the BOT-2 Short Form and KTK Testing Batteries. Research in Developmental Disabilities, 35(6), 1375–1383. DOI: 10.1016/j.ridd.2014.03.011.
• Gallahue, D., Ozmun, J., ve Goodway, J. (2006). Understanding Motor Development: Infants, Children, Adolescents, Adults (Seventh). New York: The McGraw Hill Companies.
• Gerrish, K., & Lacey, A. (2010). The Research Process in Nursing. (6th ed., pp. 79-92, 188-198, 284-302). London: Wiley-Blackwell.
• Goodway, J. D., Robinson, L. E., ve Crowe, H. (2010). Gender Differences in Fundamental Motor Skill Development in Disadvantaged Preschoolers from Two Geographical Regions. Research Quarterly for Exercise and Sport, 81(1), 17–24. DOI: 10.1080/02701367.2010.10599624.
• Gülgösteren, E., ve Ziyagil, M. A. (2019). Zihinsel Engelli Erkek ve Kız Çocukların Fiziksel Özellikleri ile Yer Değiştirme ve Obje Kontrol Becerilerinin Karşılaştırılması. Gönülateş S. (Ed.) 2.Uluslararası Herkes İçin Spor ve Wellness Kongresi Tam Metin Kitabı içinde (s.721-725). Mersin: Mersin Üniversitesi.
• Hardman, C.M, Wanderley Júnior, Rildo de Souza, Oliveira, E. S. A. ve Barros, M.V. G. (2017). Relationship Between Physical Activity and BMI with Level of Motor Coordination Performance in School Children. Revista Brasileira de Cineantropometria Desempenho Humano, 19(1), 50–61. DOI: 10.5007/1980-0037.2017v19n1p50.
• Henderson, S.E. and Sugden, D.A. (1992). Movement Assessment Battery for Children. England: Sidcup.
• Henderson, S. E., Sugden, D. A., & Barnett, A. L. (2007). Movement Assessment Battery for Children-2 Second Edition (Movement ABC-2). London, UK: The Psychological Corporation.
• Jelovcan, G., ve Zurc, J. (2016). Preschool Childrens Results in Movement Abc Tests Differences Between Girls and Boys in Movement Defict. Annales Kinesiologiae, 7(1), 3-19.
• Karaçam, Z. (2013). Sistematik Derleme Metodolojisi: Sistematik Derleme Hazırlamak İçin Bir Rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33.
• Karakaş, G. (2018). Hafif Düzeyde Zihinsel Engelli Çocuklara Uygulanan Serbest Zaman Aktivitelerinin Fiziksel Uygunluk ve Motor Gelişimleri Üzerine Etkisi. Doktora Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Karambe, P., Dhote, S. N., ve Palekar, T. J. (2017). Assessment of Bilateral Coordination Using Bruininks Oseretsky Test of Motor Proficiency 2 Edition (BOT-2) in 5 to 15 Years School Going Children. International Journal of Physiotherapy and Research, 5(3), 2026–2030. DOI: 10.16965/ijpr.2017.129.
• Ke, L., Du, W., Wang, Y., Duan, W., Hua, J., ve Barnett, A. L. (2020). The Movement ABC-2 Test in China: Comparison with UK Norms for 3–10 Year Olds. Research in Developmental Disabilities, 105(3), 1–11. DOI: 10.1016/j.ridd.2020.103742.
• Kerkez, F.İ. (2013) Türkiye’de Çocuklarda Motor Gelişimin Değerlendirilmesinde TGDM-2 Uygulamalarına Bir Bakış. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 24(3), 245-256.
• Kılıç, Z., Uyanık Balat, G., ve Çağlak Sarı, S. (2017). CHAMPS Motor Beceriler Protokolünün ( CMSP ) 4 ve 5 Yaş Çocuklarına Yönelik Türkçeye Uyarlama Çalışması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(3), 129–142.
• Kiphard, E. ve Schilling, F. (2000). Körperkoordinationstest für Kinder. Weinheim: Beltz Test.
• Kiphard, E. J., Schilling, F. (2007). Körperkoordinationstest für Kinder 2. Überarbeitete und
Ergänzte Auflage: Beltz Test.
• Köse, B. (2018). Bruininks - Oseretsky Motor Yeterli̇k Testi̇ 2 Kısa Formunun Türkçe Uyarlaması Ve Özgül Öğrenme Güçlüğü Olan Çocuklarda Geçerlilik ve Güvenilirliği.Yükseklisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Livonen,S., Saakslahti, A., Laukkanen A.(2016). A Review of Studies Using the Körperkoordinationstest für Kinder. European Federation of Adapted Physical Activity, 8(2), 18– 36. DOI: 10.5507/euj.2015.006.
• Logan, S. W., Robinson, L. E., Rudisill, M. E., Wadsworth, D. D., ve Morera, M. (2012). The Comparison of School Age Children’s Performance on Two Motor Assessments: The Test of Gross Motor Development and the Movement Assessment Battery for Children. Physical Education and Sport Pedagogy, 12(1), 48–59. DOI: 10.1080/17408989.2012.726979.
• Lopes, V. P., Saraiva, L., ve Rodrigues, L. P. (2018). Reliability and Construct Validity of the Test of Gross Motor Development-2 in Portuguese Children. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 16(3), 250–260. DOI: 10.1080/1612197X.2016.1226923.
• Moreira, J. P. A., Lopes, M. C., Miranda-Júnior, M. V., Valentini, N. C., Lage, G. M., ve Albuquerque, M. R. (2019). Körperkoordinationstest Für Kinder (KTK) for Brazilian Children and Adolescents Factor Analysis, Invariance and Factor Score. Frontiers in Psychology, 10(2524), 1–12. DOI: 10.3389/fpsyg.2019.02524.
• Moula, P., & Goodman M. (2009). Nursing Research. (pp. 111-149, 247-261). London: SAGE Publication Ltd. Mülazımoğlu Ballı, Ö., ve Gürsoy, F. (2012). Bruininks-Oseretsky Motor Yeterlik Testinin Beş-Altı Yaş Grubu Türk Çocuklar İçin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 23(3), 104–118.
• O’Brien-Smith, J., Tribolet, R., Smith, M. R., Bennett, K. J. M., Fransen, J., Pion, J., ve Lenoir, M. (2019). The Use of the Körperkoordinationstest Für Kinder in the Talent Pathway in Youth Athletes: A systematic Review. Journal of Science and Medicine in Sport, 22(9), 1021–1029. DOI: 10.1016/j.jsams.2019.05.014.
• Özkara, A. B., ve Kalkavan, A. (2018). Çocuk Beden Koordinasyon Testinin Ortaokul Grubu Türk Çocukları İçin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Spormetre, 16(4), 1–11. DOI: 10.1501/Sporm_0000000389.
• Petermann, F. (Hrsg.). (2008). Movement Assessment Battery for Children-2 (Movement ABC-2). Frankfurt: Pearson PLC.
• Portney L. (2000) Correlation. Foundations of Clinical Research.
• Preeti, G., Anil, V. N., Sara, A. B., Shivani, D., M, V., ve Jaideep, A. (2019). Assessment of Fine Manual Control Using Bruininks Oseretsky Test of Motor Proficiency 2 nd Edition (BOT-2) in School Going Overweight and Obese Children Aged 7 to12 Years, International Journal of Basic and Applied Research, 9(4), 544–553.
• Rebelo, M., Serrano, J., Duarte Mendes, P., Paulo, R., ve Marinho, D. A. (2020). Adaptation and Validation of the Portuguese Peabody Developmental Motor Scales-2 Edition a Study With Children Aged 12 to 48 Months. Research Square, 1–17. DOI: 10.21203/rs.3.rs-66818/v1.
• Riga, V., Misirli, A., ve Komessariou, A. (2020). Assessment of Motor Development of Preschool Children With Special Education Needs. European Journal of Physical Education and Sport Science, 6(7), 17–34. DOI: 10.46827/ejpe.v6i7.3303.
• Rosenbaum, P., Missiuna, C. and Johnson, K. (2004) Longitudinal Assessment of Motor Development in Epidemiologic Research for the National Children’s Study. Report for the NCS by Battelle Memorial Institute.
• Schmidt, & Lee, T. (1988). Motor Control and Learning. Leeds: Human Kinetics.
• Soppelsa R. and Albaret J.-M. (2004). Manuel de la Batterie d'Evaluation du Mouvement Chez l'Enfant. Paris: ECPA.

• Schulz, J., Henderson, S. E., Sugden, D. A., ve Barnett, A. L. (2011). Structural Validity of the Movement ABC-2 test Factor Structure Comparisons Across Three Age Groups. Research in Developmental Disabilities, 32(4), 1361–1369. DOI: 10.1016/j.ridd.2011.01.032.
• Selçuk, K. S. (2016). Montessori̇ Yöntemi̇ni̇n Anaokulu Çocuklarinin Büyük Kas Beceri̇leri̇ne Etki̇si̇ni̇n İncelenmesi̇. Yükseklisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Simons, J. and Van Hombeeck, C. (2003). Toepasbaarheid van de Test of Gross Motor Development 2nd ed. Kinevaria, 39(4), 16-21.
• Simons, J. (2004) Introductie Tot de Psychomotoriek. Garant, Antwer- Pen-Appeldoorn.
• Ulrich, D. A. (2000). Test of Gross Motor Development 2: Examiner’s Manual (2nd ed.). Austin, Tx: Pro-Ed.
• Taştepe, T. (2018). 36- 47 Aylık Çocuklara ve Annelere Uygulanan Motor Gelişim Destek Programının Çocukların Motor Gelişimine Etkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Taştepe, T., ve Köksal Akyol, A. (2019). 36-47 Aylık Çocuklarda Peabody Motor Geli̇şi̇m Ölçeği̇-2’ni̇n Uyarlama Çalışması ve Motor Gelişimin İncelenmesi. Milli Eğitim, 48(223), 61–82.
• Tepeli, K. (2007). Büyük Kas Becerilerini Ölçme Testi (BüKBÖT)’nin Türkiye Standardizasyonu. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Tepeli, K., Koçak, N., ve Gül, O. (2014). The Comparison of the Effect of Game and Motion Based Gross Motor Skills Training Programmes on the 4-5 Year Old Childrens Gross Motor Skills. Turkish Journal of Sport and Exercise, 16(2), 9–14. DOI: 10.15314/TJSE.201428099.
• Tieman, B. L., Palisano, R. J. ve Sutlive, A. C. (2005). Assessment of Motor Development and Function in Preschool Children. Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews, 11(3), 189-196. DOI: 10.1002/mrdd.20074.
• Topkaya, İ. (2015). Hareket Beden Eğitimi ve Spor Öğretiminde Öğrenme ve Öğretimin Temelleri, 4.Baskı. Ankara.
• Valentini, N. C. (2012). Validity and Reliability of the TGMD-2 for Brazilian Children. Journal of Motor Behavior, 44(4), 275–280. DOI: 10.1080/00222895.2012.700967.
• Vallaey, M. and Vandroemme, G. (2001) Psychomotoriek Bij Kinderen. Leuven: Acco. Van Hartingsveldt, M. J., Cup, E. H. C., ve Oostendorp, R. A. B. (2005). Reliability and Validity of the Fine Motor Scale of the Peabody Developmental Motor Scales-2. Occupational Therapy International, 12(1), 1–13. DOI: 10.1002/oti.11.
• Venetsanou, F., Kambas, A., Ellinoudis, T., Fatouros, I., Giannakidou, D., ve Kourtessis, T. (2011). Can the Movement Assessment Battery for Children Test be the “gold standard” for the Motor Assessment of Children with Developmental Coordination Disorder? Research in Developmental Disabilities, 32(1), 1–10. DOI: 10.1016/j.ridd.2010.09.006.
• Wiart, L., Darrah, J. (2001). Review of four tests of gross motor development. Developmental Medicine and Child Neurology, 43, 279‐285. DOI: 10.1111/j.1469-8749.2001.tb00204.x
• Williams, H. G., Pfeiffer, K. A., O’Neill, J. R., Dowda, M., McIver, K. L., Brown, W. H., ve Pate, R. R. (2008). Motor Skill Performance and Physical Activity in Preschool Children. Obesity, 16(6), 1421–1426. DOI: 10.1038/oby.2008.214.
• Williams, H. G., Pfeiffer, K. A., Dowda, M., Jeter, C. Jones, S. ve Pate, R. (2009). A Field Based Testing Protocol for Assessing Gross Motor Skills in Preschool Children: The Champs Motor Skills Ptorocol (cmsp). Measurement Pyhsical Education and Exercise Science,13(3), 151-165. DOI: 10.1080/10913670903048036.
• Yoon, D, Scott, K. ve Hill, M. (2006). Review of Three Tests of Motor Proficiency in Children. Perceptual & Motor Skills, 102, 543- 551. DOI: 10.2466/pms.102.2.543-551.