ERMENİSTAN-AZERBAYCAN ÇATIŞMASININ YAKIN GELECEĞİ: BARIŞ MI? SAVAŞ MI? YOKSA ATEŞKES Mİ?

Yıl 2013, Sayı: 45, 73 - 92, 01.10.2013

Emin Şıhaliyev

Öz

Ermenistan ile Azerbaycan arasında Birinci Dağlık KarabağSavaşı’nın sonucu olarak Azerbaycan’a bağlı toprakların %20’siErmenistan tarafından işgal edilmiştir. Çatışan taraflar arasında uzlaşmasağlanamadığından sorunun barışçı yollarla çözümü devletlere havaleedilmiş ve AGİT’in Minsk Grubu’nun girişimiyle çözüm bulma çabalarınahız verilmiştir. Fakat 1994 senesinden beri devam eden barış görüşmeleribeklentileri karşılayamamış, nihai aşamaya varamamıştır. Azerbaycantopraklarının %20’sinin Ermenistan tarafından işgalinin sürmesi yeni birsavaşın çıkma olasılığını artırmaktadır. Barış görüşmelerinin sonuçsuzkalması ile Azerbaycan mevcut status-quonu kabul etmediğinden kuvvetkullanımına baş vuracağını özellikle vurgulamaktadır. Enerjiden elde edilengelirlerle resmi Bakü askeri harcamalarını düzenli olarak artırmaktadır.Azerbaycan’ın ekonomik ve askeri olarak güçlenmesi bölgedeki güçdengelerini de değiştirmiştir. Fakat Ermenistan’ın bu duruma yanıtı Rusyaile askeri ve politik ilişkilerini daha da artırmakla olmuştur. Azerbaycan’ınErmenistan-Azerbaycan çatışmasının yakın geleceği nasıl olacak? Barış,savaş, yoksa ateşkes? Bu makalede çatışmanın yakın geleceğinin hipotetiksenaryoları analiz edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Ermenistan, Azerbaycan, Rusya, Kolektif GüvenlikAnlaşması Örgütü, NATO, barış, ateşkes, savaş

(THE NEAR FUTURE OF THE ARMENIA-AZERBAIJAN CONFLICT: PEACE? CEASE-FIRE? OR WAR?)

Öz

20% of Azerbaijan territory was occupied by Armenia, as a resultof the First Nagorno-Karabakh War between Armenia and Azerbaijan.There has not been commitment to peace between two sides and the solutionfor this problem has been entrusted to the states and the process isaccelerated by the OSCE Minsk Group. However, expectations for peaceand the final resolution have not been reached since the OSCE Minsk Groupstarted this process in 1994. Continuing occupation of 20% of theAzerbaijani lands by Armenia increases the likelihood of getting a new war.Azerbaijan is not satisfied with the current status quo. As a result of failedpeace talks, Azerbaijan has been emphasizing of using military force in orderto seize occupied territories. Thanks to the income from the energy, Bakuincreases its military spending on a regular basis. Economic and militarystrengthening of Azerbaijan changes the balance of power in the region. ButArmenia is responds to this situation by increasing its military and politicalcooperation with Russia. How will be the near future of Armenian-Azerbaijanconflict? Peace, war or cease-fire? The author attempts to predict thehypothetical scenarios of the conflict not in the long future

Anahtar Kelimeler

Armenia, Azerbaijan, Russia, Collective Security TreatyOrganization, NATO, peace, cease-fire, war

Kaynakça

• Blandy, C.W. Azerbaijan: Is War Over Nagorny Karabakh a Realistic Option?, Advanced Research and Assessment Group. Caucasus series 08/17, (United Kingdom: Defence Academy of the United Kingdom, May 2008), s. 23
• Brzezinski, Zbiqniew Büyük Satranç Tahtası: Amerika’nın Önceliği ve Bunun Jeostratejik Gerekleri, (İstanbul: Sabah yayınları, 1998), s. 192
• Brzezinski, Zbiqniew Stratejik Vizyon: Amerika ve Küresel Güç Buhranı, (İstanbul: Timaş yayınları, 2012), s. 240
• Brzezinski, Zbigniew & Scowcroft, Brent, Amerika ve Dünya, (İstanbul: Profil yayıncılık, 2012), s. 328
• Davutoğlu, Ahmet Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu, (İstanbul: Küre yayınları, 2010), s. 548
• Friedman, George Gelecek 10 Yıl, (İstanbul: Pegasus yayınları, 2011), s. 317 Hamitov, Samir “Dağlık Karabağ Münakaşası 2020 Yılında: Barış, Yoksa Müharebe?”, Dirçeliş-XXI asır dergisi, 2011, №153-154, s. 146-159.
• Hudiyev, Azer “Digget! Şerg! Orta Asya Regionu Dünya Siyasetinin En Kaynar Arenasına Çevrile Biler”, Region Plus. Analitik bakış, 1 Ekim 2009, № 19 (87), s. 24-28.
• Nazimoğlu, Natik “Nahçıvan Merhalesi”, Region plus. Analitik bakış, 15 Ekim 2009, № 20 (88), ss. 18-21.
• Nersisyan, M.G. İz İstorii Russko-Armyanskih Otnoşeniy, (Erevan: izd-vo AN Armyanskoy SSR, 1956), s. 405
• Nesirov, Elşen “Herbi-siyasi bloklar ve Azerbaycanın regional balanslaşdırma siyasetinin ehemiyyeti”, Halk Gazetesi, 14 Nisan 2009
• Purtaş, Fırat “Orta Asya’nın Bütünlüğü Sorunsalı ve Orta Asya’da Bölgesel Entegrasyon Girişimleri”, Orta Asya ve Kafkasya”da Güç Politikası, (derleyen: M.Turgut Demirtepe), Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) yayınları, 2008, ss. 31-62
• Sapmaz, Ahmet & Sarı Gökhan, “Dağlık Karabağ Sorununda Azerbaycan Tarafından Kuvvet Kullanım Olasılığının Analizi”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 2012, sayı: 15, ss. 1-31.
• Şavrov, Nikolay Novaya Ugroza Russkomu Delu v Zakavkazye: Predstoyaşaya Rasprodaja Mugani İnorodtsam, (Sankt-Petersburg: izd-vo Reprint, 1911), s. 156
• Şostakoviç, S.V. Diplomatiçeskaya Deyatelnost A.S.Griboyedova, (Moskova: izd-vo Sotsialno-ekonomiçeskoy literaturı, 1960), s. 294
• Yenikolopov, İ.K. Griboyedov i Vostok, (Erevan: izd-vo Aypetrat, 1954), s. 196 İnternet siteleri: Azerbaycan Respublikasının Herbi Doktrinası, Azerbaycan Respublikasının Milli Meclisi, 08 Haziran 2010. http://meclis.gov.az/?/az/law/183#comment “Azerbaijan and Armenia: Peace prospects, Military Realities&the role of the Armenian Diaspora”, Caspian İnformation Center, no.16, October 2011, pp.1-2, (http://www.caspianinfo.com/wp-con-tent/uploads/2011/10/OP-No16-Armenia-and-Azerbaijan-Peace-Prospects-Military-Realities-and-the-R ole-of-the-Armenian-Diaspora.pdf), erişim tarihi: 30.04.2012.
• Cabbarlı, Hatem “NATO ve Azerbaycan Topraklarının İşgali Sorunu”, (http://newtimes.az/tr/organisations/163/), erişim tarihi: 24.07.2012.
• Danielyan, Emily “Russia Tightens Grip on Armenia with Debt Agreements”. Headlines I Eurasianet.org. 6 May 2003. Web. 09 Nov. 2010.http://www.eurasianet.org/departments/business/articles/eav050703. shtml, erişim tarihi: 20.02.2013.
• Düğen, Turgay “Türk Konseyi ve Türkistan’da Bütünleşme”, http://www.21yyte.org/tr/yazi6725- Turk_Konseyi_ve_Turkistanda_Butunlesme.html, erişim tarihi: 05.11.2012.
• Hasanov, Ali “Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü ve Azerbaycan’ın askerijeostratejik çıkarları”, (http://strategiya.az/?m=xeber&id=2125), erişim tarihi: 15.05.2013
• Jarosiewicz, Aleksandra & Krzysztof Strachota, “Nagorno-Karabakhconflict unfreezing” Center for Eastern Studies, (http://www.osw.waw.pl/en/publikacje/osw-commentary/2011-10- 26/nagornokarabakh-conflict-unfreezing), erişim tarihi: 18.09.2012.
• Novikova, Gayane “Implications of the Russian-Georgian War in the NagornoKarabakh Conflict: Limited Maneuverability”, Caucasus Edition, (http://caucasusedition.net/analysis/implications-of-the-russian-georgianwar-in-the-nagorno-karabakh-conflict-limited-maneuerability), erişim tarihi: 18.09.2012.
• “Serj Sarkisyan Prezident Armenii”. Eho Moskvı/Peredaçi/İntervyu/Çetverg, 27.01.2011: http://www.echo.msk.ru/programs/beseda/744902-echo.phtml, erişim tarihi: 05.03.2012.
• Şahinoğlu, Elhan “Rusya-Ermenistan askeri işbirliğine karşı TürkiyeAzerbaycan işbirliği”, (http:// www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=5350&kat1=1), erişim tarihi: 12.07.2011