GEÇİCİ SEVK VE İSKÂN KANUNİ SONRASI OSMANLI HÜKÜMETİNİN OSMANLI ORDUSUNDA GÖREVLİ ERMENİ ASKER VE AİLELERİNE YÖNELİK UYGULADIĞI POLİTİKALAR

Yıl 2019, Sayı: 63, 115 - 132, 29.08.2019

Güzin Çaykıran

Öz

• Öz:
  Bu makale, Hermeneutik tarih anlayışı kapsamında Geçici Sevk ve İskân Kanunu
  ile Osmanlı Ordusunda görevli Ermeni kökenli askerlerin katledildikleri
  yönündeki ithamlar ve Osmanlı Devleti tarafından Ermeni kökenli asker ve onların
  ailelerinin sevk edilmeyeceği hakkında alınan kararnamenin mevcudiyetinden
  doğan çelişkili durumu değerlendirmeyi hedeflemektedir.

  
  
  

  1915
  Olayları, hem Türklerin hem de Ermenilerin gündeminde olan konular arasındadır.
  Ermeniler 1915 Olayları ile ilgili Türklere/Türkiye’ye sürekli soykırım suçu
  isnat etmektedir. Ermenilerin bu sorunu gündemde tutma çabasının arkasında, soykırım
  suçlamalarının Türkler tarafından kabul görmemesi yatmaktadır. Oysaki bu suçlamalar
  Ermenilerin iddia ettiği gibi bir inkâr değil, Ermenilerin dönemin olaylarını,
  dönemin koşullarına göre değerlendirilmesi gerekliliğini görmezden
  gelmeleridir. Bu minvalde Hermeneutik bir bakış açısıyla tarihi metinlerin
  dönemin koşullarına göre yorumlanması, tarih yazıcılığının temel ilkelerinden
  biridir. Tarihi yanılsamaların önüne geçecek olan bu yaklaşım tarih ilminin bir
  bilim dalı olarak temellenmesinin koşullarından biri sayılmaktadır. 1915
  Olayları çerçevesinde Türkiye’ye karşı soykırım suçu isnat eden
  Ermenistan/Ermeniler Birinci Dünya Savaşı’nda Ermeni kökenli erkeklerin askere
  alındıktan sonra katledildiklerini iddia etmektedir. Oysaki Osmanlı Devleti, Geçici
  Sevk ve İskân Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden iki ay sonra Ermeni kökenli
  asker ve onların ailelerinin sevk edilmemesi hakkında karar alabilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hermeneutik Tarih Anlayışı, 1915 Olayları, Geçici Sevk ve İskân Kanunu, Amale Taburları

Kaynakça

• Kaynaklara.Arşiv BelgeleriATASE, BDH, Kls: 2288, D: 14, F: 1-111
• ATASE, BDH, Kls: 1806, D: 341, F: 1-9
• ATASE, BDH, Kls: 2288, D: 14, F: 1-36
• ATASE, BDH, Kls: 2288, D: 14, F: 1-58
• ATASE, BDH, Kls: 2288, D: 14, F: 1-66
• ATASE, BDH, Kls: 2288, D: 14, F: 1-94
• ATASE, BDH, Kls: 2288, D: 14, F: 1-30
• ATASE, BDH, Kls: 2288, D: 14, F: 1-35
• ATASE, BDH, Kls: 2288, D: 14, F: 1-46
• ATASE, BDH, Kls: 2288, D: 14, F: 4-1
• ATASE, BDH, Kls.:2825, D:90, F:25-2
• BOA, DH-EUM-2.ŞB-26-39-12
• BOA, DH-EUM-2.ŞB-26-39-6
• BOA, DH-EUM-2.ŞB-26-39-17
• BOA, DH-EUM-2.ŞB-26-39-3
• BOA, DH-EUM-2.ŞB-53-52-36
• BOA, DH-EUM-2.ŞB-53-52-26-27-29(30)
• BOA, DH-ŞFR-485-36-1-1
• BOA, DH-EUM-VRK-15-49-1
• BOA, DH-ŞFR-55-A-160-1-1
• b. Resmi Yayınlar
• Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ermeniler Tarafından Yapılan Katliamın Belgeleri 1914-1919, Cilt II, Ankara: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Nu. 49, 2001
• Ermeni Komitelerinin Amaçları ve İhtilal Hareketleri, Ankara: ATASE, 2003
• Genel Kurmay Askeri Tarih Stratejik Etüt Başkanlığı, Arşiv Belgeleriyle Ermeni Faaliyetleri 1914-1918, Cilt I, Ankara: ATASE, 2005
• Osmanlı Belgelerinde Ermeniler (1915–1920), Ankara: Devlet Arşivleri Yayınları, 1995
• c. Telif Eserler
• AKÇAM, Taner, Türk Ulusal Kimliği ve Ermeni Sorunu, İstanbul: Su Yayınları, 2001
• AKTAR, Ayhan, “I.Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusunda Ermeni Askerler”, Toplumsal Tarih, Sayı 225, Mart 2015, 30-39, http://www.ayhanaktar.com.tr/wp-content/uploads/2015/07/Osmanli-ordusunda-Ermeni-Askerler-Toplumsal-Tarih-no255-Mart-2015.pdf
• AYSEVENER, Kubilay Tarih Felsefesi, İstanbul: Say Yayınları, 2015
• BEYOĞLU, Süleyman, “Ermeniler Amale Taburlarında”, Yeni Türkiye Dergisi Ermeni Meselesi Özel Sayısı, Sayı 60, 2014, http://haypedia.com/makale/Osmanl%C4%B1%20 Tarihi/de7bf12f-22b5-400c-898a-ee76c4089c4e.pdf, Erişim Tarihi: 10.06.2017, 23:10, 1-17
• ÇAYKIRAN, Güzin, “Osmanlı Ordusunda Hizmet Eden Ermeni Asker ve Ailelerinin Sevk Edilmeyeceğine Dair Mukarrerat”, Yeni Türkiye Dergisi Ermeni Özel Sayısı, Cilt 4, Sayı 64, Eylül 2014, 2990-2997
• GÜRÜN, Kamuran, The Armenian File, Ankara: Bilgi, 2012
• HEİDEGGER, Martin, Varlık ve Zaman, Çev. Kaan Ökten, İstanbul: Alfa, 2018,
• KEVORKYAN, Reymond, Ermeni Soykırımı, İstanbul: İletişim Yayınları, 2015
• KONDAYAN, Ohannes Aram, Sandıktaki Hatıralar, İstanbul: Boğaziçi Üni. Yayınları, 2013
• LAPÇİNCYAN, Teodik Teodoros, 11 Nisan Anıtı, İstanbul: Belge Yayınları, 2010
• ՄԵԼՔՈՅԱՆ, ԱՇՈՏ, Հայոց Պատմություն, Երեվան: Հայագիտակ, 1998 [Aşot Melkoyan, Ermeni Tarihi, Erivan: Hayagitak, 1998, s. 180-182]
• ՊՈՂՈՍՅԱՆ, Ս., ԱՍՐՅԱՆ, Ա., ՍՏԵՓԱՆՅԱՆ, Խ., ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ, Է., Հայոց Պատմություն, Խ. Երեվան: Աբովյանի անվան Հայկական պետական, 2009 [S. Poğosyan, A.Asryan, H.Stepanyan, E.Hovhannesyan, Ermeni Tarihi, Erivan: Abovyan Devlet Üniversitesi, 2009, s.229]
• SVAZLIYAN, Verjine, Ermeni Soykırımı ve Toplumsal Hafıza, Çev. Emine Demir, İstanbul: Belge Yayınları, 2005_____. Հայոց ցեղասպանություն. Ականատես վեր- ապրողների վկայություններ, Երևան: ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2011 [Verjine Sıvazlıyan, Ermeni Soykırımı Hayatta Kalan Görgü Tanıklarının Anlattıkları, Erivan: HH GAA Basımevi, 2011]
• TURAL, Mehmet Akif, “İkinci Dünya Savası Sırasında ve Bitişinde Türkiye’nin Ekonomisi”, Prof.Dr.Abdurrahman Güzel Armağanı, Ankara: Akçağ, 153-184
• ÖZDEMİR, Zekeriya, “Birinci Dünya Savaşı’nda Amale Taburları”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, 1994
• ÖZDEMİR, Osman, Amerika’nın Japon Tehciri, Dünya Bülteni, 12 Nisan 2012, https://www.dunyabulteni.net/tarihten-olaylar/amerikanin-japon-tehciri-h205701.html, Erişim Tarihi: 26.12.2018
• ÖZLEM, Doğan, Tarih Felsefesi, İstanbul: Notos Kitap, 2016