GEÇİCİ KORUMA KAPSAMINDAKİ KİŞİLERİN 6458 SAYILI YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU’NUN M. 54/1-D HÜKMÜNE GÖRE SINIR DIŞI EDİLMESİ

Year 2025, Volume: 20 Issue: 2, 796 - 823, 24.10.2025

Esra Tekin

https://doi.org/10.58820/eruhfd.1809486

Abstract

Suriye Arap Cumhuriyeti’nde 2011’de başlayan çatışmalar sonu cunda Suriye vatandaşları kitlesel olarak sığınma arayışında bulunmuşlardır. Coğrafi olarak yakın olması ve söz konusu dönemde Türkiye’de açık kapı politikasının hâkim olması gerekçeleriyle Suriye vatandaşları özellikle de Türkiye’de sığınma arayışına girişmişlerdir. Bu akınlar sebebiyle Türkiye, 2014 yılında ‘Geçici Koruma Yönetmeliği’ni kaleme almıştır. Yönetmelik, bu kişilerin gerek ülkede kalışını gerek ülkeden çıkışlarında yapılacak işlemleri düzenlemektedir. Bu kişilerin sınır dışı işlemleri ise 6458 sayılı Ya bancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu hükümlerine tabidir. Kanunun m. 54/1-d hükmü gereğince bu kişiler kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturdukları takdir de haklarında sınır dışı etme kararı alınmaktadır. Bu makalede idareye takdir yetkisi veren bu kavramların yargı kararlarıyla somutlaştırılması amaçlanmaktadır. Özellikle de Türkiye’de herhangi bir adlî soruşturmanın ya da kovuşturmanın konusu olan geçici koruma statüsü sahibi kişilerin salt adlî vakaya karışmış olduğu gerekçesiyle sınır dışı işlemine konu edildiği kararlar mevcuttur. Bu makale, ceza hukuku bakımından beraat ya da takipsizlik kararı verilmiş olduğu hâlde kişinin sınır dışı işlemine konu olup olamayacağı hususuna açıklık getirmeyi amaçlamaktadır.

Keywords

Geçici Koruma statüsü , sınır dışı , Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu , idarenin takdir yetkisi , kamu düzeni.

Deportation of Persons under Temporary Protection According to Article 54/1-d of The Law on Foreigners and International Protection Numbered 6458

Abstract

As a consequence of the conflicts that commenced in the Syrian Arab Republic in 2011, a substantial number of Syrian nationals sought asylum on a large scale. Syrian citizens predominantly sought asylum in Türkiye, primarily due to its geographical proximity and the implementation of an open-door policy by the Turkish government during the period in question. As a result of these influxes, Türkiye enacted the ‘Temporary Protection Regulation’ in 2014. The Regulation governs both the conditions of stay for these individuals within the country and the procedures to be followed upon their departure. The deportation procedures of these persons are subject to the provisions of the Law on Foreigners and International Protection numbered 6458. In accordance with Article 54/1-d of the Law, individuals may be subject to deportation if they are deemed to pose a threat to public order, public security, or public health. This article seeks to concretize these concepts, which confer discretionary authority upon the administration, by examining relevant judicial decisions. In particular, there are judicial decisions in which beneficiaries of temporary protection in Türkiye have been subjected to deportation proceedings solely on the basis of their involvement in a judicial investigation or prosecution. This article aims to clarify whether an individual may be subjected to deportation proceedings in cases where a decision of acquittal or non-prosecution has been rendered under criminal law.

Keywords

Temporary protection status , deportation , The Law on Foreigners and International Protection , discretionary power of the administration , public order.

References

• Akyılmaz, Bahtiyar, Murat Sezginer ve Cemil Kaya. Türk İdare Hukuku. Ankara: Seçkin, 2020.
• Allain, Jean. “The Jus Cogens Nature of non-refoulement”. International Journal of Refugee Law. 13/4 (2001): 533-558.
• Anayasa Mahkemesi, K. A. Başvurusu 2014/13044, 11.11.2015, (Erişim Tarihi: 02.07.2025) https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2014/13044.
• Arslan, Çetin. “İnsan Ticareti Suçu”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 53/4 (2004): 19-84.
• Asar, Aydoğan. Yabancılar Hukuku. Ankara: Seçkin, 2023.
• Aydoğmuş, Ayşe Yasemin. “Türk Hukukunda Geçici Korumadan Yararlananların Sınır Dışı Edilmesi”. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni. 37/2 (2017): 141-169.
• Aydoğmuş, Ayşe Yasemin. “Yabancılar Hukukunda İnsan Ticareti ile Mücadele”. Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 9/2 (2021): 325-350.
• Canyaş, Aslı Bayata. “Sınır Dışı Etme İşlemi ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı: Çatışan Menfaatler ve Esas Alınan Ölçütler”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi. 14/56 (2023): 177-203.
• Çelik, Neşe Baran. “Türk Hukukunda Uluslararası Koruma Başvurusunda Bulunan veya Uluslararası Korumadan Yararlanan Yabancıların Hak ve Yükümlülükleri”. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. Özel Sayı 1 (2015): 67-148.
• Doğan, Vahit, Alper Çağrı Yılmaz ve Lale Ayhan İzmirli. Türk Yabancılar Hukuku. Ankara: Savaş, 2023.
• Ekşi, Nuray. “Geçici Koruma Yönetmeliği Uyarınca Geçici Korumanın Şartları, Geçici Koruma Usulü, Sağlanan Haklar ve Geçici Korumanın Sona Ermesi”. İstanbul Barosu Dergisi. 88/6 (2014): 65-89.
• Ekşi, Nuray. “Mahkeme Kararları Işığında İnsani İkamet İzni”. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni. 38/2 (2018): 243-283.
• Ekşi, Nuray. “Türkiye’de Bulunan Suriyelilerin Hukuki Statüsü”. Legal Hukuk Dergisi. 10/119 (2012): 3-22.
• Elçin Aydoğan, Doğa ve Ogün Erşan Aydınlı, “Yabancıların İnsan Haklarının İhlâlinde Bir Koruma Mekanizması Olarak İnsanî İkamet İzni”. İçinde Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı 2020, ed. Bülent Dağsalı, 809-835. Ankara: ARCS, 2021.
• Elçin, Doğa, “The Principle of non-refoulement A Comparative Analysis between Turkish National Law and International Refugee Law”. İçinde Politics and Law in Turkish Migration, ed. İbrahim Sirkeci, Doğa Elçin ve Güven Şeker, 39-51. United Kingdom: Transnational Press London, 2015.
• Elçin, Doğa. “Türkiye’de Bulunan Suriyelilere Uygulanan Geçici Koruma Statüsü 2001/55 Sayılı Avrupa Konseyi Yönergesi ile Geçici Koruma Yönetmeliği Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 29/134 (2016): 9-81.
• Erten, Rifat. “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Hakkında Genel Bir Değerlendirme”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 19/1 (2015): 3-51.
• European Union, “Council Directive 2001/55/EC of 20 July 2001 on minimum standards for giving temporary protection in the event of a mass influx of displaced persons and on measures promoting a balance of efforts between Member States in receiving such persons and bearing the consequences thereof”, OJ L 212 (Erişim Tarihi: 01.07.2025), https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2001/55/oj/eng.
• Feliciano P., Florentino. “The Principle of Non-Refoulement: A Note of International Legal Protection of Refugees and Displaced Persons”. Philippine Law Journal. 52 (1982): 598-610.
• Giritli, İsmet. Türk Devlet Şûrası İçtihadlarına Göre İdarenin Yetkisini Saptırması. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1957.
• Gözler, Kemal ve Gürsel Kaplan. İdare Hukuku Dersleri. Bursa: Ekin Yayınları, 2018.
• Günday, Metin. İdare Hukuku. Ankara: İmaj Yayınevi 2011.
• Güneş, Turan. Türk Pozitif Hukukunda Yürütme Organının Düzenleme Yetkisi. Ankara: Sevinç Matbaası, 1965.
• İzmirli Ayhan, Lale. “Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Durumuna İlişkin Bir Değerlendirme”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 4/7 (2017): 43-66.
• Kalabalık, Halil. İdare Hukuku Dersleri. İstanbul: Değişim, 2004.
• Koca Çörtoğlu, Sema. “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Uyarınca Yabancıların Türkiye’de İkameti ve Uzun Dönem İkamet İznine İlişkin Değerlendirmeler”. Ankara Barosu Dergisi. 2 (2016): 42-88.
• Körpe, Vahit Mert. “Yabancıların Sınır Dışı Edilmeleri ve Gönüllü Geri Dönüş Sistemi”. Yayımlanmamış Doktora Tezi, 9 Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025.
• Naçar, Sebahattin. Kamu Düzeninin Unsuru Olarak Genel Sağlığın Korunması. Ankara: Seçkin, 2023.
• Özçelik, Gülüm Bayraktaroğlu. “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Hükümleri Uyarınca Yabancıların Türkiye’den Sınır Dışı Edilmesi”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 108 (2013): 211-258.
• Özkaya Arat, Nilay. Türk İdare Hukuku’nda İdarenin Hukuk Sınırları İçinde Hareket Serbestisi “Takdir Yetkisi” ve Bunun Sınırları Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Beta, 2015.
• Öztürk, Neva Övünç. “Geçici Korumanın Uluslararası Koruma Rejimine Uyumu Üzerine Bir İnceleme”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 66/1 (2017): 201-263.
• Şeşen Çelik, Hülya. Kamu Düzeni Kavramının Dirlik ve Esenlik Unsuru. Ankara: Seçkin, 2018.
• Tabak, Hande Sena. “İdare Hukuku Açısından Ekolojik Kamu Düzeni”. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025.
• Tekin, Esra. “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’na Göre Yabancıların Türkiye’de İkameti”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• Tüysüz, Cemre. Türk Hukukunda Yabancıların Sınır Dışı Edilmesi. İstanbul: On İki Levha, 2023.
• Uzun, Evrim. Yabancıların Sınır Dışı Edilmesi. Ankara: Seçkin, 2025.
• Ümit, Ayşe İclal. “Türk Vatandaşlığının Kazanılmasında İdarenin Takdir Yetkisi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2024.
• Yasin, Melikşah. “Sınır Dışı Kararlarının Yargısal Denetiminde İspat Sorunları”. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni. 42/2 (2022): 561-577.
• Yiğit, Nedime Tuğçe. “Yabancıların Türkiye’den Sınır Dışı Edilmesi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 2018.