Doktrinleşme Sürecindeki İnsani Müdahale : Nato’nun Kosova Müdahalesi ve Koruma Sorumluluğu Kavramı

Yıl 2015, , 119 - 137, 01.01.2015

Zeynep Selin Acar

https://doi.org/10.18354/esam.01484

Cited By: 4

Öz

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin parçalanma sürecinde, Kosova’da Arnavut milis güçleri Kosova Kurtuluş Ordusu ile Sırp polisi, milisleri ve Yugoslav güvenlik güçleri arasında 1998’de bir iç savaş başladı. Savaşı engellemek için arabuluculuk yapan devletlerin ve uluslararası örgütlerin başarıya ulaşamaması sonucu, artan sivil ölümleri ve gittikçe şiddetlenen saldırıları durdurmak için 24 Mart 1999’da NATO müdahalesi başladı. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin izni olmadan gerçekleşen müdahale, başlangıcından sonuna kadar ve sonrasında da, hukuki ve insani açılardan tartışıldı. Çalışmada, öncelikle 1998-1999 Kosova Savaşı’na giden süreçte Sırp-Arnavut anlaşmazlıkları ele alındı. Daha sonra NATO’nun Kosova müdahalesine dair başlıca tartışmalar incelendi. Müdahale ve Devlet Egemenliği Uluslararası Komisyonu’nun 2001’de yayınladığı Koruma Sorumluluğu Raporu’ndan ve bu rapor ile oluşturulan Koruma Sorumluluğu kavramının gelişiminden bahsedildikten sonra da, NATO’nun Kosova müdahalesi, Koruma Sorumluluğu kriterlerine göre değerlendirilerek; bu kriterlerin ve kuralların oluşumunda Kosova müdahalesinin etkisi tartışıldı.

Anahtar Kelimeler

Kosova, İnsani Müdahale, Koruma Sorumluluğu, NATO

Kaynakça

• Augsburg Barışı, 1555, bknz. http://germanhistorydocs.ghi-dc.org/pdf/eng/Doc.67-ENG- ReligPeace1555_en.pdf (07.08.2014)
• Altuğ Günal, “Sırbistan Cumhuriyeti”, Nazif Mandacı ve Murat Necip Arman (ed.) Çağdaş Balkan Siyaseti – Devletler, Halklar, Parçalanma ve Bütünleşme, (2. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2014.
• Bekich, Darko; “Soviet Goals in Yugoslavia and the Balkans” Annals of the American Academy of Political and Social Science, AAPSS, Vol. 481, Soviet Foreign Policy in an Uncertain World, Eylül 1985.
• Bideleux, Robert ve Jeffries, Ian; A history of Eastern Europe Crisis and Change, London: Routledge, 1998.
• Bideleux, Robert ve Jeffries, Ian; The Balkans: A Post-Commnunist History, NY: Routledge, 200 BM Dünya Zirvesi Sonuç Bildirgesi, (A/RES/60/1), 2005, bknz. http://daccess-dds- ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N05/487/60/PDF/N0548760.pdf?OpenElement (10.08.2014). BMGK http://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B-6D27-4E9C-8CD3
• CF6E4FF96FF9%7D/kos%20SRES1160.pdf (08.09.2014). 31 Mart 1998, bknz.
• BMGK 1674 Sayılı Kararı, (S/Res/1674), 28 Nisan 2006, bknz. http://daccess-dds- ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N06/331/99/PDF/N0633199.pdf?OpenElement (08.08.2014).
• BMGK 1970 Sayılı Kararı, (S/Res/1970), 26 Şubat 2011, bknz. http://daccess-dds- ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N11/245/58/PDF/N1124558.pdf?OpenElement (15.11.2014). BMGK http://www.nato.int/nato_static/assets/pdf/pdf_2011_03/20110927_110311-UNSCR-1973.pdf (2014). Sayılı Kararı, (S/Res/1973), 17 Mart 2011, bknz.
• BM Şartı, bknz. http://www.un.org/en/documents/charter/index.shtml (04.06.2014).
• Carnegie Endowment for International Peace 1914 Chomsky, Noam; Kosovo Peace Accord, Z Magazine, (2014). 1999, bknz. http://www.chomsky.info/articles/199907--.htm
• Daalder Iwo H. ve O‟Hanlon, Michael; Winning Ugly: NATO‟s War to Save Kosovo, Washington DC: The Brookings Institution, 2000.
• European Parliament recommendation to the Council of 18 April 2013 on the UN principle of the ‘Responsibility to Protect’ (’R2P’), P7_TA(2013)0180.
• Evans, Garreth ve Sahnoun, Mohammed; “The Responsibility to Protect” Foreign Affairs, Sayı 81, No 6, Kasım 2002.
• Fine Jr, John V. A.; The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest, Michigan: University of Michigan Press,1994.
• Fisk, Robert; “Who Needs NATO?”, Progressive, 22 Haziran 1999, ss. 22-3.
• ICISS, The Responsibility to Protect, Aralık 2001.
• İngiltere, Avam Kamarası, Dış İşleri Komitesi, Dördüncü Rapor (Kosova Raporu), Haziran 2000, (02015).
• İnsan Hakları İzleme Örgütü, Civilian Deaths in the NATO Air Campaign, Sayı 12, No 1(D), Şubat 2000, Ek B: http://www.hrw.org/reports/2000/nato/Natbm200-03.htm#P1212_254868 (02014)
• Judah, Tim; Kosovo: What Everyone Needs to Know, NY: Oxford University Press, 2008.
• Legality of Use of Force case: Requests for indication of provisional measures, ICJ, 12 Mayıs 1999, CR 99/25.
• Malcolm, Noel; Bosnia: A Short History, London: Macmillan, 1994.
• Malcolm, Noel; Kosovo: A Short History, London: Macmillan, 1999.
• MC Misakı. bknz. http://avalon.law.yale.edu/20th_century/leagcov.asp#art15 (05.06.2014) NATO http://www.nato.int/cps/en/natolive/official_texts_27433.htm (18.05.2014) Stratejik Konsepti, 1999, bknz.
• Prague Document on Further Development of CSCE Institutions and Structures, 30 Ocak 19 Parekh, Bhikhu; “Rethinking Humanitarian Intervention” International Political Science Review / Revue internationale de science politique, Vol.18, No. 1, The Dilemmas of Humanitarian Intervention. Les dilemmes de l'interventionhumanitaire, Jan, 1997, ss. 49-69.
• Perritt Jr., Henry H.; The Road to Independence for Kosovo: A Chronicle of the Ahtisaari Plan, Cambridge: Cambridge University Press, 2010.
• Ramet, Sabrina Petra; Balkan Babel: The Disintegration of Yugoslavia From the Death of Tito to the Fall of Milosevic, Colorado: West View Press, 2002.
• Reisman, Michael W.; “Kosovo‟s Antimonies” in “Editorial Comments: NATO‟s Kosovo Intervention”, The American Journal of International Law, Sayı 93, Cilt 4, Ekim 1999.
• Secretary-General’s High-level Panel on Threats, Challenges and Changes, “A More Secure World: Our Shared Responsbility”, 2004.
• Vickers, Miranda; Between Serb and Albanian: A History of Kosovo, NY: Columbia University Press, 1998. Son Notlar i Osmanlı, Anadolu’daki göçebe Türkleri, yeni elde ettiği Balkanlar topraklarına göndermenin yanı sıra, oradaki güvenliği ve askeri de sağlamak amacıyla, bölgeye tımarlı sipahiler yolluyordu. ii