Michel Foucault ve Cezaevlerinde Tek Tip Kıyafet Üzerine

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 136 - 149, 31.03.2023

Tolgahan Seven , Ebru Özkan

Öz

Foucault, iktidarı çeşitli sınıflara ayırarak incelemiştir. Çalışmamızda Foucalt’a göre iktidar çeşitleri ele alınmış, bunlar açıklandıktan sonra Foucault’un özne iktidar ilişkisi hakkında düşüncelerine yer verilmiştir. Foucault, iktidarın yalnızca yönetimler aracılığıyla karşımıza çıkmadığını, yaşamın her alanında ve her anında olduğunu özellikle vurgulamıştır. Cezaevleri de yaşamın bir parçası ve her bireyin içerisinde bulunma ihtimali olan kurumlardır. Cezaevlerinde tek tip kıyafet uygulaması dünyada ve Türkiye’de tartışma konusu olmayı devam etmektedir. Foucault’un da iktidar anlayışı çerçevesinde şekillendirdiği bir cezaevi modeli (panoptikon) bulunmaktadır. Islah düşüncesi Foucault bakış açısının temelini oluşturmaktadır. Cezaevlerinde tek tip kıyafet uygulaması, ıslahın sağlanması aracı olarak önemli bir konumdadır. Tek tip kıyafet uygulaması hakkındaki tartışmalar, Foucault’un iktidar anlayışı ve panoptikonu bağlamında ele alınmıştır. Bu kapsamda, dünyada ve Türkiye de tek tip kıyafet uygulamaları örnekleri incelenmiştir. Örneklerin yaşama etkisi ve düzen sağlama çabası içerisinde gelişmeleri ele alınmıştır. Tek tip kıyafet uygulamasının Türkiye’de uygulanma gerekliliği tartışmasının, Foucault bakış açısıyla çözümlenmesi amaçlanmıştır ve çalışmamızın son bölümünde tek tip kıyafet uygulamasının Türkiye’de uygulanması hakkında düşüncelere yer verilmiştir. Aksi görüşte olsak da bu uygulamanın iktidar ve ıslah bakımından faydalı olma ihtimali vardır ancak hukuk ve insan hakları bakımından sakıncalı bir uygulamadır.

Anahtar Kelimeler

İktidar, Foucault’un iktidar anlayışı, Cezaevi, Tek tip kıyafet, Islah

On Michel Foucault and Standardized Attire in Prison

Öz

Foucault engaged in a thorough examination of competence through various classifications. In this study has been examined the various forms of competence as understood by Foucault and subsequently delved into his thoughts on the relationship between the hypostasis and competence. Foucault emphasized that competence is not only manifest through governance but is present in every aspect and moment of life. Prisons are a part of life also prisons are institutions that every person has possibility to be in. In turkey and all world, there is debate about the standardized attire. Foucault has an opinion about prison modal while in competence. The idea of amendment of culprit is the basis of Foucault's point of view. Standardized attire in prisons has an important place as a means of amendment of culprit. Discussions about the standardized attire practice are discussed by evaluating Foucault's understanding of competence and panopticon. Examples of standardized attire practices in the world and in Turkey were examined. The effects of the examples on life and the developments in the effort to provide order were examined. It is aimed to analyze the debate on the necessity of applying the standardized attire practice in Turkey from Foucault's line of reasoning and in the last part of this essay has opinion about the practice of uniform clothing in Turkey. This practice has a chance of success for competence and amendment of culprit. As late as it is a objectionable practice in standpoint of law and human rights.

Anahtar Kelimeler

Competence, Foucault, prison, uniform standardized attire, amendment

Kaynakça

• Arpacı M, ‘Foucault, Biyopolitika ve Biyotarih: Tarihsel Çalışma Alanları Olarak Tıp, Beden ve Nüfus’ (2016) (3) ViraVerita E- Dergi, 80-97.
• Artuk ME ve Alşahin ME, Hapis Cezalarının ve Cezaevlerinin Tarihi Gelişimi (2015) 21 (2) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 145-185.
• Ash J, Dress Behind Bars: Prison Clothing as Criminality (I.B. Tauris 2010).
• Ateşoğlu N, ‘Michel Foucault’da İktidar ve Özgürlük Kavramlarının Orhan Tekelioğlu, Cem Deveci ve Tina Besley’in Çalışmaları Bağlamında Değerlendirilmesi’ (2019) 5 (2) Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 220-237.
• Canalp A, Michel Foucault’nun Panoptikon Kuramı Bağlamında Sanat ve İktidar (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi 2018).
• Demirbilek Ç, Hapishanelerde Tek Tip Elbise Uygulaması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi 2018).
• Foucault M, Cinselliğin Tarihi (Çev. Hülya Uğur Tanrıöver) (3.B., Ayrıntı Yayınları 2010).
• Foucault M, Hapishanenin Doğuşu, (çev. Mehmet Ali Kılıçbay) (6. B., İmge Kitabevi Yayınları 1992).
• Foucault M, Özne ve İktidar (çev. Işık Ergüden ve Osman Akınhay), (4.B, Ayrıntı Yayınları 2014).
• Foucault M, Toplumu Savunmak Gerekir (çev. Şehsuvar Aktaş) (2. B., Yapı Kredi Yayınları 2003).
• Hürman H, ‘Tarihte Tek Tip Kıyafet Uygulamaları: “Kimliksizlikten” Özgürlüğe’ (Bianet, 2017), <https://m.bianet.org/biamag/toplum/192869-tarihte-tek-tip-kiyafet-uygulamalari-kimliksizlikten-ozgurluge>, Erişim Tarihi 22.11.2022.
• Işık A, ‘12 Eylül Askeri Darbesi ve Metris Cezaevi’ (2013) (8) Toplum ve Kuram Dergisi, 41-48.
• Karakehya H, Ceza Hukuku Genel Hükümler (1. B., Adalet Yayınevi 2022).
• Karakehya H ve Özger H, Modern Toplumda Hapishanenin Yaygın ve Yerleşik Konuma Gelişi (1. B., Nobel Akademik Yayıncılık 2021).
• Koç A, ‘Michel Foucault’nun “Biyopolitika” Kavramının Teorik Çerçevesi’ (2018) 2 (2) Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 193-218.
• Koloş U, Foucault, İktidar ve Hukuk (2.B., İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 2016).
• Özçağlar Eroğlu H, ‘Foucault’un İktidarı’ (2016) 49 (2) Amme İdaresi Dergisi, 39-54.
• Özdel G, ‘Foucault Bağlamında İktidarın Görünmezliği ve ‘’Panoptikon’’ ile ‘’İktidarın Gözü’’ Göstergeleri’ (2012) 2 (1) The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 22-29.
• Özdemir M, ‘Foucault Sosyolojisinde İktidarın Serüveni: Pastoral İktidar, Disiplinci İktidar, Biyo-İktidar’ 2021 4 (1) Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 109-133.
• Özsoy M, Foucaultcu Bir İktidar Analizi: Türkiye’de Hapishanelerde İletişimsel Süreçler’ (2018) (28) Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 257-277.
• Silvestri A, Prison conditions in the United Kingdom, (1. B., Antigone Edizioni 2013).
• Subramanian R ve Shames A, ‘Sentencing and Prison Practices in Germany and the Netherlands: Implications for the United States’ (2013) Vera Institute of Justice, 1-24.
• Topuzkanamış E, ‘Foucault’un Düşüncesinde Hukuk ve İktidar’ (2019) 21 (Özel Sayı) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1833-1850.
• Zengin N, ‘Foucault’ya Bir Bakış: Öznenin Cinselliğinden Kendiliğin Haz Ahlakına’ (2012) (70-71 Michel Foucault Özel Sayı) Cotigo, 333-343.