CEZA MUAHKEMESİNDE İSTİNABE VE SEGBİS UYGULAMASI

Yıl 2025, Sayı: 27, 1 - 22, 30.10.2025

Emir Azak

Öz

Ceza muhakemesinde maddi gerçeğe ulaşılması bakımından hükmü verecek hâkim veya mahkemenin, muhakemeye konu suça ilişkin bütün delillere doğrudan temas etmesi büyük önem arz etmektedir. Ancak, istinabe müessesesi, bahsi geçen doğrudan doğruyalık ilkesi açısından bir istisna teşkil etmektedir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte ceza muhakemesi sahasında uygulama alanı bulan SEGBİS yöntemi ise, istinabe müessesesine alternatif oluşturmuş ve istinabenin ortaya çıkardığı marazları önemli ölçüde gidermiştir. Tüm bunlarla beraber SEGBİS yönteminin de yüz yüzeliği tam anlamıyla sağlayabilmesi mümkün olmadığından; mezkur yöntem, yalnızca zorunlu hallerde yahut sanığın razı olduğu durumlarda uygulama alanı bulabilecektir. Dolayısıyla gerek istinabe gerekse de SEGBİS uygulaması, doğrudan doğruyalık ilkesinin birer istisnasını teşkil etmekte olup; sanık, tanık ve bilirkişi gibi süjelerin muhakemeye bizzat iştiraki esastır.

Anahtar Kelimeler

Ceza Muhakemesi , İstinabe , Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) , Doğrudan Doğruyalık İlkesi , Adli Yardımlaşma

APPLICATION OF ROGATORY AND SEGBIS (AUDIO – VIDEO INFORMATION SYSTEM) IN CRIMINAL PROCEEDINGS

Öz

In criminal proceedings, it is crucial for the judge or court to directly address all evidence related to the crime in question to determine the material truth. However, the rogatory system constitutes an exception to the principle of immediacy stated above. With the advancement of technology, the SEGBIS method, which has found application in criminal proceedings, has become an alternative to the rogatory system and has significantly alleviated the problems rogatory creates. Furthermore, because the SEGBIS method cannot fully provide face-to-face access, the method will only be applicable in cases of necessity or when the defendant consents. Therefore, both the rogatory letter and the SEGBİS application constitute an exception to the principle of immediacy, and the direct participation of the parties such as the defendant, witness and expert in the trial is essential.

Anahtar Kelimeler

The Criminal Procedure , Rogatory , (SEGBIS) Audio – Video Information System , The Principle of Immediacy , Legal Assistance

Kaynakça

• Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Müdürlüğü, UYAP Bilişim Sistemi, Ankara, Ankara Açık Ceza İnfaz Kurumu Matbaası, 2021.
• Çelikkaya, S. Deniz, “Ceza Muhakemesinde SEGBİS (Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi)”, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi)
• İstanbul, 2019. Doğan, İdris ve Ahmet Bozdağ, “Ceza Muhakemesinde İstinabe Uygulamasının Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı Bağlamında Değerlendirilmesi”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, Cilt 22, Sayı 3, 2023, ss. 1004-1020.
• Güleçyüz, S. Günnur, “Ceza Muhakemesi Hukuku Kapsamında SEGBİS (Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi)”, Yalova Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yalova, 2022.
• Öztürk, Bahri et al., Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 17. Baskı, 2023.
• Şahin, Cumhur ve Neslihan Göktürk, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 12. Baskı, 2022, c. II.
• Turhan, Faruk, “6706 Sayılı Cezai Konularda Uluslararası Adli İş Birliği Kanunu’nun Kapsamı ve Genel Hükümleri Hakkında Bir Değerlendirme”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (DEÜHFD), Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan, Cilt 21, Özel Sayı, 2019, ss. 3067-3109.
• Yaşar, Osman ve Cengiz Otacı, Yeni İçtihatlarla Uygulamalı ve Yorumlu Ceza Muhakemesi Kanunu, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 10. Baskı, 2022, c. II.
• Yenisey, Feridun ve Ayşe Nuhoğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 11. Baskı, 2023.
• Yerdelen, Erdal ve Burak Taş, “SEGBİS Kullanımında ‘Zorunlu’ Kavramı”, Ceza Hukuku Dergisi, Cilt 18, Sayı 51, 2023, ss. 17-34.
• Yurtcan, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 16. Baskı, 2019.
• Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, “150 No.lu Genelge”, https://rayp.adalet.gov.tr/Resimler/pdf/segbis.pdf (Erişim Tarihi: 05.06.2024).
• Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü, “Ceza İstinabe”, https://diabgm.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/ceza-istinabe14022020012410 (Erişim Tarihi: 15.05.2024).
• Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı, “Ceza İşlerinde Karşılıklı Yardım Avrupa Sözleşmesi’ne İkinci Ek Protokol”, https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/2812020085222182_tur.pdf (Erişim Tarihi: 15.05.2024).
• Ankara Barosu, “3. Gün 2. Salon 3. Oturum Ceza Muhakemesi Hukuku Uygulamaları”, YouTube (15.02.2024), https://www.youtube.com/watch?v=DaCa95fxow4&t=1304s (Erişim Tarihi: 10.05.2024).
• İstanbul Barosu, “VİDEO KONFERANS İLE (SEGBİS) YAPILAN DURUŞMALARIN ADİL YARGILANMA HAKKI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ”, YouTube (08.06.2021), https://www.youtube.com/watch?v=CidWtNn5JXc (Erişim Tarihi: 17.05.2024).
• Feridun Yenisey Hukuk İhtisas Seminerleri, “SEGBİS ve UYAP Uygulamaları – Soru-Cevap Oturumu”, YouTube (14.01.2022), https://www.youtube.com/watch?v=nZjaomKGsgM (Erişim Tarihi: 10.05.2024).
• https://hudoc.echr.coe.int/tur#{%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22]}
• https://www.anayasa.gov.tr/tr/kararlar-bilgi-bankasi/
• https://www.karararama.yargitay.gov.tr/