"UNITING FOR PEACE" RESOLUTION WITHIN THE UNITED NATIONS SECURITY COUNCIL DEADLOCK

Yıl 2025, Sayı: 27, 118 - 144, 30.10.2025

Utku Sivaslıoğlu

Öz

Almost since its first foundation, the veto right granted to permanent members of the United Nations has been questioned and criticized. While the right to veto of the permanent members was initially considered indispensable for the functionality of the organization, it has now caused the organization to become almost completely dysfunctional. At this point, except for the unrealistic possibilities for a systemical reform, one of the limited options for a functional United Nations system is “Uniting for Peace” Resolution. Uniting for Peace Resolution aims to eliminate the systemic blockage caused by veto of permanent members when a Security Council Resolution cannot be taken in line with the purposes of the United Nations. At this point, it is possible to say that the Resolution is against the states with veto power and that it is difficult to fully implement. There are also questions about lawfulness of the Resolution. Despite all these factors, when the founding purposes of the United Nations, which are maintaining international peace and security, and the humanitarian crises experienced in the field are taken into consideration, it is evaluated that this resolution, with an expanding interpretation on powers of the General Assembly, is lawful and may perhaps offer an alternative solution to the problem of veto in the Security Council, which is ineffective in almost every situation.

Anahtar Kelimeler

Uniting for Peace , Korean War , veto right , abuse of rights , general assembly

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÜVENLİK KONSEYİ ÇIKMAZINDA “BARIŞ İÇİN BİRLİK” KARARI

Öz

Birleşmiş Milletler sistemi neredeyse ilk kurulduğu günden beri daimî üyelerine verilen veto hakkı sebebiyle sorgulanmakta ve eleştirilmektedir. Daimî üyelerin veto hakkı, ilk başlarda örgütün işlevselliği açısından olmazsa olmaz olarak düşünülürken, gelinen noktada ise örgütün neredeyse tamamen işlevsiz bir hale gelmesine sebebiyet vermiştir. Bu noktada, realitede pek de mümkün görünmeyen reform hareketleri dışında, işlevsel bir Birleşmiş Milletler sistemi için karşımıza çıkan sınırlı ihtimallerden birisi de “Barış İçin Birlik” Kararıdır. Barış İçin Birlik Kararı, Güvenlik Konseyi’nin Birleşmiş Milletler’in amaçları doğrultusunda veto sebebiyle karar alınamadığı durumlarda gündeme gelip, veto sebebiyle oluşan sistemsel tıkanıklığı gidermeyi amaçlamaktadır. Bu noktada Karar’ın, veto hakkı sahibi devletlerin aleyhine olduğu ve tam anlamıyla uygulanmasının güç olduğunu söylemek mümkündür. Kararın hukukiliğine ilişkin de soru işaretleri vardır. Tüm bunlara rağmen, uluslararası barış ve güvenliği korumak gibi önemli bir göreve sahip olan Birleşmiş Milletler örgütünün kuruluş amaçları ve sahada yaşanılan insani krizler göz önünde bulundurulduğu zaman Genel Kurul’un yetkilerini genişletici bir yorumla bu kararın hukuka uygun olduğu ve belki de neredeyse her durumda etkisiz kalan Güvenlik Konseyi’ndeki veto problemine alternatif bir çözüm yolu sunabileceği değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Barış İçin Birlik , Kore Savaşı , veto hakkı , kötüye kullanım , genel kurul

Kaynakça

• Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı, “Gazze’ye İlişkin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararı’nın Vetosu”, https://www.state.gov/releases/office-of-the-spokesperson/2025/06/veto-of-the-united-nations-security-council-resolution-on-gaza/ (Erişim tarihi: 17.06.2025).
• BAYRAK ME, Uluslararası Barış ve Güvenliğin Sürdürülmesinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun Sorumluluğu: Barış İçin Birlik Kararı (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Cüneyt Yüksel), İstanbul, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı, 2021, (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 732584).
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, “Genel Kurul'un 1-10 Kasım 1956 Tarihleri Arasında Gerçekleştirdiği 1. Olağanüstü Oturumunda Kabul Edilen Kararlar”, https://digitallibrary.un.org/record/228961?ln=en&v=pdf#files (Erişim tarihi: 17.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, “Genel Kurul'un 4. Olağanüstü Oturumunda Kabul Edilen Kararlar”, https://digitallibrary.un.org/record/228965?ln=en&v=pdf (Erişim tarihi: 17.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, “Genel Kurul'un 4-10 Kasım 1956 Tarihleri Arasında Gerçekleştirdiği 2. Olağanüstü Oturumunda Kabul Edilen Kararlar”, https://digitallibrary.un.org/record/228962?ln=en&v=pdf (Erişim tarihi: 17.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, “İşgal Altındaki Doğu Kudüs ve İşgal Altındaki Filistin Topraklarının Geri Kalanında İsrail’in Yasadışı Fiilleri”, https://www.un.org/en/ga/sessions/emergency10th.shtml (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, “Karar 2758 (XXVI)”, https://digitallibrary.un.org/record/192054?v=pdf (Erişim tarihi 01.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, “Karar 290(IV) (1949)”, https://docs.un.org/en/A/RES/290(IV) (Erişim tarihi: 15.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, “Karar 377(V) A-C (1950)”, https://docs.un.org/en/A/RES/377(V) (Erişim tarihi: 14.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, “Karar 498(V) (1951)”, https://docs.un.org/en/A/RES/498(V) (Erişim tarihi 15.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, “SG/SM/6938 (1999)”, https://press.un.org/en/1999/sgsm6938.doc.htm (Erişim tarihi: 14.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “Karar 143 (1960)”, https://docs.un.org/en/S/RES/143%20(1960) (Erişim tarihi: 17.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “Karar 1737 (2006)”, https://docs.un.org/en/S/RES/1737%20(2006) (Erişim tarihi: 14.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “Karar 82 (1950)”, https://docs.un.org/en/S/RES/82%20(1950) (Erişim tarihi: 15.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “Karar 83 (1950)” https://docs.un.org/en/S/RES/83%20(1950) (Erişim tarihi: 15.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “Karar 84 (1950)” https://docs.un.org/en/S/RES/84%20(1950) (Erişim tarihi: 15.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “S/1894 (2009)”, https://docs.un.org/en/S/1894 (Erişim tarihi: 15.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “S/2022/155 (2022)”, https://docs.un.org/en/S/2022/155 (Erişim tarihi: 13.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “S/2025/353 (2025)”, https://docs.un.org/en/S/2025/353 (Erişim tarihi: 17.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “S/3710 (1956)”, https://docs.un.org/en/S/3710 (Erişim tarihi: 17.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “S/3730/Rev.1 (1956)”, https://docs.un.org/en/S/3730/Rev.1 (Erişim tarihi: 17.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “S/PV.496 (1950)”, https://docs.un.org/en/S/PV.496 (Erişim tarihi: 15.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “S/PV.530 (1950)”, https://docs.un.org/en/S/PV.530 (Erişim tarihi: 15.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “S/PV.8979 (2022)”, https://docs.un.org/en/S/PV.8979 (Erişim tarihi: 25.06.2025).
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, “SC/9659 (2009)”, https://press.un.org/en/2009/sc9659.doc.htm (Erişim tarihi: 14.06.2025).
• Birleşmiş Milletler, “Olağanüstü Özel Oturumları”, https://www.un.org/en/ga/sessions/emergency.shtml (Erişim tarihi: 17.06.2025).
• Birleşmiş Milletler, “Vetoed Security Council Resolutions Since 1946”, https://research.un.org/en/docs/sc/quick/veto (Erişim tarihi: 29.05.2025).
• CARSWELL A, “Unblocking the UN Security Council: The Uniting for Peace Resolution”, Journal of Conflict & Security Law, Cilt 18, Sayı, 3, 2013, s. 453 – 480.
• CHAİ W, “China and the United Nations: Problems of Representation and Alternatives”, Asian Survey, Cilt 10, Sayı 5, 1970, s. 397 – 409.
• GÜDEK GÖLÇEK Ş, “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Reform Sorunsalı”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 4, 2019, s. 466 – 477.
• LUND SJ, “Pros and Cons of Security Council Reform”, https://archive.globalpolicy.org/component/content/article/228-topics/48674-pros-and-cons-of-security-council-reform.html (Erişim tarihi: 14.06.2025).
• MOHAMED S, “Shame in the Security Council”, Washington University Law Review, Cilt 90, Sayı 4, 2013, s. 1191 – 1254.
• ODUNCU T, “1999 Kosova Krizi ve NATO’nun Kosova Müdahalesi”, Burdur Mehmet Akif Üniversitesi Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, 2019, s. 1 – 15.
• OKHOVAT S, “The United Nations Security Council: Its Veto Power and Its Reform”, https://www.yumpu.com/en/document/view/11403593/the-united-nations-security-council-its-veto-power-and-its-reform (Erişim Tarihi: 29.05.2025).
• PETERSEN K, “The Uses of the Uniting for Peace Resolution Since 1950”, International Organization, Cilt 13, Sayı 2, 1959, s. 219 – 232.
• REİCHER H, “The Uniting for Peace Resolution on the Thirtieth Anniversary of its Passage”, Columbia Journal Of Transnational Law, Cilt 20, Sayı 1, 1981, s. 1 – 49.
• SCHRİJYER NJ, “The Dutch Committee of Inquiry on the War in Iraq and the Basis in International Law for the Military Intervention”, British Yearbook of International Law, Cilt 87, Sayı 1, 2017, s. 125 – 148.
• TOPAL AH, “Uluslararası Barış ve Güvenliğin Sürdürülmesi Kapsamında Barış İçin Birlik Kararı’nın Uygulanabilirliği”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Cilt 5, Sayı 19, 2014, s. 101 – 126.
• TRAHAN J, “Existing Legal Limits to Security Council Veto Power in the Face of Atrocity Crimes”, Cambridge University Press, 2020, s. 39 – 40.
• Uluslararası Adalet Divanı, Birleşmiş Milletler’in Bazı Giderleri (Şart’ın 17. Maddesinin 2. Fıkrası), 20 Temmuz 1962 Tarihli Danışma Görüşü, ICJ Reports, 1962.
• YÜCE H, Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanma Tehdidi, İstanbul, Onikilevha, 1. Baskı, 2024.