Öz
Osmanlı
dönemi şer’i mahkemelerde görülen davaların tutulduğu defter demek olan ve “kadı defteri, şer’i defter, defter, defatir-i
şer’iyye, şer’iyye sicili” şeklinde kullanımları bulunan belge türü, diğer birçok
tarihi konu türlerini olduğu gibi içerdiği dönemin sosyal hayatını aydınlatma
adına da önemli ve gerekli kaynakların başında gelmektedir. Bu defterlerden
biri olan ve günümüzde Bulgaristan’da bulunan Rusçuk bölgesine ait, XVII.
yüzyılının son çeyreğini kapsayan R3 numaralı kadı defterinin verileri ışığında
hazırlanan bu çalışmada, söz konusu bölge halkının sosyal hayatı
incelenmektedir.
Bölgede
işlenen cinayet, yaralama, ırza geçme gibi suçlar; aile hukukunun kapsamındaki
boşanma, vasi tayini, tereke ve miras gibi kayıtların yanında satım akdi,
köleler ile ilgili hüccetler ilgili kadı defterinde bulunmaktadır. Ayrıca II.
Viyana Kuşatmasının reayayı ve devlet görevlilerini nasıl etkilediği merkezden
(İstanbul: payitaht) gelen emir ve ferman ile buyruldulardan elde edilen
bilgiler ışığında araştırılmıştır. Bu bağlamda bölgede yaşayan reayanın kendi
aralarındaki, merkezi hükümet ve bu merkezi temsil görevi olan hükümet
yetkililerin ilişkilerinde de savaş psikolojinin topluma sirayet ettiği
gözlenmiştir. Böylelikle son zamanlarda yaygın olan yerel tarih araştırmalarına
katkı sunulması hedeflenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- R3 Numaralı Rusçuk Şer’iyye Sicili, Cyril ve Methodius Kütüphânesi Şark Kolleksiyonu, Bulgaristan’ın Milli Kütüphânesi
- Akgündüz Ahmet; Cin, Halil, Türk Hukuk Tarihi, Selçuk Üniversitesi yayınları, yayın no: 58, Konya 1995.
- Başbakanlık Osmanlı Arşiv Rehberi, https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/osmanli-arsivi-yayinlar/BA%C5% 9EBAKANLIK%20OSMANLI%20AR%C5%9E%C4%B0V%20REHBER%C4%B0.pdf
- Babinger, Franz, “Rusçuk”, İslâm Ansiklopedisi (MEB), Cilt: 9, Ankara 1997, ss. 784-787.
- Bakırjieva, Teodora. Ve Yordanov, Simenov, .Rusçuk ve Bölgesinin (2 ve 19. Yy) Tarihine İlişkin Seçilmiş Kaynaklar, İzvori Kaynak Kütüphânesi, Cilt: 1, Rusçuk 1999.
- Çelebi, Evliya, Evliya Çelebi Seyahatnamesi 3. Kitap, hazırlayanlar: Dağlı, Y. Ve Kahraman S. A. Topkapı Sarayı Kütüphânesi Bağdat 305 No’lu Yazmanın Transkripsiyonu-Dizini, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2006.
- Doykov, Vasil. G, Rusçuk: Ekonomik ve Coğrafik Karakteristik, Devlet Yayını, Sofya 1959.
- Engin, Nihat, Osmanlı Devleti’nde Kölelik, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, no: 158, İstanbul 1998.
- Ertaş, Mehmet. Yaşar, “Osmanlı Devleti’nde Sefer Organizasyonu”, Osmanlı, 6, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, ss.590-597
- Ertaş, Mehmet. Yaşar, Sultanın Ordusu, Yeditepe Yayınevi, no: 55, İstanbul 2007.
- Fendoğlu, Hasan. Tahsin, İslâm ve Osmanlı Hukuknda Kölelik ve Cariyelik: Kamu Hukuku Açısından Mukayeseli Bir İnceleme, Umut Matbaacılık, İstanbul 1996.Faroqhi, Suraiya, Orta Halli Osmanlılar, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, no:1795, İstanbul 2009.
- İvanova, Simenov, Aydınlanma: 17. ve 18. Yy. Ruse Belediyesi Öncesi Döneme Doğru, Ulusal Kütüphâne ‘Kiril ve Metody’, Rusçuk ?.
- Kiel, Michael, “Rusçuk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, cilt: 35, İstanbul 1988, ss. 246-250.
- Mumcu Ahmet, Üçok Coşkun, Türk Hukuk Tarihi, yayın no: 18, Savaş yay., Ankara 1995.
- Pamuk, Bilgehan, “Zor Yılların Başlaması”, Osmanlı Tarihi El Kitabı, Grafiker Yayınları, yayın no: 73, Ankara 2012, ss. 279-344.
Öz
Kaynakça
- R3 Numaralı Rusçuk Şer’iyye Sicili, Cyril ve Methodius Kütüphânesi Şark Kolleksiyonu, Bulgaristan’ın Milli Kütüphânesi
- Akgündüz Ahmet; Cin, Halil, Türk Hukuk Tarihi, Selçuk Üniversitesi yayınları, yayın no: 58, Konya 1995.
- Başbakanlık Osmanlı Arşiv Rehberi, https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/osmanli-arsivi-yayinlar/BA%C5% 9EBAKANLIK%20OSMANLI%20AR%C5%9E%C4%B0V%20REHBER%C4%B0.pdf
- Babinger, Franz, “Rusçuk”, İslâm Ansiklopedisi (MEB), Cilt: 9, Ankara 1997, ss. 784-787.
- Bakırjieva, Teodora. Ve Yordanov, Simenov, .Rusçuk ve Bölgesinin (2 ve 19. Yy) Tarihine İlişkin Seçilmiş Kaynaklar, İzvori Kaynak Kütüphânesi, Cilt: 1, Rusçuk 1999.
- Çelebi, Evliya, Evliya Çelebi Seyahatnamesi 3. Kitap, hazırlayanlar: Dağlı, Y. Ve Kahraman S. A. Topkapı Sarayı Kütüphânesi Bağdat 305 No’lu Yazmanın Transkripsiyonu-Dizini, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2006.
- Doykov, Vasil. G, Rusçuk: Ekonomik ve Coğrafik Karakteristik, Devlet Yayını, Sofya 1959.
- Engin, Nihat, Osmanlı Devleti’nde Kölelik, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, no: 158, İstanbul 1998.
- Ertaş, Mehmet. Yaşar, “Osmanlı Devleti’nde Sefer Organizasyonu”, Osmanlı, 6, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, ss.590-597
- Ertaş, Mehmet. Yaşar, Sultanın Ordusu, Yeditepe Yayınevi, no: 55, İstanbul 2007.
- Fendoğlu, Hasan. Tahsin, İslâm ve Osmanlı Hukuknda Kölelik ve Cariyelik: Kamu Hukuku Açısından Mukayeseli Bir İnceleme, Umut Matbaacılık, İstanbul 1996.Faroqhi, Suraiya, Orta Halli Osmanlılar, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, no:1795, İstanbul 2009.
- İvanova, Simenov, Aydınlanma: 17. ve 18. Yy. Ruse Belediyesi Öncesi Döneme Doğru, Ulusal Kütüphâne ‘Kiril ve Metody’, Rusçuk ?.
- Kiel, Michael, “Rusçuk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, cilt: 35, İstanbul 1988, ss. 246-250.
- Mumcu Ahmet, Üçok Coşkun, Türk Hukuk Tarihi, yayın no: 18, Savaş yay., Ankara 1995.
- Pamuk, Bilgehan, “Zor Yılların Başlaması”, Osmanlı Tarihi El Kitabı, Grafiker Yayınları, yayın no: 73, Ankara 2012, ss. 279-344.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Kasım 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Ekim 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 1 Sayı: 1 |
