SON DEVİR DİVAN ŞAİRLERİNDEN BİR BEYEFENDİ: TAHİR SELÂM BEY

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 157 - 181, 28.02.2019

Şevkiye Kazan Nas

Öz

XVIII. Yüzyılın son
çeyreği ile XIX. yüzyılın ilk yarısında yaşamış olan Tâhir Selâm Bey; Keçecizâde İzzet Molla, Muvakkitzâde Muhammed Pertev Paşa, Sahhaflar Şeyhi-zâde Esad
Efendi, Şeyhülislâm Ârif Hikmet Bey
gibi şairlerle yakın dostluk kurmuş bir divan şairidir.

Fuzûlî, Bâkî, Nedîm ve Şeyh Galip’ten aldığı ilhamı şiir
yeteneği ile geliştiren ve daha sonra Şeyhülislam Ârif Bey’in meclisinde
bulunmakla da o topluluktan çok şey öğrenip ufkunu genişleten Tâhir Selâm Bey,
Selâm mahlasıyla şiirler söylemiştir.

İçinde bulunduğu şiir ortamından etkilenen Selâm, zaman
zaman ağdalı bir dil kullanmakla birlikte mahallî dile de hâkimdir.
Mahallileşme sürecinde iken hikemî ve felsefî yaklaşımı da ihmal etmeyen
geleneğe bağlı ve dönemin içerisinde vasatın da fevkinde bir şairdir.

Bu makalede Tâhir Selâm Bey’in Divan’ındaki şiirlerinden yola çıkarak
onun edebi kişiliği, şiir hakkındaki düşünceleri, nazire ve müşterek şiir geleneği
içindeki yeri
dikkatlere sunulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

XIX. Yüzyıl, Divan şiiri, Tahir Selâm Bey, klâsik Türk şiiri, nazire

Kaynakça

• AKBAYAR, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. C.5.
• ALTINEL, İbrahim (1965). XIX. Asır Şairlerinden Selâm Tâhir Divanı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Bitirme Tezi, İstanbul.
• AYDOĞAN, Fatih (2003). Sahaflar Şeyhi-zâde Es’ad Mehmed Efendi Divanı, Gazi Üniversitesi SBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• BAŞTUĞ, İbrahim (hzl.) (2002). İbnülemin Mahmud Kemal Son Asır Türk Şairleri IV, Ankara: AKM Yay.
• BEKTAŞ, Ekrem (2007) Muvakkit-zâde Muhammed Pertev Dîvânı, Malatya: Öz Serhat Yay.
• ÇİFTÇİ, Ömer (hzl) (2017). Fatîn Davud, Hâtimetü’l-Eş’âr (Fatin Tezkiresi), Kültür ve Turizm Bakanlığı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55976,fatin-tezkiresi-pdf.pdf?0 (E.T.:05.09.2018)
• DAĞLI, Yücel vd. (hzl.) (2001). Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi, Yazmalar Kataloğu, İstanbul: YKB Yay.
• ERGUN, Saadeddin Nüzhet (1946). Türk Şairleri, İstanbul.
• GÜR, Nagihan (2018). “Son Dönem Osmanlı Edebiyatının Nazire Derleyicisi: İbnülemin Kemal İnal ve Gülzâr-ı Nezâir Adlı Mecmûası” Bilig, S.84, s.123-157.
• İNAL, İbnülemin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri I-IV, İstanbul: Dergâh Yay.
• KEMİKLİ, Bilal (1995). “19. Yüzyılda Bir Entelektüel Muhit: Şeyhülislam Arif Hikmet Beyefendi’nin Konağı”, İlim ve Sanat, S.41 Nisan, s.92-95.
• KEMİKLİ, Bilal (2003). Şair Şeyhülislam Ârif Hikmet Beyefendi (Hayatı-Eserleri-Şiirleri), Ankara: MEB Yay.
• KILIÇ, Dedebey (2005). Mehmed Tâhir Selâm Divanı (Tanıtım ve Transkripsiyonlu Metin) Sakarya Üniversitesi SBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• KURNAZ, Cemal - Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri, C. I Ankara: Bizim Büro Yay.
• ÖZGÜL, M.Kayahan (2012). XIX. Asrın Özel Bir Mahfeli Olarak Encümen-i Şu’arâ, Ankara: Kurgan Kitap.
• ÖZGÜL, M.Kayahan (2018). Dîvan Yolu’ndan Pera’ya Selâmetle Modern Türk Şiirine Doğru, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• SARAÇ, M. A. Yekta (2006). “Klasik Edebiyat Bilgisi: Belagat”, Türk Edebiyatı Tarihi 1, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• ŞEN, Fatma Meliha (1995). Beylikçi İzzet Bey Divanı, İstanbul Üniversitesi SBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• ÜLGER, Mustafa (2008). “19. Yüzyıl Osmanlı Fikir Hayatında Konakların Yeri”, İlahiyat Fakültesi Dergisi S.13:1, s.197-206.
• ÜNVER, İsmail (1993). “Çevriyazıda Yazım Birliği Üzerine Öneriler”. Türkoloji Dergisi 1: 51-89.
• YAVUZ, Fikri -İsmail Özen (hzl.) (1972). Bursalı Mehmed Tâhir, Osmanlı Müellifleri, C. 2. İstanbul: Meral Yay.