Öz
Değer kavramı, bir toplumun çoğunluğu tarafından doğru ve gerekli olduğu kabul edilen ortak düşünce, temel ahlakî ilke ya da inançlar sistemi, aynı zamanda bir topluluğu millet yapan, onu diğer milletlerden ayıran en önemli unsurdur. Toplumlar millet olma bilincini kaybetmemek için sahip olduğu değerleri nesilden nesile aktarıp varlığını sürdürmek arayışındadır. Eğer değerler, toplum tarafından sonraki nesle yeterince aktarılamaz ise diğer kültürlerin etkisinde kalmaya mahkûm olunur. Değerleri bireylere aktarma yolu eğitimden geçer. Bundan dolayıdır ki eğitim ve değer kavramları, son yıllarda üzerinde önemle durulan konular arasındadır. Nitelikli toplumların oluşması, bu değerlerin toplumca benimsenmesi ve sonraki kuşaklara sağlıklı bir şekilde aktarılabilmesi ile mümkündür. Bir milletin eğitsel değerleri, o millete ait edebî ürünlerde ve özellikle şiirsel metinlerde; sosyal ilişkileri anlayış ve empati eksenine oturtmaya, konuşma âdâbından hayatı doğru anlamaya ve anlamlandırmaya, saygı ve nezâketten samimiyet ve sabır eksenli bir aşk, arkadaşlık ve dostluk anlayışı geliştirmeye kadar sosyal hayatın çok farklı evrelerinde değerlendirilmeye uygun önemli fırsatlar sunabilir. Bu çalışmanın amacı Türk edebiyatının güçlü şahsiyetlerinden biri olan Şeyh Gâlib
(ölm.1213/1799)’in Hüsn ü Aşk isimli eserini, eğitim ve değerler açısından
incelemektir. Tasavvufî bir tasavvurla kaleme alınan ve ilahî aşkı konu edinen Hüsn ü Aşk mesnevisi, kendini bulma yoluna adım atan bireyin gelişim ve dönüşümünü ele alan nadide eserlerden biridir. Birey kendisini bulma yolunda çeşitli merhalelerden geçmek zorundadır. Eserde genel olarak eğitici bir üslup benimsenmiş ve sevgi, barış, tevazu, saygı, sabır, merhamet, güzellik, cömertlik, belâgat, ahlak vb. değerler çeşitli simgeler aracılığıyla okuyucuya aktarılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ALPARSLAN, Ali (1988). Şeyh Galib, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- ALTUN, Kudret vd. (2019). “Hüsn ü Aşk’ın Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi”, Turkish Studies, 14/3, 303-320.
- AYDIN, Ayhan (2014) Eğitim Psikolojisi, Ankara: Pegem Yayınları.
- AYDIN, M. Zeki (2010). “Okulda Değerler Eğitimi”, Eğitime Bakış, 6 (18), 16-19.
- BAYRAM, Yavuz (2012). “Değerler Eğitiminde Unutulmuş Bir Değer: Divan Şiiri ve Kültürü”, II. Uluslararası Değerler ve Eğitimi Sempozyumu, İstanbul: Dem Yayınları. 1-28.
- BİÇER, Seçil (2013). Değerler Eğitimi Açısından Mehmet Akif Ersoy'a Ait "Safahat" Adlı Eserin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- BİLGİN, Nuri (1995). Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- BOLAY, Süleyman Hayri (2004). “Aşkın Değerler Buhranı”. Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu. İstanbul: Dem Yayınları, 55-69.
- BULUT, Halil İbrahim (2015). “Semavi Dinlerin Ortak Ahlak İlkeleri ya da Evrensel Değerler”, Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, 65-83.
- DEMİR, Kamile (1999) “Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Araştırma Görevlilerini Güdüleyen Özendirme Araçları”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 32, 277-293.
- DEMİRBAĞ, Ömer (2017). “Klasik Şiirimiz ve Kutsallar”, Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 6/14, 47-55.
- DEVECİ Handan vd. (2013). “Dede Korkut hikâyelerinde yer alan değerler”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12/46, 294-321.
- DEVELLİOĞLU, Ferit (1988), Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
- DOĞAN, Ahmet (2008), Dönüşüm sürecindeki insanın sembolik seyahati ve Hüsn ü Aşk örneği, Yayınlanmamış doktora tezi, Elazığ, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı.
- DOĞAN, Ahmet (2006), “Hüsn ü Aşk’ta İmgeler”, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), 109-119.
- DOĞAN, M. Nur. (2015). Şeyh Galib Hüsn ü Aşk, İstanbul: Yelkenli Yayınları. ERDEM, Ali Rıza (2003). “Üniversite Kültüründe Önemli Bir Unsur: Değerler”. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), 129-149.
- GÖLPINARLI, Abdülkadir (1953). Şeyh Galib, Ankara: Varlık Yayınları.
- GÖLPINARLI, Abdülkadir (1971). Şeyh Galib Divanı’ndan Seçmeler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- GÜFTA, Hüseyin (2005). “Divân Şiirinde Eğitim Öğretimle İlgili Unsurlar ve Aşk”, Güneyde Kültür: Fikir ve Sanat Dergisi, 1-11.
- GÖZÜTOK, Şakir (2019). “Özdenetimde Din Eğitiminin Etkisi”, Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21, 1035-1060.
- GÜLER, M. İkbal (2015), Değerler Eğitimi Bakımından Lutfiyye-i Vehbî, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı.
- GÜRER, Abdülkadir (1993), Şeyh Galib Divanı (İnceleme-Metin), Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı.
- GÜNDOĞAN, Ali Osman (2004). “Ben ve Öteki: Değerler Dünyasının Gerginliği”. Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, İstanbul: Dem Yayınları, 71-79.
- GÜNGÖR, Erol (1993). Değerler Psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı Yayınları.
- GÜVEN, Ahmet Zeki (2014). “Gülistan ve Bostan adlı eserlerin değerler eğitimi bakımından incelenmesi”, Turkish Studies, 9/6, 505-517.
- HÖKELEKLİ, Hayati (2010). “Modern Eğitimde Yeni Bir Paradigma: Değerler Eğitimi”. Eğitime Bakış, 6 (18), 4-9.
- KAMALAK, Cuma (2016). “Lutfiyye-i Vehbi’de Aktarılan Değerler”, International Journal of Language Academy, 4/4, 447-464.
- KABADAYI, Talip (2013). “Hakkaniyet Adaletin Temelidir”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 49-57.
- KEPÇEOĞLU, Muharrem (1987). “Eğitimde Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uygulamalarının Gelişimi ve Belli Başlı Sorunları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 264-272.
- KILIÇ, Yasin (2016). “Süheyl ü Nevbahâr’ın Değerler Eğitimi Bakımından Önemi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XIII, 1, 457-493.
- KIZILÇELİK, Sezgin ve ERJEM, Yaşar (1992). Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü. Ankara: Atilla Kitabevi.
- KOÇ, Gürcü (2001) “Etkin Öğrenme Yaklaşımlarının Eğitim Ortamlarında Kullanılması”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 220-226.
- KÜÇÜKAHMET, Leyla (2006). Öğretim İlke ve Yöntemleri, Ankara: Nobel Yayın.
- LEVEND, A. Sırrı (2015). Divan Edebiyatı Kelimeler ve Remizler Mazmunlar ve Mefhumlar, İstanbul: Dergah Yayınları.
- OKAY, Orhan, AYAN, Hüseyin (2019) Hüsn ü Aşk, İstanbul: Dergah Yayınları. ÖZBAY, Murat (2011) Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri, Ankara: Öncü Kitap.
- ÖZBAY, Murat ve TAYŞİ, Esra K. (2011). “Dede Korkut Hikâyeleri’nin Türkçe öğretimi ve değer aktarımı açısından önemi”. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1, (1), 21-31.
- ÖZTÜRK, Zehra (2005). “On Beşinci Yüzyıl Şairlerinden Akşemseddin-zâde Hamdullah Hamdi’nin Yusuf ve Zeliha Mesnevisinde İşlenen Değerler”, Değerler Eğitimi Dergisi, 3 (10), 41-72.
- SÖYLEMEZ, Hatice (2012). “Değerler Eğitimi'nde Kullanılabilecek Bir Materyal Olarak Maraşlı Sümbülzâde Vehbî'nin "Lütfiyye" Adlı Eserinin Değerlendirilmesi”. Uluslararası Osmanlı Döneminde Maraş Sempozyumu, Kahramanmaraş Belediyesi, 125-137.
- ŞENER, Hasan (2007). “Hayriyye-i Nâbî’de aktarılan değerler”. Turkish Studies, 8/1, 2501-2524.
- TAŞ, Sait (2007). “Eğitimde Yenileşmenin Önündeki Engeller (Dört Köşe Tekerlekler)”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 183-192.
- Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe sözlük. Ankara: TDK. Yayınları.
- BİNGÖL, Ulaş (2013). “Hüsn ü Aşk Mesnevisi’nde şahısların dünyası”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2/4, 206-229.
- ULUDAĞ, Erdoğan (2009). “Çocuk Edebiyatı ve Klâsik Dönem Örneğinde Nâbî’nin Hayriyye’si”, Turkish Studies 4/7, 774-795.
- ULUDAĞ, Erdoğan (2019). “Lâmi’î’nin Salâmân u Absâl’ında aktarılan değerler”, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi (ESTAD), 2/1, 250-278.
- ULUDAĞ, Erdoğan (2020). “Fuzûlî’nin Türkçe Divânı’nda Eğitim Öğretimle İlgili Unsurlar”, 4. Uluslararası Bilimsel Çalışmalar Kongresi, 28-30 Eylül 2020, Tam Bildiri Kitabı; 13-27.
- UZUN, Elif Mercan ve ALAT, Kazım (2017). “Okul Öncesi Dönemde Uygulanan “Okula Hazırız” Eğitim Programının İlkokul Birinci Sınıf Öğrencilerinin Hazırbulunuşluk Düzeylerine Etkisi”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36/2, 59-80.
- YAMAN, Ertuğrul (2014) Değerler Eğitimi Eğitimde Yeni Ufuklar, Ankara: Akçağ Yayınları.
- YEŞİLYURT, Etem; “Öğretmenin Pusulası: Genel Öğretim İlkeleri”, Ekev Akademi Dergisi, 83, 263-288.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Şubat 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 4 Sayı: 1 |
