Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

VATİKAN KÜTÜPHANESİ’NDE BULUNAN TÜRKÇE SÖZLÜKLER

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 4, 1335 - 1345, 31.12.2024
https://doi.org/10.58659/estad.1576672

Öz

Bu makale Yunus emre Enstitüsü’nün Vatikan Kütüphanesi’nde bulunup da Ettore Rossi katalaogunda yer alan Türkçe yazmalarını tespit projesi kapsamında yaptığımız çalışmanın neticesinde hazırlanmıştır. Bu projede Prof. Dr. Belkıs Gürsoy, Prof. Dr. Rinaldo Marmara, Prof. Dr. Mehmet Gümüşkılıç, Taceddin Kayaoğlu, Prof. Dr. Mahmut Kaplan ve Vatikan Kütüphanesi görevlisi Dr. Proverbio yer almıştır. Katalog taramalarından ve Proverbiyo’nun tespit ettiği toplan 102 eserin katalogda yer almadığı görülmüş ve bu eserler incelenmiş, sonuç bir raporla Yunus Emre Enstitüsü müdürlüğüne sunulmuştur. Tespit ettiğimiz sözlükler arasında çokça bilinen eserler bulunduğu gibi, yazarı bilinmeyen bazı sözlükler de yer almıştır. Lugat-ı Bahriye (Dictionnaire de Marine) adlı Fransızca, İngilizce, İtalyanca, Türkçe hazırlanmış çok dilli bir Türkçe sözlük oldukça dikkat çekici bulunmuştur. Bu sözlük Rüstem Bey adlı bir bahriye subayı tarafından hazırlanmış ve Sultan Abdülmecid’e takdim edilmiştir. Yazımızda bu sözlükler kısaca tanıtılmıştır.

Kaynakça

  • Arapça-Farsça-Türkçe Lügat, Demirbaş No: Vat. Turc. 56 (Vat. Per. 82).
  • Ettore Rossi, Elenco Deı Manoscrıttı Turchı Della Bıblıoteca Vatıcana Vatıcanı-Barberınıanı-Borgıanı-Erossıanı-Chıgıanı, Cıta Del Vatıcano, Bıblıoteca Apostollıca Vatıcana 1953.
  • Farsça-Türkçe Lugat, Demirbaş no.: Barb.Or.58/II(11a-21b.
  • Farsça-Türkçe Lügat, Barb. Or. 58 Lehçetü’l-lugat: Vat. Turco 179
  • Lessico İtaliano-Persiani-Turc, Demirbaş no.:Borg. Persiano 14. Yk.242. St.20/21
  • Lessico Arabo Turco, Vat. Pers, 99/II(13-33): Bir nüshası da Borg pers 17
  • Lessico Turco-Latino, Vat.Turco 57
  • Lexicon İtalico-Turcicum (XVIII. Yy), Borgiani Armeni 22(Olim L.II.23)
  • Lexicon İtalico-Turcicum, Borgiani Armeni no: 22.
  • Sözlük (Türkçe- Arapça), Sbath, no:640
  • Lugat-ı Ahterî: Borg.Turco 78
  • Lugat-ı dusturu’l-esâmî, Borc. Turco 74/2,
  • Lugat-ı Ferişteoğlu, Vat.Turco 44
  • Lugat-ı Halîmî, Vat. Pers, 99
  • Lugat-ı Mahmudiyye, Borc.Tırco 74/1
  • Lugat-ı Mirkât: Arapça-Türkçe lugat. Vat.Arab. 332
  • Rüstem Bey, Lugat-ı Bahriye (Dictionnaire de Marine), Demirbaş no: Vat. Turc. 377
  • Muhammed (Mehmed), Fedâyî. Tuhfe-i Fedâyî: Demirbaş No: Sbath 638
  • Şahidî İbrahim, Tuhfe-i Şâhidî, Demirbaş no: Vat. Sbath 655
  • Şâhidî İbrahim, Tuhfe-i Şâhidî, Demirbaş No: Vat. Pers. 63.
Toplam 20 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Osmanlı Sahası Klasik Türk Edebiyatı
Bölüm MAKALELER
Yazarlar

Mahmut Kaplan 0000-0001-5592-8461

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2024
Gönderilme Tarihi 31 Ekim 2024
Kabul Tarihi 4 Kasım 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 7 Sayı: 4

Kaynak Göster

MLA Kaplan, Mahmut. “VATİKAN KÜTÜPHANESİ’NDE BULUNAN TÜRKÇE SÖZLÜKLER”. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches], c. 7, sy. 4, 2024, ss. 1335-4, doi:10.58659/estad.1576672.

   TARANDIĞIMIZ İNDEXLER  

Görüntünün olası içeriği: yazılogo.png

DRJI.pngici2.pnglogo.png        CenterLogo.png       ESJIndex_logo.png        Ust_bar_tur1a.jpg scholar_logo_64dp.png                       logo-large-explore.png                           logo.png 


