Yönetsel Hesap Verebilirlik Aracı Olarak Türkiye’de Program Bütçe Sistemi

Year 2020, Issue: 2, 21 - 36, 31.12.2020

Durdane Küçükaycan

https://doi.org/10.47358/sentez.2020.8

Abstract

Günümüzde bütçeleme sistemlerinden beklenti kamusal amaç ve hedeflerle kullanılan kaynaklar arasındaki ilişkiyi göstererek hem mali saydamlığa hem de hesap verebilirliğe hizmet etmesidir. Bu beklentiyi sağlamak üzere Türk kamu mali yönetiminde 2008 yılından itibaren genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde performans esaslı bütçeleme sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Bu bütçeleme sistemiyle kamu kaynaklarının daha etkili kullanımı ile saydamlık ve hesap verebilirlik ilkelerini esas alan, kamu idarelerinde yönetsel sorumluluğa dayalı bir bütçeleme ve raporlama mekanizması oluşturulmaya çalışılmıştır. Kamuda hesap verebilirliğin sağlanabilmesi için iyi işleyen bir bütçeleme sistemi gerekmektedir. Bu çalışmada 2021 yılında merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde kullanılmaya başlanacak olan program bütçe sisteminin yönetsel hesap verebilirlik perspektifinden kamuda yönetim aracı olma bağlamında değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışmada 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile rehberlerin incelemeleri yapılarak yeni bütçeleme sisteminin kamu mali yönetimindeki işleyişi değerlendirilmiştir. Uygulamaya yeni başlayacak olan program bütçeleme sisteminin kamu idarelerinde kullanılmakta olan performans esaslı bütçeleme sistemine entegre edilerek yönetsel hesap verebilirliğe katkı sağlaması beklenmektedir.

Keywords

Hesap Verebilirlik , Hesap Verebilirlik Türleri , Yönetsel Hesap verebilirlik , Bütçeleme Sistemleri , Program Bütçe Sistemi

Program Budget System As A Tool of Admınıstratıve Accountabılıty in Turkey

Abstract

Today, the expectation from budgeting systems is to serve both financial transparency and accountability by showing the relationship between public goals and targets and the resources used. In order to meet this expectation, since 2008, a performance-based budgeting system has been implemented in public administrations within the scope of general government. With this budgeting system, a budgeting and reporting mechanism based on managerial responsibility has been tried to be established based on the principles of transparency and accountability, and more effective use of public resources. A well-functioning budgeting system is required to ensure accountability in the public sector. In this study, the program budget system, which will be used in public administrations within the scope of central government in 2021, has been evaluated in terms of being a public administration tool from the managerial accountability perspective. In the study, the operation of the new budgeting system in public financial management was evaluated by examining the guides with the Public Financial Management and Control Law No. 5018. It is expected that the program budgeting system, which will start to be implemented, will contribute to managerial accountability by integrating the performance-based budgeting system used in public administrations.

Keywords

Accountability , Types of Accountability , Administrative Accountability , Budgeting Systems , Program Budget System

References

• Akbel, F. 2019 . Türkiye’de Program Bazlı Performans Bütçe Çalışmaları Üzerine Bir Değerlendirme. Maliye Araştırmaları Dergisi. 5, 1 .
• Aktan, C.C., Dileyici, D. ve Vural, İ.Y. 2006 . Kamu Maliyesinde Çağdaş Yaklaşımlar. Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı. Ankara.
• Bovens, M. 2007 . Analysing and Assessing Accountability: A Conceptual Framework. Europen Law Journal. 13 4 , 447–468.
• Demirol, D. 2014 . Doğrudan Hesap Verebilirlik Aracı Olarak Sosyal Hesap Verebilirlik: Nepal ve Türkiye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme. Sayıştay Dergisi. 92, 66-91.
• Dicle, A. 1973 . Kamu Yönetiminde PPBS. Balkan Basımevi ve Ciltevi. 1. Baskı Ankara.
• Edizdoğan, N. ve Çetinkaya, Ö. 2017 . Kamu Bütçesi, Ekin Yayınevi. 8. Baskı. Bursa.
• Eryılmaz, B. ve Biricikoğlu, H. 2011 . Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik ve Etik. İş Ahlakı Dergisi, 4 7 . 19-45.
• Gül, S. K. 2008 . Kamu Yönetiminde ve Güvenlik Hizmetlerinde Hesap Verebilirlik. Polis Bilimleri Dergisi. 10 4 , 71- 94.
• İzci, F. ve Sarıtürk, M. 2017 . Değişen Kamu Yönetimi Anlayışı: İyi Yönetişim ve Temel Bileşeni Olarak Hesap Verebilirlik. International Journal of Academic Value Studies Javstudies . 3 13 , 178-198.
• Karakaş, M. 2005 . Kamu Mali Yönetiminde Yeniden Yapılanma Aracı Olarak Hesap Verme Sorumluluğu ve Saydamlık. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. 2, 292.
• Kanca, O. C. ve Bayrak, M. 2019 . Bütçenin Mahiyeti ve 2002 Sonrası Merkezi Yönetim Bütçesinin Mali Disiplin Ekseninde İncelenmesiBalkan Sosyal Bilimler Dergisi. 8 16 , 147–155.
• Kırılmaz, M. ve Atak, F. 2015 . Kamu Mali Yönetiminde Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik Araçları: Faaliyet Raporları. Ombudsman Akademik Dergisi. 2 3 .
• TC. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2019 . Program Bütçe Rehberi Program Sınıflandırması file:///C:/Users/iibf/Downloads/programrehber%20 2 .pdf. Erişim: 01.10.2019 . ve Performans Bilgisi .
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2019 . 2020 Yılı Bütçe Gerekçesi. http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/10/2020_Yili_Butce_Gerekcesi.pdf. Erişim: 01.10.2019 .
• T.C. Kalkınma Bakanlığı, 2018 . Kamu İdareleri İçin Stratejik Planlama Kılavuzu Üçüncü Sürüm . http://www.sp.gov.tr/upload/xSpKutuphane/files/VrllQ+Kamu_Idareleri_Icin_Stratejik_P lanlama_Kilavuzu.pdf. Erişim 05.10.2019 .
• Sinclair, A. 1995 . The Chameleon of Accountability: Forms and Discourses, Accounting. Or- ganizations and Society. 20 2, 3 , 219-237.
• Siverekli, E. 2006 . Yeni Ekonomik Düzende Bütçe Sistemlerindeki Değişim Süreci ve Türk Kamu Maliyesinin Uyumu. Yönetim ve Ekonomi C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 13 2 , 47-61.
• Yılmaz, H.H. ve Biçer, M. 2010 . Türkiye’de Mali Reformlar Sonrası Değişen Politika Oluşturma, Planlama, Bütçeleme Süreci ve Orta Vadeli Harcama Sisteminin Uygulanabilirliği. İktisat İşletme Finans. 25 287 .
• Yılmaz, H.H. ve Akdeniz, İ. 2020 . Program Bazlı Bütçe Sistemine Yönelik Bir Yapılandırma Önerisi. Sayıştay Dergisi. 32 117 , 87-114