Fen Bilimleri Dersinde Okul Dışı STEM Etkinliklerinin Üstün/Özel Yetenekli Öğrencilerin STEM’e Karşı Tutumlarına Ve Girişimcilik Becerileri Üzerine Etkisi

Year 2022, Volume: 10 Issue: 1, 38 - 63, 29.06.2022

Gürsel Kalik , Talip Kırındı

https://doi.org/10.56423/fbod.1058632

Abstract

Öz:
Son yıllarda popülaritesi artan STEM (Science, Technology, Engineering & Mathematics) yaklaşımı henüz yeterli sayıda olmasa da eğitim ortamlarında da uygulanmaya başlanmıştır. STEM yaklaşımıyla öğrenenler günlük hayattan problemleri çözerken alternatif yolların da olduğunu kavrar. Bulunan çözüm yolunun geliştirilebileceği çıkarımında bulunur. Aynı zamanda eğitim ortamları sadece sınıf içi veya laboratuvar ortamından ibaret değildir. Okul dışı çevreler de eğitim ortamı olarak değerlendirilebilmektedir. Bu bağlamda okul dışı öğrenme ortamları da öğretimin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesinde etkili olabilmektedir. Aynı zamanda STEM etkinlikleri doğası gereği öğrencilerin STEM tutumlarına ve girişimcilik becerilerine olumlu katkılar sunabilmektedir. Literatür incelendiğinde okul dışı STEM etkinliklerinin üstün/özel yetenekli öğrencilere uygulanması ile ilgili araştırmaların yetersiz olduğu görülmektedir. Dolayısıyla bu araştırma, Fen Bilimleri dersinde üstün/özel yetenekli öğrencilerin katıldıkları okul dışı STEM etkinliklerinin STEM’e karşı tutumlarına ve girişimcilik becerilerine etkisini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tek gruplu ön test-son test zayıf deneysel desen kullanılmıştır. Bu amaçla belirlenen okul dışı STEM etkinlikleri Kırıkkale ilinde yer alan Bilim ve Sanat Merkezindeki ortaokul (5, 6, 7 ve 8 sınıf) düzeyinde öğrenim gören 15 kız ve 10 erkek olmak üzere toplam 25 öğrenciyle gerçekleştirildi. Araştırmanın uygulama aşamasında Fen Bilimleri Öğretim Programında yer alan kazanımlar baz alınarak hazırlanmış olan 5 tane okul dışı STEM etkinliği yaptırılmıştır. Bu araştırmanın verileri “Fen Laboratuvarı Girişimcilik Ölçeği” ve “STEM Tutum Ölçeği” ön test ve son test uygulaması yapılarak toplanmıştır. Toplanan verilerin analizi SPSS programından Wilcoxon İşaretli Sıralar testi kullanılarak yapılmıştır. Araştırma sonucunda Fen Bilimleri dersinde okul dışı STEM etkinliklerinin üstün/özel yetenekli öğrenciler üzerinde STEM’e karşı tutumlarının ve girişimcilik becerilerinin anlamlı bir artış gösterdiği bulgusuna ulaşılmıştır.
Anahtar kelimeler: STEM, okul dışı etkinlik, üstün yetenekli öğrenciler, girişimcilik, tutum.

Keywords

STEM, okul dışı etkinlik, üstün yetenekli öğrenciler, girişimcilik, tutum

References

• Büyüköztürk, Ş. (2016), Ön Test-Son Test Kontrol Grubu Desen ve Veri Analizi. Deneysel Desenler, (5. Baskı) içinde (s. 77). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk Ş. (2018), Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Deneysel Araştırmalar, (25. Baskı) içinde (s. 356), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk Ş. (2019), Parametrik Olmayan İstatistikler. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (26. Baskı) içinde (s. 155-177), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çakmakcı, G., Ecevit, T., Kaya, G., Şardağ, M., ve Top, G. (2018), Fen ve Mühendislik Uygulamaları. Tekbıyık, A., ve Çakmakcı, G. (Edt.), Fen Bilimleri Öğretimi ve STEM Etkinlikleri (s. 239-264), Ankara: Nobel Akademi.
• Çepni, S. ve Ülger, B.B. (2018), Üstün Yeteneklilerde STEM Eğitimi. Çepni, S. (Edt.), Kuramdan Uygulamaya STEM (+A/+E) Eğitimi (s. 485-523), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Demir, H. (2021), Doğada STEM Etkinliklerinin 7. Sınıf Öğrencilerinin Çevresel Tutumlarına, Bilimsel Yaratıcılıklarına, Yansıtıcı Düşünme Becerilerine, STEM Meslek Alan İlgilerine ve Tutumlarına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi, Antalya.
• Evcim, İ. (2021), Fen Bilimleri Dersinde STEM Entegrasyonuyla Kuvvet ve Enerji Ünitesinin Geliştirilerek, Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerilerine ve Girişimcilik Yeterliliklerine Etkisinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi. (2021), Üstün Yetenekli Çocuklar ve Araştırmalar. [Çevrim içi: https://cdnacikogretim.istanbul.edu.tr/auzefcontent/20_21_Bahar/cocuk_gelisimi_arastirmalari/8/index.html, İndirme Tarihi: 31.10.2021
• Karademir, E. (2018), Okul Dışı Ortamlarda Fen Öğretimi. Karamustafaoğlu, O., Tezel, Ö. ve Sarı, U. (Edt.), Güncel Yaklaşım ve Yöntemlerle Etkinlik Destekli Fen Öğretimi, (s. 425-448), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kurt, M. (2019), STEM Uygulamalarının 6. Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarılarına, Problem Çözme Becerilerine ve STEM 'e Karşı Tutumlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• MEB (2019), Kazanım Merkezli STEM Uygulamaları, T.C. MEB Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB (2018), Milli Eğitim Bakanlığı 2018 Fen Bilimleri Öğretim Programı www.meb.gov.tr, İndirilme Tarihi: 11.11.2021 Sarı, U. (2018), Disiplinlerarası Fen Öğretimi: FeTeMM Eğitimi. Karamustafaoğlu, Sarı, U, O. & Tezel, Ö. (Edt.), Güncel Yaklaşım ve Yöntemlerle Etkinlik Destekli Fen Öğretimi, (s. 285-328), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Sarı, U., Yazıcı, Y. (2018), 6E Öğrenme Modeline Göre Geliştirilen “Bitmeyen Stadyum!” STEM Etkinliği Hakkında Öğretmen Görüşleri Internatıonal Symposıum On Contemporary Educatıon And Socıal Scıences (Iscess) 22-25 November 2018 - Antalya, TURKEY Page: 891-898 http://www.iscess.com/
• Şirin, E. (2020), Girişimcilik odaklı STEM etkinliklerinin 7. sınıf öğrencilerinin girişimcilik becerilerine ve STEM tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Uçar, S. (2018), Fen Eğitiminde Girişimcilik. Çakmakcı, G. Ve Tekbıyık, A. (Edt.), Fen Bilimleri Öğretimi ve STEM Etkinlikleri, (s. 353-368), Ankara: Nobel Akademi.
• Varol, D. G. (2020), Tasarım Temelli STEM Eğitimi Etkinliklerinin 7. Sınıf Öğrencilerinde Akademik Başarılara, STEM'e Yönelik Tutumlara ve STEM Meslek İlgisine Olan Etkisinin Belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.