8. Sınıf Öğrencilerinin Çevre Sorunları Algısının Farklı Tekniklerle İncelenmesi

Year 2013, Volume: 1 Issue: 2, 50 - 66, 30.12.2013

Dilek Erduran Avcı Mehmet Demırekin Osman Hare Soner Özlü İsmail Özkan

Abstract

Bu çalışmada ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin çevre sorunları algısının farklı tekniklerle incelenmesi ve karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla öğrencilerin çevre sorunu kavramını nasıl algıladıkları çizdikleri resim, zihin haritası ve yazılı ifadeleri incelenerek ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. 2012-2013 eğitim – öğretim yılının I. döneminde Burdur merkeze bağlı bir köy ortaokulundaki 18 öğrenci ile yapılan bu araştırmada olgubilim deseni kullanılmıştır. Veriler, içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerinin çevre sorunları algılarında hava kirliliği, su kirliliği, toprak kirliliği, görüntü kirliliği, canlıların zarar görmesi, ses kirliliği, doğal afetler, biyolojik kirlilik ve radyoaktif kirlilik temaları ortaya çıkmıştır. Üç farklı teknikle elde edilen çevre sorunları temaları karşılaştırıldığında öğrencilerin zihin haritalarında işledikleri tema sayısı, resim ve yazılarında işledikleri tema sayısından daha fazla olduğu görülmüştür. Öğrenci resimlerinde ve yazılı ifadelerinde işlenen temalar çeşitlilik göstermezken, zihin haritalarında ise çok farklı çevre sorunlarını belirtmişlerdir

Keywords

Çevre Sorunları, Öğrenci Resimleri, Zihin Haritası

References

• Altın, M. (2001). Biyoloji öğretmeni adaylarında çevre eğitimi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Artut, K. (2007). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Atasoy, E. (2005). Çevre için eğitim: İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma. Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Atasoy, E. ve Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105-122.
• Balım, A.G., Evrekli, E. ve Aydın, G. (2006). Zihin haritalama tekniğinin fen ve teknoloji öğretimindeki yeri. Takev Özel İlköğretim Okulu, Avrupa Birliği İle Bütünleşme Sürecinde İlköğretim Eğitimi Sempozyumu. İzmir.
• Balım, A.G., Evrekli, E. ve Aydın, G. (2007). Fen ve teknoloji öğretiminde zihin haritalama tekniği ve mindmanager programı uygulamaları. Gazimağusa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti: VI. Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı (3-4-5 Mayıs 2007).
• Belet, Ş.D. ve Türkan, B. (2007). İlköğretim öğrencilerinin yazılı anlatım ve resimsel ifadelerinde algı ve gözlemelerini ifade biçimleri (Avrupa birliği örneği). VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı (27-29 Nisan 2007). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Bradley, J.C., Waliczek, T.M. & Zajicek, J.M. (1999). Relationship between environmental knowledge and environmental attitude of high school students. Journal of Environmental Education, 30(3), 17-21.
• Buhan, B. (2006). Okul öncesinde görev yapan öğretmenlerin çevre bilinci ve bu okullardaki çevre eğitiminin araştırılması. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ceritli, İ. (1996). Çevre sorunları-çevre eğitim ilişkisi ve bir araştırma örneği. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Çepni, S. (2006). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi( Beşinci baskı). Trabzon: Pegem A Yayıncılık
• Çolakoğlu, E. (2010). Haklar söyleminde çevre eğitiminin yeri ve Türkiye’de çevre eğitiminin anayasal dayanakları. TBB Dergisi, 88, 151-171
• Demirbaş, M. ve Pektaş, H.M. (2009). İlköğretim öğrencilerinin çevre sorunu ile ilişkili temel kavramları gerçekleştirme düzeyleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3 (2), 195-211.
• Erduran Avcı, D. & Öz, S. (2012). Fen ve teknoloji dersi öğretim programındaki çevre kazanımlarının incelenmesi. e-Journal of New World Sciences Academy (Education Sciences), 7(2), 668-682.
• Erduran Avcı, D. ve Yağbasan, R. (2008). Beyin Yarı Kürelerinin Baskın Olarak Kullanılmasına Yönelik Öğretim Stratejileri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (2), 1-17.
• Erol, G.H. ve Gezer, K. (2006).Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarına çevreye ve çevre sorunlarına yönelik tutumları. International Journal of Environmental and Science Education, 1(1), 65 – 77.
• Ersoy, A. ve Türkkan, B. (2009). İlköğretim öğrencilerinin resimlerinde internet algısı. İlköğretim Online Dergisi, 8(1), 57-73.
• Evrekli, E., İnel, D. ve Balım, A.G. (2012). Kavram ve zihin haritası kullanımının öğrencilerin kavramları anlama düzeyleri ile fen ve teknolojiye yönelik tutumları üzerindeki etkileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 229-250.
• Gedizli, M. (2006). Yazabilmek. İstanbul: Marka Yayınevi.
• Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S. ve Özden, M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online Dergisi, 6(3), 452-468.
• Gökmen, S. (2011). Genel ekoloji. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Gül, F. (2013). İnsan-doğa ilişkisi bağlamında çevre sorunları ve felsefe.Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14, 17-21
• Haftacı, F., ve Soylu, K. (2007). Çevre kirlenmesi ve çevre koruma bağlamında çevre muhasebesinin önemi. MUFAD Dergisi, 33, 102-120.
• Keinath, S.D. (2004). Environmental education and perceptions in eastern Nepal: Analysis of student drawings. Submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Science in Forestry Michigan Technological University.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi öğretim programı (3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Miles, M.B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Mutlu, M. ve Tokcan H. (2012). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin toprak kirliliği hakkındaki düşünceleri. Uluslararası Alan Araştırmaları Dergisi, 1(1), 65-75.
• Negev, M.,Garb, Y., Biller, R., Sagy, G. &Tal, A. (2010). Environmental problems, causes, and solutions: An open question. The Journal of Environmental Education, 41(2), 101–115.
• Özdemir, O., Yıldız, A., Ocaktan, E. ve Sarışen, Ö. (2004). Tıp fakültesi öğrencilerinin çevre sorunları konusundaki farkındalık ve duyarlılıkları. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57(3), 117- 127.
• Özdemir, O. (2007). Yeni bir çevre eğitimi perspektifi: “Sürdürülebilir gelişme amaçlı eğitim”.Eğitim ve Bilim/ Education and Science, 32(145), 23-39.
• Sadık, F., Çakan, H. ve Artut, K. (2011). Çocuk resimlerine yansıyan çevre sorunlarının sosyo- ekonomik farklılıklara göre analizi. İlköğretim Online Dergisi, 10(3), 1066-1080.
• Said, A.M., Yahaya, N. & Ahmadun, F. (2007). Environmental comprehension and participation of Malaysian secondary school students. Environmental Education Research, 13(1), 17–31.
• Sausa, D.A. (2001). How the brain learns: A classroom teacher’s guide. Thousand Oaks, California: Corwin Pres, Inc.
• Seçgin, F., Yalvaç, G. ve Çetin, T. (2010). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin karikatürler aracılığıyla çevre sorunlarına ilişkin algıları. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 391-398.
• Senemoğlu, N. (2004). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Sungurtekin, Ş. (2001). “Uygulamalı çevre eğitimi projesi” kapsamında ana ve ilköğretim okullarında “müzik yoluyla çevre eğitimi”.Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 167-178.
• Tecer, S. (2007). Çevre içi eğitim: Balıkesir ili ilköğretim öğrencilerinin çevresel tutum, bilgi, duyarlılık ve aktif katılım düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi i, Zonguldak.
• Topbaş, M.T. , Brohi, A.R. ve Karaman, M.R. (1998). Çevre Kirliliği. Ankara: T. C. Çevre Bakanlığı, 340.
• Tuna, M. (2000). Çevresel sorunların küreselleşmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2).
• Tuncer, G., Ertepınar, H., Tekkaya, C. ve Sungur, S. (2005). Environmental attitudes of young people İn Turkey: Effects of school type and gender. Environmental Education Research, 11(2), 215-233.
• Turan, İ. ve Kartal, A. (2012). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin doğal afet konusundaki kavram yanılgıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 67-81.
• Uzun, N. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi ve tutumları üzerine bir çalışma. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ülkeryıldız, E., Arsan, Z.D. ve Akış, T. (2009). Öğrenci zihin haritalarında kente ilişkin deneyimle değişen çevre algısı. BAÜ FBE Dergisi. 11(1), 72-82.
• Yalçınkaya, E. (2013). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerine göre çevre sorunları: Nitel bir çalışma.Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 416-419.
• Yardımcı, E. ve Bağcı Kılıç, G. (2010). Çocukların gözünden çevre ve çevre sorunları. İlköğretim Online Dergisi, 9(3), 1122-1136.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Kitapevi.
• Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P. ve Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 156- 162.