Yakınlığın Karanlık Yüzü: Aile

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 72 - 98, 27.02.2025

Sedef Erkmen

Öz

Bu çalışma yakınlık kavramını aile özelinde ele alarak modern ailenin yakınlık olarak
kurulmasının biyopolitik görünümlerini sunmayı amaçlamaktadır. Bu sebeple ilk olarak,
Michel Foucault’nun biyopolitika kuramı ile ilişkili olarak özel hayatın işleyişindeki
dönüşümü gösteren tarihçilere referansla, ailenin yakınlık olarak kurulmasının politik ve
tarihsel süreçleri izlenmiştir. Bu süreçlerin biyopolitik bağlamları iki temel eksen üzerinde
tartışılmıştır. Ayrıcalıklı biçimde aile yakınlığına sahip olabilecekler ve bunların oluşturdukları
ailenin biçimleri ve yakınlığın eşitsiz dağılımı ilk ekseni; ailenin yakınlık olarak özel alana
yerleştirilmesi ve mahremiyet söyleminin aile içi şiddet ve istismar biçimleriyle
ilişkilendirilmesi ikinci ekseni oluşturmaktadır. İlk tartışma ekseninde, “kimler aile olabilir”
sorusuna yanıt aranırken, bu yanıtların asimetrik işleyişlerine ışık tutulmuştur. İkinci tartışma
ekseninde ise, ailenin yakınlık olarak kurulmasına ilişkin iktidar teknikleriyle, yakınlığın nasıl
aile içi şiddete imkân verme ve örtü olma stratejileri sunduğunun izleri sürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Aile, yakınlık, biyopolitika, şiddet, istismar

Kaynakça

• Alkan, A. (2000) Özel Alan Kamusal Alan Ayrımının Feminist Eleştirisi Çerçevesinde Kentsel Mekan. Kültür ve İletişim, 3(1): 71-95.
• Ariés, P. (1962) Centuries of Childhood: A Social History of Family Life. New York: Alfred A. Knopf.
• Aytaç, A. M. (2007) Ailenin Serencamı. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Bell, V. (1993) Interrogating Incest: Feminism, Foucault and The Law. Londra ve New York: Routledge.
• Berlant, L. G. (1997) The Queen of America Goes to Washington City: Essays on Sex and Citizenship. Durham: Duke University Press.
• Bernstein, E. (2005) Liberalism and Social Movement Success: The Case of United States Sodomy Statues. Bernstein, E. & Schaffner, L. haz. Regulating Sex: The Politics of Intimacy and Identity içinde. New York ve Londra: Routledge: 3-18.
• Bilton, T. vd. (2009) Sosyoloji. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Bora, A. & Üstün, İ. (2005) “Sıcak Aile Ortamı” Demokratikleşme Sürecinde Kadınlar ve Erkekler. İstanbul: Tesev Yayınları.
• Bora, A. (2011) Kadınların Sınıfı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Butler, J. (2002) Is Kinship Always Already Heterosexual? Differences, 13(1): 14-44.
• Büyükgöze, S. (2014) Devlet Politikaları ile Ailenin Kurumsallaşması ve Kadınların “Yaşama Hakkına” Müdahale. Boztekin, N. haz. Başka Bir Aile Anlayışı Mümkün Mü? içinde. Berlin: Heinrich Boell Stiftung: 221-224.
• Cadwallader, J. R. & Riggs, D. W. (2012) The State of the Union: Toward a Biopolitics of Marriage. M/C Journal A Journal of Media and Culture, 15(6): 1-4.
• Chartier, R. (2007) Giriş. Ariés, P. & Duby, G. haz. Özel Hayatın Tarihi 3: Rönesans’tan Aydınlanma’ya içinde. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları: 180-184.
• Clough, P. T. (2013) Intimacy, Lateral Relationship and Biopolitical Governance. Frank, A., Clough P. T. & Seidman, S. haz. Intimacies: A New World of Rational Life içinde. Londra ve New York: Routledge: 165-180.
• Cohen, J. L. (2002) Regulating Intimacy. Princeton: Princeton University Press.
• Coontz, S. (2006) Marriage, A History. New York: Penguin Books.
• Çavlin, A., Kardam, F. & Aliefendioğlu, H. (2018) Giriş. Çavlin, A., Kardam, F. & Aliefendioğlu, H. haz. Ailenin Karanlık Yüzü Ensest içinde. İstanbul: Metis Yayınları: 11-44.
• Çavlin, A. vd. (2018) Uzmanların Görüş ve Deneyimleri Işığında Türkiye’de Ensest Sorununu Anlamak. Çavlin, A., Kardam, F. & Aliefendioğlu, H. haz. Ailenin Karanlık Yüzü Ensest içinde. İstanbul: Metis Yayınları: 70-93.
• Çeler, Z. (2013) Annenin Serüveni: Kadının Anne Olarak Toplumsal Kurgulanışı. Doğu-Batı Düşünce Dergisi, 16(63): 165-181.
• De Gama, K. (1993) A Brave New World-Rights, Discourse and the Politics of Reproductive Autonomy. Journal of Law and Society, 20(1): 114-130.
• Donzelot, J. (1979) The Policing of Families. New York: Pantheon Books.
• Erkmen, S. (2020) Türkiye’de Kürtaj: AKP ve Biyopolitika. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Erkmen, S. (2022) Beden ve Siyaset: Yeni Üreme Teknolojilerinin Cinsellik-ÜremeBiyopolitika Üçgeninde Feminist Analizi. Kahraman, S. haz. Siyaset Yazıları içinde. Ankara: Nobel Bilimsel Eserler: 679-700.
• Foisil, M. (2007) Özel Alan Yazını. Ariés, P. & Duby, G. haz. Özel Hayatın Tarihi 3: Rönesans’tan Aydınlanma’ya içinde. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları: 361-403.
• Foucault, M. (2011a) Entelektüelin Siyasi İşlevi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2011b) Toplumu Savunmak Gerekir. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Foucault, M. (2012) Cinselliğin Tarihi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Frank, A., Clough P. T. & Seidman, S. (2013) Introduction. Frank, A., Clough P. T. ve Seidman, S. haz. Intimacies: A New World of Rational Life içinde. Londra ve New York: Routledge: 1-10.
• Giddens, A. (2010) Mahremiyetin Dönüşümü. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gordon, L. (1988) Heroes of Their Own Lives: The Politics and History of Family Violence. New York: Viking Penguin Inc.
• Grossberg, M. (1982) Guarding The Altar: Physiological Restrictions and the Rise of State Intervention in Matrimony. The American Journal of Legal History, 26(July): 197-226.
• Grossberg, M. (1985) Governing The Hearth. Chapell Hill ve Londra: The University of North Carolina Press.
• Human Rights Campaign (2024) Marriage Equality Around the World. [online] Erişim adresi: https://www.hrc.org/resources/marriage-equality-around-the-world (Erişim tarihi: 01 Kasım 2024)
• Hunt, L. (2008) Fransız Devrimi ve Özel Hayat. Ariés, P. & Duby, G. haz. Özel Hayatın Tarihi 4: Fransız Devimi’nden Büyük Savaş’a içinde. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları: 21-53.
• Hyatt, S. (1998) A Shared History of Shame: Sweden's Four-decade Policy of Forced Sterilization and the Eugenics Movement in the United States. Indiana Int Comp Law Rev., 8(2): 475-503.
• Işık, S. N. (2016) 1990’larda Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Hareketi İçinde Oluşmuş Bazı Gözlem ve Düşünceler. Bora, A. & Günal, A. haz. 90’larda Türkiye’de Feminizm içinde. İstanbul: İletişim Yayınları: 41-72.
• İş, S. M. (2014) Aile ve Ebeveynliğe Queer Yaklaşım: Lezbiyen, Biseksüel, Trans ve Queer Ebeveynlerin Deneyimleri. Boztekin, N. haz. Başka Bir Aile Anlayışı Mümkün Mü? içinde. Berlin: Heinrich Boell Stiftung: 158-163.
• Kaye, K. (2005) Sexual Abuse and Wholesome Family: Feminist, Psychological, and State Discourses. Bernstein, E. & Schaffner, L. haz. Regulating Sex: The Politics of Intimacy and Identity içinde. New York ve Londra: Routledge: 143-166.
• Layder, D. (2009) Intimacy and Power: The Dynamics of Personal Relationships in Modern Society. Londra: Palgrave Macmillan.
• MacKinnon, C. A. (2015) Feminist Bir Devlet Kuramına Doğru. İstanbul: Metis Yayınları.
• Medyascope (2024) Narin Güran Cinayeti Davasında Karar Açıklandı: Yüksel, Enes ve Salim Güran Müebbet Hapse Çarptırıldı. Medyascope, 28 Aralık [online] Erişim adresi: https://medyascope.tv/2024/12/28/narin-guran-davasinda-karar-uc-kisi-muebbet-hapsecarptirildi/ (Erişim tarihi: 15 Ocak 2025)
• Metz, T. (2010) Untying the Knot: Marriage, the State and the Case for Their Divorce. Princeton ve Oxford: Princeton University Press.
• Oswin, N. & Olund, E. (2010) Governing Intimacy. Environment and Planning D: Society and Space, 28(1): 60-67.
• Özkan-Kerestecioğlu, İ. (2014) Mahremiyetin Fethi: İdeal Aile Kurgularında İdeal Aile Politikalarına. Boztekin, N. haz. Başka Bir Aile Anlayışı Mümkün Mü? içinde. Berlin: Heinrich Boell Stiftung: 10-21.
• Pateman, C. (2017) Cinsel Sözleşme. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Pegoraro, L. (2014) Second-rate Victims: The Forced Sterilization of Indigenous peoples in the USA and Canada. Settler Colonial Studies, 5(2): 161–173.
• Pleck, E. (1989) Criminal Approaches to Family Violence, 1640-1980. Crime and Justice, 11: 19-57.
• Plummer, K. (2003) Intimate Citizenship. Seattle: University of Washington Press.
• Povinelli, E. A. (2006) The Empire of Love: Toward a Theory of Intimacy, Geneology and Carnality. Durham: Duke University Press.
• Roseneil, S. (2014) Geleneksel Aile Dışında Mahrem Yurttaşlık: Siyaset Politikalar ve Gündelik Yaşam. Boztekin, N. haz. Başka Bir Aile Anlayışı Mümkün Mü? içinde. Berlin: Heinrich Boell Stiftung: 171-182.
• Seidman, S. (2013) State and Class Politics In the Making of a Culture of Intimacy. Frank, A., Clough P. T. & Seidman, S. haz. Intimacies: A New World of Rational Life içinde. Londra ve New York: Routledge: 13-29.
• Sennett, R. (1970) Families Against the City: Middle Class Homes of Industrial Chicago 1872-1890. Cambridge: Harvard University Press.
• Shorter, E. (1977) The Making of The Modern Family. New York: Basic Books Inc.
• Solic, M. (2015) A Nation Against Itself: Domestic Violence, Feminism, and the State. Doktora Tezi. The Ohio State University.
• Stein, A. (2013) Who’s Your Daddy? Intimacy Recognition and the Queer Family Story. Frank, A., Clough P. T. & Seidman, S. haz. Intimacies: A New World of Rational Life içinde. Londra ve New York: Routledge: 206-222.
• Stoler, A. L. (2006) Intimidations of Empire: Predicaments of the Tactile and Unseen.
• Stoler, A. L. haz. Haunted By Empire içinde. Durham ve Londra: Duke University Press: 1-22.
• Stormer, N. (2010) Mediating Biopower and The Case of Prenatal Space. Critical Studies in Media Communication, 27(1): 8-23.
• Timmerman, G. M. (1991) A Concept Analysis of Intimacy. Mental Health Nursing, 12(1): 19-30.
• Turner, B. S. (1995) Medical Power and Social Knowledge. Londra: Sage Publications.
• Weir, L. (2006) Pregnancy, Risk and Biopolitics: On the Threshold of the Living Subject. New York: Routledge.
• Zengin, A. (2024) Violent Intimacies: The Trans Everyday and The Making of an Urban World. Durham ve Londra: Duke University Press.