Research Article
BibTex RIS Cite

CHP Party Inspector Malatya Deputy Hikmet Fırat Siirt According to the Inspection Report

Year 2024, Volume: 4 Issue: 2, 163 - 182, 31.12.2024
https://doi.org/10.61960/fikriyat.1593399

Abstract

The Republican People's Party, which has an important place in Turkish political history, established the “Party Inspectorate” system with the party charter adopted in 1923 in order to supervise and control the party organizations and inspect their activities. Party inspectors, who were the eyes and ears of the government at the local level, were given extensive powers over time and the number of inspection regions was increased. Inspectors periodically sent reports on various issues based on their observations and findings to the CHP General Secretariat. These reports were examined by the General Secretariat and sent to the relevant bureaus according to their subjects. In line with the information obtained from the reports, policies for the region were implemented. Siirt was one of the provinces about which party inspectors prepared detailed reports. In 1948, Hikmet Fırat, who was appointed as Siirt inspector by the CHP, inspected Siirt province and submitted his report on the region to the CHP General Secretariat. The report contained detailed information about Siirt. This study, based on the report prepared by CHP Party Inspector Hikmet Fırat on Siirt, aims to provide information on the status of the CHP's party organization in Siirt, the relations between the party and the public, the activities of the Halkevi and Halkodas, security and public order, economy, education, health, transportation, population and zoning activities. In the study, document analysis was utilized as a qualitative data collection method. The main source of the study is the Prime Ministry Republican Archives, but also the copyrighted works published on the subject were utilized.

References

  • Akdeniz, S. (2023).Teftiş Raporlarına Göre Cumhuriyet Halk Partisi Ankara Teşkilatının Durumu (1936-1937). AUSBD, 6(12),139-164.
  • Alpaslan, E. ve Aydın, T. (2015). CHP Parti Müfettişi Mitat Aydın’ın Teftiş Raporlarına Göre Maraş (1940-1942). CTAD, 22, 363-391.
  • CHP Teftiş Talimatnamesi. (1939). Ankara: Ulus Basımevi.
  • CHP Tüzüğü 1935. (1935). Ankara: Ulus Basımevi.
  • Cumhuriyet Halk Fırkası Nizamnamesi 1923. (1927). Ankara: TBMM Yayınları.
  • Cumhuriyet Halk Fırkası Nizamnamesi 1927. (1929). Ankara: TBMM Yayınları.
  • Çağlayan, E. (2018). CHP İntihab ve Teftiş Bölgesi Raporlarına Göre II. Dünya Savaşı Yıllarında Elazığ. İçtimaiyat Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 10-29.
  • Çağlayan, E. (2019). Cumhuriyet’in Doğusu (Devlet, Parti, Toplum). İstanbul: Pınar Yayınları.
  • Çufalı, M. (2012). Türk Parlamento Tarihi VIII. Dönem (1946–1950) III Cilt: Milletvekilleri Özgeçmişleri. Ankara: TBMM Kültür, Sanat ve Kültür Yayınları.
  • Doğan, Y. (2019). CHP Teftiş Raporlarında Diyarbakır (1949-1950). Oktay Bozan, Hakan Asan, Hatip Yıldız,
  • Mehmet Salih Erpolat (Ed). Tanzimat’tan Günümüze Diyarbakır Cilt 2, (s. 538-548) içinde. Manas Yayıncılık.
  • Karayaman, M. (2018, 1-5 Eylül). 1935-1950 Yılları Arasında Kaleme Alınan CHP Parti Müfettiş Raporlarının Yerel Tarih Araştırmalarındaki Yeri ve Önemi. XVIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara, Türkiye.
  • Kocaoğlu, B. (2016). CHP Teftiş Raporlarına Göre Kocaeli Vilayeti’nde Parti Halk İlişkileri ve Partinin Siyasi Durumu (1940-1944). Uluslararası Karamürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu (3-4-5 Nisan 2015) Bildirileri, Editörler: Haluk Selvi-Bilal Çelik-Ali Yeşildal, Kocaeli, Türkiye.
  • Koçak, C. (2007). Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945). Cilt: 2, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Koçak, C. (2013). Geçmişiniz İtinayla Temizlenir. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Metinsoy, M. (2006). Erken Cumhuriyet Döneminde Mebusların “İntihap Bölgesi” ve “Teftiş Bölgesi” Raporları. Tarih ve Toplum Dergisi, 3, 103-169.
  • Şavkılı, C. ve Maviş, M. (2022). Parti Müfettişlerinin Teftiş Raporlarına Göre CHP’nin Eskişehir Teşkilatı (1940-1943). Atatürk Yolu Dergisi, 71, 275-298.
  • Tunçay, M. ( 2015). CHP’nin 1927 Kurultayının Öncesinde Toplanan İl Kongreleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 36(1), 281-333.
  • Tunçay, M. (1981). Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek Parti Yönetiminin Kurulması (1923-1931). Ankara: İletişim Yayınları.
  • Uyar, H. (2012). 100 Soruda CHP Tarihçesi (1920-2010). Ankara: Anka Ha Yayınları.
  • Uyar, H. (2012). Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi. İstanbul: Boyut Yayınları.
  • Yılmaz, Z. (2019). CHP Parti Müfettişlik Raporlarına Göre İzmir (1935-1950) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uşak Üniversitesi.

CHP Parti Müfettişi Malatya Milletvekili Hikmet Fırat'ın Teftiş Raporuna Göre Siirt 1948

Year 2024, Volume: 4 Issue: 2, 163 - 182, 31.12.2024
https://doi.org/10.61960/fikriyat.1593399

Abstract

Türk siyasi tarihinde önemli bir yere sahip olan Cumhuriyet Halk Partisi, 1923 yılında kabul ettiği parti nizamnamesiyle, parti teşkilatlarını gözetim ve kontrol altında tutmak ve faaliyetlerini denetlemek amacıyla “Parti Müfettişliği” sistemini teşkil etmiştir. İktidarın yereldeki gözü ve kulağı olan parti müfettişlerine zamanla geniş yetkiler verilmiş ve teftiş bölgelerinin sayısı arttırılmıştır. Müfettişler, görev bölgelerinde bulunduğu süre boyunca gözlem ve tespitlerine dayanarak muhtelif konularda hazırlamış oldukları raporları belli aralıklarla CHP Genel Sekreterliği’ne göndermişlerdir. Genel Sekreterlik tarafından incelenen bu raporlar, konularına göre ilgili bürolara gönderilmiştir. Raporlardan elde edilen bilgiler doğrultusunda da bölgeye yönelik politikalar uygulanmıştır. Parti müfettişlerinin hakkında ayrıntılı rapor hazırladığı vilayetlerden biri de Siirt’tir. 1948 yılında CHP tarafından Siirt müfettişi olarak görevlendirilen Hikmet Fırat, Siirt vilayetini teftiş ederek, bölge hakkında hazırladığı raporunu CHP Genel Sekreterliği’ne sunmuştur. Söz konusu raporda, Siirt ile ilgili ayrıntılı bilgiler yer almıştır. Bu çalışmada, CHP Parti Müfettişi Hikmet Fırat’ın Siirt hakkında hazırlamış olduğu rapor esas alınarak, CHP’nin Siirt parti teşkilatının durumu, parti ile halk arasındaki ilişkiler, Halkevi ve halkodalarının faaliyetleri, emniyet ve asayiş, ekonomi, eğitim, sağlık, ulaşım, nüfus ve imar faaliyetleri hakkında bilgi vermek amaçlanmaktadır. Çalışmada, nitel veri toplama yönteminden doküman incelenmesinden yararlanılmıştır. Çalışmanın ana kaynağını Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi oluşturmakla birlikte konuyla ilgili yayınlanmış telif eserlerden de faydalanılmıştır.

References

  • Akdeniz, S. (2023).Teftiş Raporlarına Göre Cumhuriyet Halk Partisi Ankara Teşkilatının Durumu (1936-1937). AUSBD, 6(12),139-164.
  • Alpaslan, E. ve Aydın, T. (2015). CHP Parti Müfettişi Mitat Aydın’ın Teftiş Raporlarına Göre Maraş (1940-1942). CTAD, 22, 363-391.
  • CHP Teftiş Talimatnamesi. (1939). Ankara: Ulus Basımevi.
  • CHP Tüzüğü 1935. (1935). Ankara: Ulus Basımevi.
  • Cumhuriyet Halk Fırkası Nizamnamesi 1923. (1927). Ankara: TBMM Yayınları.
  • Cumhuriyet Halk Fırkası Nizamnamesi 1927. (1929). Ankara: TBMM Yayınları.
  • Çağlayan, E. (2018). CHP İntihab ve Teftiş Bölgesi Raporlarına Göre II. Dünya Savaşı Yıllarında Elazığ. İçtimaiyat Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 10-29.
  • Çağlayan, E. (2019). Cumhuriyet’in Doğusu (Devlet, Parti, Toplum). İstanbul: Pınar Yayınları.
  • Çufalı, M. (2012). Türk Parlamento Tarihi VIII. Dönem (1946–1950) III Cilt: Milletvekilleri Özgeçmişleri. Ankara: TBMM Kültür, Sanat ve Kültür Yayınları.
  • Doğan, Y. (2019). CHP Teftiş Raporlarında Diyarbakır (1949-1950). Oktay Bozan, Hakan Asan, Hatip Yıldız,
  • Mehmet Salih Erpolat (Ed). Tanzimat’tan Günümüze Diyarbakır Cilt 2, (s. 538-548) içinde. Manas Yayıncılık.
  • Karayaman, M. (2018, 1-5 Eylül). 1935-1950 Yılları Arasında Kaleme Alınan CHP Parti Müfettiş Raporlarının Yerel Tarih Araştırmalarındaki Yeri ve Önemi. XVIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara, Türkiye.
  • Kocaoğlu, B. (2016). CHP Teftiş Raporlarına Göre Kocaeli Vilayeti’nde Parti Halk İlişkileri ve Partinin Siyasi Durumu (1940-1944). Uluslararası Karamürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu (3-4-5 Nisan 2015) Bildirileri, Editörler: Haluk Selvi-Bilal Çelik-Ali Yeşildal, Kocaeli, Türkiye.
  • Koçak, C. (2007). Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945). Cilt: 2, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Koçak, C. (2013). Geçmişiniz İtinayla Temizlenir. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Metinsoy, M. (2006). Erken Cumhuriyet Döneminde Mebusların “İntihap Bölgesi” ve “Teftiş Bölgesi” Raporları. Tarih ve Toplum Dergisi, 3, 103-169.
  • Şavkılı, C. ve Maviş, M. (2022). Parti Müfettişlerinin Teftiş Raporlarına Göre CHP’nin Eskişehir Teşkilatı (1940-1943). Atatürk Yolu Dergisi, 71, 275-298.
  • Tunçay, M. ( 2015). CHP’nin 1927 Kurultayının Öncesinde Toplanan İl Kongreleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 36(1), 281-333.
  • Tunçay, M. (1981). Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek Parti Yönetiminin Kurulması (1923-1931). Ankara: İletişim Yayınları.
  • Uyar, H. (2012). 100 Soruda CHP Tarihçesi (1920-2010). Ankara: Anka Ha Yayınları.
  • Uyar, H. (2012). Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi. İstanbul: Boyut Yayınları.
  • Yılmaz, Z. (2019). CHP Parti Müfettişlik Raporlarına Göre İzmir (1935-1950) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uşak Üniversitesi.
There are 22 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects History of The Republic of Turkiye
Journal Section Research Articles
Authors

Burhan Dinçer 0000-0001-9419-9089

Publication Date December 31, 2024
Submission Date November 29, 2024
Acceptance Date December 10, 2024
Published in Issue Year 2024 Volume: 4 Issue: 2

Cite

APA Dinçer, B. (2024). CHP Parti Müfettişi Malatya Milletvekili Hikmet Fırat’ın Teftiş Raporuna Göre Siirt 1948. Fikriyat, 4(2), 163-182. https://doi.org/10.61960/fikriyat.1593399