Vergi Ahlakının Belirleyicileri Bağlamında Mükelleflerin Kamu Harcamalarına Bakışı

Year 2015, Volume: 1 Issue: 3, 21 - 38, 01.11.2015

Özgür Saygın Ulvi Sandalcı Faruk Sezer

Abstract

Vergi ahlakı, vergi ödeme konusunda içsel bir motivasyon olarak tanımlanmaktadır. Mükelleflerin vergilemeye bakışlarında önemli bir etkiye sahip olan vergi ahlakı farklı etkenler tarafından belirlenir. Bunlardan en önemlilerinden biri de mükelleflerin kamu harcamalarına bakış düzeyidir. Çalışmada vergi ahlakı kavramına değinildikten sonra vergi ahlakının önemli belirleyicisi konumunda olan kamu harcamalarına mükelleflerin bakış açıları incelenmiştir. Kamu harcamalarının toplumsal ihtiyaçlara uygun, etkili ve verimli alanlarda kullanılması durumunda mükelleflerin vergilemeye karşı takındıkları tavır saptanmıştır. Bu iki kavram arasındaki ilişkiyi belirleyebilmek amacıyla Dünyadaki çeşitli ülkeleri ile Türkiye’nin vergi ahlak düzeyi ile kamu etkinlik düzeyleri arasındaki etkileşim tablolar aracılığıyla incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda her iki kavramın da birbirleriyle etkileşim içerisinde olduğu ve incelenen ülkeler açısından vergi ahlak düzeyi ile mükelleflerin kamu harcamalarını algılama düzeyi varlığı arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır.

Keywords

Vergi, Vergi ahlakı, Kamu Harcamaları

The Overview Of Public Expenditure Of Taxpayers in Relation Determinants Of Tax Morale

Abstract

Tax morale is defined as an inner motivation in the subject of tax paying. Tax morale which has an important effect in the taxpayers’ looks to tax have caused different effects.. One of the most important of these is the overview of public expenditure of taxpayers.concepts the interaction between of overview of public expenditure of taxpayers -tax morale levels of several countries in the World and Turkey were investigated by means of tables. Result of this study both concepts were interacting with each other and in terms of the countries examined a positive reletionship between tax morale and overview of public expenditure of taxpayers have been determined

Keywords

Tax, Tax Morale, Public Expenditures

References

• Aksoy, Şerafettin, (1998), Kamu Maliyesi, Gözden geçirilmiş ve ilaveli 3. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Aktan, Coşkun Can, (2006), “Vergi Psikolojisinin Temelleri ve Vergi Ahlakı”, (Der.), Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi AKTAN, Coşkun Can, Dilek Dileyici ve İ.Yaşar Vural (Ed.) , Seçkin Yayınevi, 1.bs., Ankara, ss.125-136.
• Alm, James and Benno Torgler, (2004), “Estimating the determinants of tax morale” National Tax Association – Tax Institute of America Procedings of the Annual Meeting, USA, Minneapolis, 269-274
• Alm, James; Jackson, Betty R.; and McKee, Michael, (1992), “Institutional Uncertainty and Taxpayer Compliance,” The American Economic Review 82 (4), pp. 1018-1026.
• Bayrakli, Hasan Hüseyin, Naci Tolga Saruç ve İsa Sağbaş, (2004), Vergi Kaçırmayı Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi ve Vergi Kaçaklarının Önlenmesi: Anket Çalışmasının Bulguları, 19. Türkiye Maliye Sempozyumu “Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçakları, Önlenmesi Yolları”, 10-14 Mayıs 2004, ss. 204-254, Belek/Antalya.
• Biberoğlu, Elif, (2006), “Türkiye’de Gönüllü Vergi Uyumu”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi S.B.E., İzmir.
• Bilgin, Cevat ve Handan Kaynar Bilgin, (2014), Türkiye Ve Avrupa Birliği’nde Vergi Ahlakının Belirleyicileri, Sakarya İktisat Dergisi, Cilt:3, sayı:3, ss:113-144, Eylül.
• Birinci, Eda, (2010), Tarım Kesiminin Vergilendirilmesi Ve Vergi Bilinci: Tekirdağ İli Merkez İlçe Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Çelikkaya, Ali ve Hüseyin Gürbüz, (2006), “Mükelleflerin Vergiye Gönüllü Uyumunu Etkileyen Faktörlerin Analizi: Bir Alan Çalışması”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 247, ss. 122-139.
• Demir, İhsan Cemil, (2009), Kamusal Harcamaların Toplumsal Algısı: Ampirik Bir Araştırma, Maliye Dergisi, Sayı 157, Temmuz-Aralık 2009
• Demir, İhsan Cemil, (2008), Vergi Ahlakı ve Belirleyenleri Ege Bölgesi Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Edizdoğan, Nihat ve Erhan Gümüş, (2013), “Vergi Afları ve Türkiye’de Vergi Aflarının Değerlendirilmesi”, Maliye Dergisi, Sayı 164, Ocak-Haziran.
• Erard ,Brian ve Jonathan S. Feinstein, (1994), Honesty and evasion in the tax compliance game, RAND Journal of Economics Vol. 25, No. 1, Spring 1994.
• http://www.worldvaluessurvey.org/WVSOnline.jsp
• http://info.worldbank.org/governance/wgi/index.aspx#reports
• İlhan, Gökalp, (2007), Vergi Ödemeyi Etkileyen Ekonomik Faktörler, Akademik Bakış, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, Sayı 12, http://www.akademikbakis.org/12/VOEF.htm, (16.11.2014)
• Kalyoncu, Rüştü, (1984), “Vergi Sloganları, Vergi, Vergiden Kaçınma Yolları Üzerine Düşünceler”, 1981‟den 2003‟e Vergi Dünyası (CD), Maliye Hesap Uzmanları Yayını, Sayı:35, s. 13, Temmuz.
• Kornhauser, Marjorie E., (2007), “Normative and Cognitive Aspects of Tax Compliance: Literature Review and Recommendations for the IRS Regarding Individual Tapayers”, in: 2007 Annual Report to Congress(Volume. 2), Taxpayer Advocate Service
• Mcgee, Robert W. and Wendy Gelman, (2005) “ Opinions On The Ethics Of Tax Evasion: A Comparative Study Of The Usa And Six Latin American Countries”, Akron Tax Journal, Sayı. 24:69, ss. 69-91
• Mcgee, Robert W., (2007), “Ethics and Tax Evasion: Empirical Studies of Korea, Japan and China”, Andreas School of Business Working Paper, Barry University, Miami Shores, FL 33161 USA, Mart.
• Organ, İbrahim ve Baki Yegen, (2013), “Vergi Bilinci ve Vergi Ahlakı Oluşumunda Muhasebe Meslek Mensuplarının Rolü: Adana İli Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 27, Sayı: 4, Adana.
• Sağbaş, İsa ve Adem Başoğlu ,(2005), “İlk Öğretim Çağındaki Öğrencilerin Vergileri Algılaması: Afyonkarahisar İli Örneği”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi , C.VII ,S.2, Afyon.
• Saygin, Özgür, (2013), “Vergi Uyumu Ve Vergi İdaresinin Vergi Uyumuna Etkisi”, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Scholz, John T, (2003), “Contractual Compliance and the Federal Income”, Washington University Journal of Law & Policy, Volume 13 Empirical Taxation Tax System, January.
• Schmölders, Günter, (1976), Genel Vergi Teorisi, (Çev.) Salih Turhan, İÜ Yay. No: 2149, İstanbul.
• Seyidoğlu, Halil, (1992), Ekonomik Terimler Ansiklopedik Sözlük, Güzem Yayınları no. 4, Ankara.
• Şahin, Adnan, (2009), “Kayıt dışı Ekonomi Ve Vergi Ahlakı Etkileşimi”, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Şahin, Muhammet, (2011), “Türkiye’de Vergi Uygulamaları Ve Vergi Ahlakı İlişkisi: Trabzon, Giresun Ve Gümüşhane İlleri Örneği”, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Şenyüz, Doğan, (1995), Vergilendirmede Yükümlü Psikolojisi, Bursa.
• Torgler, Benno, (2003A), “Tax Morale: Theory And Empırıcal Analysıs Of Tax Complıance”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Universitat Basel, Basel
• Torgler, Benno, (2003B), “Tax Morale, Rule Governed Behaviour and Trust”, Constitutional Political Economy, Sayı 14, ss. 119-140, s. 136
• Torgler, Benno (2004a), “Tax Morale in Asian Countries”, Center for Research in Economics, Management and the Arts (CREMA), Switzerland University of Basel, WWZ, Switzerland. Vol. 15, Iss. 2, pp. 1-34
• Torgler, Benno (2004b); “Tax Morale, Trust and Corruption:Empirical Evidence from Transition Countries,” Working Paper, No: 05, ss. 3-24.
• Torgler, Benno, (2004c), “Tax Morale Trust and Corruption: Empirical Evidence from Transition Countries”, CREMA Working Paper, No: 2004-5, Basel.
• Torgler, Benno, (2005), “Tax morale and direct democracy”, European Journal of Political Economy, Sayı 21, ss. 525-531.
• Torgler, Benno, (2007), “Tax Compliance and Tax Morale A Theoretical and Emprical Analysis”, Edward Publishing, England.
• Tosuner, Mehmet ve İhsan Cemil, Demir, (2007), “Toplumsal Bir Olgu Olarak Vergi Ahlâkı”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 / 3 (2007). 1 – 20, Ankara.
• Tosuner, Mehmet ve İhsan Cemil, Demir, (2008), “Ege Bölgesinin Vergi Ahlak Düzeyi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, c. X, Sayı II, , ss. 355-373, Afyon.
• Yurdakul, Ali, (2013), Vergi Ahlakı ve Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörlerin Analizi: Bursa İli Örneği, Dora Yayıncılık, Bursa.
• Yurdakul, Ali ve Deniz Turan, (2014), “Geçiş Ülkelerinde Vergi Ahlakı”, Business and Economics Research Journal, Volume 5 Number 1 2014 pp. 123-141 ISSN: 1309-2448.