Phoenix theophrasti Greuter türünün Türkiye’de tanımlanan yeni bir alttürü (Phoenix theophrasti Greuter subsp. golkoyana Boydak)

Year 2019, Volume: 69 Issue: 2, 133 - 144, 01.07.2019

Melih Boydak

Abstract

DOI: 10.26650/forestist.2019.19016

Bu makale kapsamında Türkiye’de yeni bir
alttür tanımlanmıştır (Phoenix theophrasti Greuter subsp. golkoyana Boydak).
Ege Bölgesi, Bodrum-Gölköy’de doğal olarak bulunan ve “Gölköy Phoenix
populasyonu” olarak adlandırılan tanımlanmamış bu takson, Gölköy halkı
tarafından yüzlerce yıldan beri bilinmekteydi. Gölköy Phoenix populasyonu
Phoenix theophrasti türünün bir temsilcisi olarak kabul ediliyordu. Bu
makalenin yazarı, Gölköy’e yaptığı çok sayıdaki bilimsel gezinin, 1990 yılının
erken yazında yaptığı ilkinde, Gölköy Phoenix populasyonu, P. theophrasti
Greuter and P. dactylifera L. arasında önemli farklılıklar olduğunu gözlemledi.
Yazar konuyu aydınlatmak için uzun yıllar bu takson ile ilgili çalışmalara
devam etti. 2015 ve 2018 yıllarında, ülkemizde doğal olarak bulunan üç P.
theophrsti populasyonu ile Gölköy Phoenix populayonuna iki bilimsel gezi daha
yaptı. Gölköy Phoenix populasyonu, P. theophrasti, ve P. dactylifera arasında
belirgin farklılıklar gösteren morfolojik özellikler üzerinde ölçmeler ve
gözlemler yapıldı. Bunlar erkek çiçek sapları ve meyva saplarının uzunlukları
ile bazı meyva ve tohum özelliklerini kapsamaktadır. Sonuçlar, “Gölköy Phoenix
populayonu”nun bazı özgün ve farklı morfolojik özellikleri nedeniyle, onun yeni
bir alttür olarak tanımlanmaya layık olduğunu ortaya koydu. “Phoenix
theophrasti Greuter subsp. golkoyana Boydak”, P. theophrasti Greuter türünden
daha uzun meyva sapları ve daha uzun erkek çiçek sapları,  meyva saplarının marjinal olarak daha fazla
meyva tutmaları, tohumlarının çok az belirli olan tohum kabuğu dokusu, daha
derin ve daha geniş tohum oluğu ile ayrılmaktadır.

Cite this paper as: Boydak, M., 2019. A new subspecies of Phoenix theophrasti Greuter (Phoenix theophrasti Greuter subsp. golkoyana Boydak) from Turkey. Forestist 69(2): 133-144.

Keywords

Bodrum-Gölköy, Phoenix theophrasti, yeni bir alttür

A new subspecies of Phoenix theophrasti Greuter (Phoenix theophrasti Greuter subsp. golkoyana Boydak) from Turkey

Abstract

DOI: 10.26650/forestist.2019.19016

In
the present study, a new subspecies (Phoenix theophrasti Greuter subsp.
golkoyana Boydak) is described in Turkey. The unidentified Phoenix taxon native
to Bodrum–Gölköy, Aegean Turkey and named as the “Gölköy Phoenix population”
has been known to Gölköy’s inhabitants for centuries. The Gölköy Phoenix
population was considered to be representative of P. theophrasti. Boydak made
the first of a number of trips to Gölköy and immediately noticed some distinct
differences between the Gölköy Phoenix population, P. theophrasti Greuter, and
Phoenix dactylifera L in the early summer of 1990. He continued his
investigations on this taxon for many years to shed light on the subject. He
made two new trips to the three native stands of P. theophrasti and the Gölköy
Phoenix populations in 2015 and 2018. Measurements and observations were made
on the morphological characteristics that showed distinct differences among the
Gölköy Phoenix population, P. theophrasti, and P. dactylifera. These were
related to the length of male stalks and female inflorescences and some fruit
and seed characteristics. The results indicate that some distinctive
morphological characteristics of the “Gölköy Phoenix population” merit its
being described as a new subspecies. “Phoenix theophrasti Greuter subsp.
golkoyana Boydak” differs from P. theophrasti Greuter with respect to its
longer fruiting-female stalk length and longer male stalk length, its fruiting
stalks hold fruits marginally higher, and its having seeds with slightly
visible striate surface crust structures and deeper-wider grooves. 

Cite this paper as: Boydak, M., 2019. A new
subspecies of Phoenix theophrasti Greuter (Phoenix theophrasti Greuter subsp.
golkoyana Boydak) from Turkey. Forestist 69(2): 133-144.

Keywords

A new subspecies, Bodrum–Gölköy, Phoenix theophrasti

References

• Akkemik, Ü., Arslan, M., Poole, I., Tosun, S., Köse, N., Karlioğlu, Kiliç, N., Aydin A., 2016. Silicified woods from two previously undescribed early Miocene forest sites near Seben, northwest Turkey. Review of Palaeobotany and Palynology 235: 31-50. Anon., 1983. Phoenix theophrasti Greuter. Red data sheet (1983 version). IUCN Threatened Plants Committee, Kew. Anon., 2013. Muğla Orman Bölge Müdürlüğü, Milas Orman İşletme Müdürlüğü, Bodrum Orman İşletme Şefliği, Fonksiyonel Orman Amenajman Planı (2013-2032), OGM, Ankara. Barclay, C., 1974. A new locality of wild Phoenix in Crete. Ann Musei Goulandris 2: 23-29. Barrow, S., 1998. A monograph of Phoenix L. (Palmae: Coryphoideae). Kew Bulletin 53: 513-575. Boydak, M., Yaka, M., 1983. Datça Hurması (Phoenix theophrasti) ve Datça Yarımadasında saptanan doğal yayılışı. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi 33(1): 73-92. Boydak, M., 1985. The distribution of Phoenix theophrasti in the Datça Peninsula, Turkey. Biological Conservation 32: 129-135. Boydak, M., 1987. A new accurrence of Phoenix theophrasti in Kumlaca-Karaöz, Turkey. Principes 31(2): 89- 95. Boydak, M., Barrow, S., 1994. Bodrum-Gölköy’de saptanan yeni bir Phoenix yayılışı. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi 44(2): 35-45. Boydak, M., Barrow, S., 1995. A new locality for Phoenix in Turkey: Gölköy-Bodrum. Principes 39(3): 117-122. Boydak, M., Çalışkan, S., 2014. Ağaçlandırma. CTA Press, Ankara. Çalışkan, S., Boydak, M., 2017. Afforestation in Arid and Semiarid ecosystems in Turkey. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 41: 317-330. Byfield, A., Özhatay, N., 2005. Gölköy. In: Özhatay, N., Byfield, A., Atay, N. (Eds.), Türkiye’nin 122 önemli bitki alanı, WWF Türkiye, İstanbul, pp. 159-160. Esener, R., 1999. Palmiyeler. Palmiye Merkezi Yayını, Ankara. Flora of China, 2019. Available from: http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id= 200027092 Phoenix dactylifera Linnaeus, Sp. Pl. 2:1188.1753. (Accessed: 3 May 2019). Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. ve Babaç, M.T., 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul. Greuter, W.,1967. Beiträge zur Flora der Südägäis 8-9. Bauhinia 3: 243-250. Hazir, A. and Buyukozturk, H. D., 2013. Phoenix spp. and others ornamental palms in Turkey: The threat from red palms weevil and red palm scale insects. Emirates Journal of Food Agriculture 25(11): 843-853. Iamandei, S., Iamandei, E., Akkemik, Ü., 2018. Neogene Palmoxylon from Turkey. Acta Palaeobotanica Romaniae 14(1): 31-45. Pintaud, J-C. Zehdi, S. Couvreur, T. Barrow, S. Henderson, S. Aberlenc-Bertossi, F. Tregear, J. and Billotte, N., 2010. Species delimitation in the genus Phoenix (Arecaceae) based on SSR markers, with emphasis on the identity of the Date palm (Phoenix dactylifera). In: Seberg, O., Petersen, G., Barfod, A., Davis, J. (Eds.) Taxonomy of Phoenix Diversity, phylogeny, and evolution in the Monocotyledons. Aarhus University Press, Denmark, pp. 267-286, Turland, N. L., Chilton, L., Press, J. R., 1993. Flora of the Cretan area: an annotated checklist and atlas. HMSO, London. Uhl, N. W., Dransfield, J. 1987. Genera Palmarum: A classification of palms based on the work of Harold E. Moore, Jr., Allen Press, Kansas. Zohary, M., 1973. Geobotanical foundations of the Middle East. Second volume, Gustav Fisher, Verlag-Stuttgart.