Kültür Turizmi ve Turizmin Kültürel Varlıklar Üzerindeki Etkileri

Yıl 2007, Sayı: 2, 30 - 49, 01.09.2007

Eda Baykan

Öz

Artan global rekabet ortamında ortaya çıkan teknolojik, ekonomik ve siyasal değişimler çerçevesinde, turizm sektöründeki tüketim kalıplarında da değişiklikler olduğu görülmüştür. Bu değişim sonucunda, özellikle gelişmekte olan ülkelerin dünya turizm pazarından aldıkları payı artırabilmeleri, sundukları turizm ürünlerini çeşitlendirmeleri ile mümkün olacaktır. Turistler seyahatleri sırasında, sadece deniz, kum ve güneşi tercih etmeyip, farklı özel ilgi alanlarına da yönelmeyi tercih etmektedirler. Dinlenme, eğlenme, sağlık, din, spor gibi etkenlerin yanında, kültür de insanların turizme katılma nedenleri arasında önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle son yıllarda kültür faktörü, kişilerin önemli bir seyahat etme nedeni olmaktadır. Dünya Turizm Örgütü verilerine göre, kültür turizmi en fazla gelişme gösteren turizm türleri arasında yer almakta ve hızla gelişme göstereceği öngörülmektedir. Bu bağlamda önemli bir alternatif turizm türü olan kültür turizminin geliştirilmesi, sağlayacağı ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan yararlarla büyük önem taşımaktadır. Kültür kavramı, sanat, dil, tarih, din, mimari yapı, yaşam tarzı gibi etkenleri içine alan geniş bir kapsama sahiptir. Turistler kendilerine yabancı olan birçok ülke kültürünü tanıma amacıyla seyahat etmektedirler. Böylece turistler, farklı milletlere ait olan kültürel değerleri yerinde görüp, tanıma fırsatı elde etmektedirler. Kültür turizmi, geliştiği yerlerin tarihi ve kültürel mirasının korunması konusunda etkili olduğu gibi ekonomik açıdan da kazançlar sağlamaktadır. Kültür turizmi, sürdürülebilirlik ilke ve politikaları ile geliştirilirse, yerel, kültürel değerlerin küreselleşme karşısında yok olmasını engelleyici bir özelliğe sahip olmaktadır. Diğer bir ifade ile turizm, kültürel mirasın korunmasında bir araç haline getirilebilmektedir. Ancak kültür turizmi, sürdürülebilirlik ilkelerine dayalı planlarla geliştirilemezse, yörelerin sahip olduğu kültürel varlıklar üzerinde olumsuz etkilere de neden olmaktadır. Bunun sonucunda ise, yerel kültürel varlıkların bozulması, yabancılaşması ve orjinalliğini kaybetmesi söz konusu olmaktadır. Bu makalede, kültür ve kültür turizmi kavramları, kültür turizmi kaynakları açıklanmakta ve kültürel turistlerin anlaşılması sağlanarak, turizm gelişiminin kültürel varlıklar üzerinde ortaya çıkaracağı olumlu ve olumsuz etkiler üzerinde durulmaktadır

Anahtar Kelimeler

Kültür, kültür turizmi, kültür turizminin olumlu ve olumsuz etkileri

EFFECTS OF CULTURAL TOURISM ON CULTUREL ASSESTS

Öz

Because of the technological, economical and the political changes in the global competition environment, the consumption in the tourism industry has been changed. As a result of this change, especially the developing countries have to diversify their products in order to increase their shares that they get from world tourism market. Tourists not only prefer sun, sea and sand but they also prefer different special interest activities during their trips. There are different factors that affect people to participate in tourism. Culture factor is also one of the important reasons for traveling. Culture has a wide content includes art, language, history, religion, architecture, life style. Tourists travel to know various cultures that not familiar to them. Thus they have opportunity to see and know different cultures in their original countries. According to the data of World Tourism Organization, cultural tourism is one of the most developing tourism types and forthcoming years it is expecting that cultural tourism will develop. In this sense as one of the important types of alternative tourism cultural tourism has great importance due to it’s economic, social and cultural benefits. Cultural tourism is both effective on protecting historical and cultural inheritance and also provides economical gain. If cultural tourism would be develop with reference to sustainability principle and policies, it would have a characteristics of preventing local cultural values to be disappear against globalization. In other words tourism can be used as a tool to protect cultural inheritance. But if cultural tourism is not developed by plans that not based on sustainability principles, it has negative impacts on the cultural assets of the region. As a result of this, local cultural assets can be spoil, estrangement and lose originality. In this article, the concepts of culture and cultural tourism and the resources of cultural tourism are explained and the positive and the negative effects of tourism development on the cultural assets are mentioned by ensuring the understanding

Anahtar Kelimeler

Cultur, cultural tourism, positive and negative effects.of cultural tourism

Kaynakça

• AKGÜL, (2003), “Turistik Ürün Çeşitlendirmesi Kapsamında Kültür Turizmi, Aphrodisias-Geyre Örneği”, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm Anabilim Dalı yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• AKSU, M. (2004), “Turistlerin ve Destinasyonlarda Sunulan Kültürel Miras Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma : Troya Örneği”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
• ARINÇ, P. C. (2002). Selçuk’ta Kültür Turizmi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• CRAIK, J. (2004). The Culture Of Tourism, Tourism, Critical Concepts In The Social Sciences, (Edited By Stephen Williams), Vol. II, New York: Routledge Taylor&Francis Group.
• ENGELHARDT, R., JAMIESON, W., KALDUN, B., KOCH-SCHULTE, J., SUNALAI, P. and MELEISEA, E. (2004). The Effects of Tourism on Culture and the Environment in Asia and the Pacific:Tourism and Heritage Site Management in Luang Prabang, Bangkok:Office Of Regional Advisor, United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
• FAGENCE, M. (2003). Turism In Destination Communities, (Edited By S. Singh, D. J. Timothy And R. K. Dowling), Cambridge:Cabi Publishing.
• GUNN, A. C. and VAR, T. (2002). Tourism Plannig, Basics, Concepts, Cases, (4th Ed.). New York: Routledge Taylor&Francis Group.
• HUH, J. (2002). Tourist Satisfaction With Cultural/Heritage Sites: The Virginia Historic Triangle, The Faculty Of The Virginia Polytechnic Institute And State University In Partial Fulfillment Of The Requirements For The Degree Of Master Of Scıence In Hospitality And Tourism Management, Virginia.
• JAMIESON, W. (2000). The Challenges Of Sustainable Community Cultural Heritage Tourism, www.unesdoc.unesco.org, Erişim Tarihi:24.02.2006.
• KİPER, T. (2006). “Safranbolu Yörük Köyü Peyzaj Potansiyelinin Kırsal Turizm Açısından Değerlendirilmesi” Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim dalı (Doktora Tezi).
• KOCAPINAR, S. (2003), Kültür Turizmi, “Türkiye’nin Alternatif Turizm Potansiyeli ve Güncel Sorunlar Konferansı” Bildirileri, Çankırı.
• KOUSIS, M. (2000). Tourism and The Environment A Social Movements Perspective, Annals of Tourism Research 27, (2), 468-489.
• KÜÇÜKALTAN, D., OĞUZHAN, A., APAK, S. ve BOYACIOĞLU E. Z. (2005). Bölgesel Kalkınmada Kültürel Turizmin Etkisi: Kırkpınar Yağlı Güreşleri Örneği, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6 (1), 1-22.
• LOHMANN, M. ve MUNDT J.W. (2002). Maturing Markets For Cultural Tourism: Germany And The Demand For The Cultural Destination, www.ba- ravensburg.de~mundt/cultural%20tourism. pdf, Erişim Tarihi: 25.02.2006.
• MACDONALD, R. and JOLLIFFE L. (2003). Cultural Rural Tourism, Annals of Tourism Research 30, (2), 307-322.
• MCKERCHER, B. ve CROS H. (2002). Cultural Tourism, The Partnership Between Tourism And Cultural Heritage Management, New York:The Hawort Pres.
• ONDIMU, K. I. (2002). Cultural Tourism In Kenya, Annals Of Tourism Research 29, (4), 1036-1047.
• ÖNAL, İ. (2003). Koruma Kültürü Ve Etik Kurallar, Türkiye Mühendislik Haberleri, (423), 27-28.
• ÖZTÜRK, Yl ve YAZICIOĞLU İ. (2002). Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Alternatif Turizm Faaliyetleri Üzerine Teorik Bir Çalışma, Gazi Üniversitesi Ticaret Ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 183-195.
• PATIN, V. (1999). Will Market Forces Rule?, Unesco The Courier, (July-August), 35- 36.
• RICHARDS, G. (2001). Cultural Attractions And European Tourism, New York: Cabı Publishing.
• SAMIDI, M. H. (2001). “Cultural Heritage Preservation And Presentation In Indonesia”, Workshop 6: Cultural Heritage And Its Representation, Cultural Heritage, Man And Tourism, Report Of The Asia-Europe Seminar-Hanoi.
• SHACKLEY, M. (1997). Saving Cultural Information:The Potential Role Of Digital Databases In Developing Cultural Tourism, Journal Of Sustainable Tourism 5, (3), 244-249.
• SWARBROOKE, J.(1999). Sustainable Tourism Management, New York: Cabı Publishing.
• TOK, C. (2005). Kültür Turizmi, Standard Ekonomik ve Teknik Dergi. 44, (6), 42-43.
• TROEL, J., BRUCH C., CASSAR A. and SCHANG S. (2005). Enhancing Participation And Governance In Water Resources Management: Conventional Approaches And Information Technology, Libor JANSKY and Juha I. UITTO (Editors), New York: United Nations University Pres.
• TUNÇER, M. (2002). Türkiye'de Tarihsel ve Kültürel Çevreleri Koruma Olgusu,www.kentli.org/makale/m_tuncer6.htm,ErişimTarihi:07.04.2006
• TURHAN, M. (1994). Kültür Değişmeleri (Sosyal Psikoloji Bakımından Bir Teknik), İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• USAL, A. ve KUŞLUVAN Z. (2002). Davranış Bilimleri, Sosyal Psikoloji, İzmir: Barış Yayınları.
• WANG, S., FU, Y.-Y., CECIL, A., AVGOUSTİS, S. H. (2006). Residents’ Perceptions of Cultural Tourism And Quality of Life- A Longitudinal Approach, Tourism Today, Fall 2006, 47-61.
• World Travel & Tourism Councill. (2002). Turkey: The Impact Of Travel And Tourism On Jobs And The Economy.
• www.kultur.gov.tr/tr/belgegoster.aspx?f6e10f8892433cff0239eea0fcdf038b9c2e1b75 26d2958a.
• www. tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=76.