KIRGIZİSTAN’ DA POLİTİK TOPLUMSALLAŞMA SÜRECİNDE EĞİTİM KURUMUNUN FONKSİYONU –MANAS’IN YEDİ ÖĞÜDÜ

Year 2015, Issue: 17, 1 - 22, 31.12.2015

Hayati Beşirli , Ali Ünal

Abstract

Kırgızistan bağımsızlığını kazandıktan sonra milli kimliğini inşa sürecinde politikalar oluştur-maya çalışmaktadır. Politikaların belirlendiği alanlardan birini de eğitim oluşturmaktadır. Bu alanda önemli sorunlar görülmektedir. Türkistan’da, 1917 Ekim Devrimimden sonra oluşan sosyalist sistem varlığını sürdürmek ve “homosovyeticus” (sovyet insan tipi) oluşturmak için eğitim alanında önemli yatırımlar yapmıştır. 1940’lara kadar süren kollektifleştirme ve konar geçerlerin iskânı siyaseti ile şekillenen eğitim faaliyetleri bu kimliğin oluşmasında ve pekişmesinde oldukça etkili olmuştur. Bu kapsamda Kırgızistan’da eğitimin yaygınlaşması ve belirli bir program esasında şekillenmesinin 1940’lı yıllardan sonra
gerçekleştiğini belirtebiliriz. Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra, 1991 yılında bağımsızlığını kazanan Kırgızistan’ın eğitim politikalarını oluşturmak için önemli çabalar harcadığı görülmektedir. Bu dönemde, Kırgız milli epik kahramanı Manas’ın ideolojik bir nesne ola-rak sunulduğu görülmektedir. Kırgız toplumu için Manas rol-model olarak geliştirilmektedir. Ma-nas’ın yedi öğüdünün icadı ve okutulması zorunlu olan “Manastanu” derslerinin konulması bunun bir yansımasıdır.

Keywords

Kırgızistan, kimlik, politik sosyalizasyon, Manas, Manastanuu

References

• AKAYEV, Askar (1995), Manas 1000 Bişkek Bildirileri 26-31 Ağustos 1995, (Haz. Ogün Atilla Budak), Ankara: Atatürk Kutur Merkezi Yayınları.
• AYTBAYEV, T. S. (1983), “Kırgızstan Lenindik Kommunistik Caştar Soyuzu”. Kırgız Sovet Entsiklopediyası, Frunze: Kırgız Sovet Entsiklopediyasının Başkı Redaktsiyası.
• BAYGAZİYEV, Sovetbek (2000), Manastaanuu, Bişkek: El Aralık Meerim Kayrımduuluk Fondusu.
• BAYGAZİYEV, Sovetbek (2014), Manas Eposunun Ruhaniy, Adeptik-Filosofiyalık, Patriattuk Uluu Döölöttörü cana Pedagogikalık Asılnarktarı, Bişkek.
• BAKÇİYEV, Talantaalı (2013), Manas cana Sayasat, Bişkek: Teknik Yayınevi.
• BEŞİRLİ, Hayati (2013), Gençlik Sosyolojisi, Politik Sosyalleşme ve Gençlik, Ankara: Gazi Kitabevi.
• BİLHAN, Saffet (1996), Eğitim Sosyolojisi, Ankara: Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• DEKKER, H., R. Meyenberg.(1991) “Political Socialization Theory and Research”. Politics And the Eorpen Younger Generation, Henk Dekker(Ed.), European Studies 1, Oldenburg: biblioteksund Information systemder, s16-44.
• GÖMEÇ, Saadettin (2009), Kırgız Türkleri Tarihi, Ankara: Berikan Yayınları.
• HESS, R., Torney, J. (1970), “The Devolepment of Political Attitudes in Chıldren”, (Ed. E.Greenberg), Political Socialization, New York: Atherton Pres, s. 64-85.
• İSAKOV, B. (1997), Manastın Ceti Osuyatı, Bişkek: Uçkun Yayınevi.
• KARABULUT, Ferhat (2009), “İktidar ve Meşrulaştırma Mücadelesinin Odağı Orta Asya: Sovyetlerin Dil ve Eğitim Politikaları”, Bilig, S. 50, s. 65-96.
• KONNİKOVA, R. A. (1983), “Elge Bilim Berüü”, Kırgız Sovet Entsiklopediyası, Frunze: Kırgız Sovet Entsiklopediyasının Başkı Redaktsiyası.
• MALABAYEV, C. (1983), “Ayıl Çarbasın Kollektivdeştirüü cana Köçmöndüktön Oturuktaşuuga Ötüü”, Kırgız Sovet Entsiklopediyası, Frunze: Kırgız Sovet Entsiklopediyasının Başkı Redaktsiyası.
• NAZARBAYEV, Abdinabi (2010), “İdeologiyası Cok Mamleket Madaniyattu Kulga Aylanat”, 15 Kırgız Gezitter Ayılı, Yanvar 2010, http://www.presskg.com/nazar/10/0115_10.htm.
• OSMONOV, Ö. C. (2012), Kırgızstan Tarıhı (Bayırkı DoordonAzırkı Mezgilge Çeyin), Bişkek: Poligrafbumresursı.
• SOMUNCUOĞLU, Tümen (2007), “19. Yüzyılın İkinci Yarısında Türkistan'da Yerli Eğitim Kurumlarının Durumu”, Orta Asya Ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi (OAKA), Ankara:USAK Yayınları, C.:2, S.: 3, s. 105-134.
• UKUYEVA, B. (1983), “Pioner Uyumu”, Kırgız Sovet Entsiklopediyası, Frunze: Kırgız Sovet Entsiklopediyasının Başkı Redaktsiyası. http://tyup.net/publ/kyrgyzstandyn_taryhy/manastyn_zheti_osujaty/5-1-0-899