GİRESUN’UN EYNESİL AĞZINDA YAŞAYAN ARKAİK BİR KELİME: “İÇİKMEK”

Year 2016, Issue: 18, 157 - 162, 30.06.2016

Erol Topal

Abstract

Türk yazı dilinin bilinen en eski kaynağı Köktürk kitabeleridir. Türkiye Türkçesi ağızlarında, Köktürk kitabelerinden günümüze ulaşan aynen veya kısmen değişmiş bir biçimde yaşayan birçok kelime mevcuttur. Bu kelimeler üzerine yapılmış çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Köktürk kitabelerinde yer alan ve hâlâ Türkiye Türkçesi ağızlarında yaşayan kelimelerden biri de içikmek fiilidir. İçikmek fiili metinlerde “boyun eğmek, bağımlı olmak, iltica etmek, esir olmak” gibi anlamlara gelmektedir. Bu fiil, derleme sözlüğünde Köktürk kitabelerindeki anlamıyla verilmemiştir. Tarafımızca yapılan derlemelerde içikmek fiili, Giresun’un Eynesil ağzında Köktürk kitabelerindeki anlamıyla tespit edilmiştir. Eynesil ağzı, Şalpazarı ağzı ile birlikte batı grubu ağızlarının kuzeydoğudaki başlangıç noktasıdır. İçikmek fiili, bu ağızda “sevincime içiktim” kalıp söyleyişiyle Köktürk kitabelerindeki anlamıyla kullanılmaktadır.

Keywords

Köktürk kitabeleri, Türkiye Türkçesi Ağızları, Giresun-Eynesil Ağzı, İçikmek fiili.

References

• DOĞAN İsmail - USTA Zerrin (2014), Eski Uygur Türkçesi Söz Varlığı, Ankara: Altınpost Yayıncılık.
• ERCİLASUN, Ahmet Bican( 2004); Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ERGİN, Muharrem (2012), Orhun Abideleri, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• KANAR, Mehmet (2011), Eski Anadolu Türkçesi Sözlüğü, İstanbul: Say Yayınları.
• KARAHAN, Leyla (1996), Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.