PİETRO LUPİS VALENTİANO'NUN İTALYANCA-TÜRKÇE SÖZLÜĞÜ ÜZERİNE (1520-1527

Year 2016, Issue: 19, 159 - 188, 31.12.2016

Ömer Yağmur

Abstract

Bu çalışma 1520'li yıllarda basılmış bir İtalyanca-Türkçe sözlük üzerine yapılmıştır. Yazarı bir İspanyol Yahudisi olan Pietro Lupis Valentiano 1492 yılından itibaren İtalya'nın kuzey topraklarında yaşamış bir tüccardır. Balkanlarla ticareti neticesinde Hırvatçanın ilk İtalyanca-Hırvatça sözlüğü ile Batı Türkçesinin Latin harfleri ile basılmış en erken çeviri yazılı sözlüğü kabul edilebilecek İtalyanca-Türkçe sözlüğü hazırlamıştır. Çalışma, eserin Bayerische Staatsbibliotek'te bulunan baskısı üzerine yapılmış ve bu nüsha Adamović'in 1975'te yayımladığı British Museum baskısı ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca Pietro Lupis'te geçen Türkçe kelimeler madde başına alınmak suretiyle bir sözlük hazırlanmıştır. Bu sözlükteki bazı Türkçe ve alıntı kelimeler dönemin diğer çeviri yazılı metinleri ile karşılaştırılarak kelimelerin XVI. yüzyıl Osmanlı Türkçesindeki telaffuzlarına dikkat çekilmiştir.

Keywords

sözlükçülük, sözlükler, Osmanlı Türkçesi, İtalyanca, Pietro Lupis Valentiano, Osmanlı Türkçesi çeviri yazılı metinleri.

References

• İNALCIK, Halil (2009), Osmanlı İmparatorluğu Klâsik Çağ 1300-1600, (Çev. Ruşen Sezer), İstanbul: YKY.
• İNALCIK, Halil (2013), Rönesans Avrupası Türkiye'nin Batı Medeniyeti ile Özdeşleşme Süreci, İstanbul: Türkiye İŞ Bankası Kültür Yayınları.
• JOHNSON, Francis (1852), Dictionary, Persian, Arabic and English, London: Wm. H. Allen and Co.
• KARTALLIOĞLU, Yavuz (2015), Bernardo da Parigi, Söz Kitabı (Roma 1665), İtalyanca-Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yayınları.
• KARTALLIOĞLU, Yavuz (2010), "The Vowels of Turkish Language in Transcription Texts", Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 27: 85-112..