BATI GÖKTÜRK KAĞANI AŞİNA HE-LU (KUTLUG)’NUN TÜRKÇE ADI VE BİYOGRAFİSİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Year 2016, Issue: 19, 209 - 221, 31.12.2016

Gökçen Kapusuzoğlu

Abstract

630 yılında İllig Kağan’ın yakalanmasıyla Çin hâkimiyetine giren Doğu Göktürkleri, yaklaşık elli yıl boyunca Çin sınırları içinde yaşamışlardır. Göktürklerin mağlubiyetinin ardından bazı Göktürk asilzadeleri kendi isteğiyle, bazıları da zorunlu olarak Çin’e bağlanmış ve Çin saflarında savaşmışlardır. Batı Göktürkleri ise bir süre daha bağımsız olarak varlıklarını sürdürdükten sonra kendi içlerinde parçalanmış, ardından son kağan Aşina Kutlug’un (He-lu 賀魯) yakalanmasıyla Batı Göktürkleri de Çin hâkimiyetine girmişlerdir. Aşina Kutlug da Çin saflarında savaşan asilzadelerden biridir; ancak o, bir süre Çin’e bağlı kaldıktan sonra kendini kağan ilan ederek bağımsızlığı için savaşmış fakat başarısız olmuştur. Bu çalışmada Batı Göktürk kağanı Aşina Kutlug’un Çin’in ilk kronolojik tarih kitabı olan Zizhi Tongjian içerisindeki biyografisi ve kendisinin Türkçe adı üzerinde durulacaktır.

Keywords

Aşina He-lu, Batı Göktürkleri, Zizhi Tongjian, Tang Hanedan

References

• DU, You 杜佑 (1988), Tongdian 通典, Pekin: 中華書局 Zhonghua Shuju.
• GÖMEÇ, Saadettin Yağmur (2011), Köktürk Tarihi, Ankara: Berikan Yayınevi.
• GUMILEV, Lev Nikolaveviç (2011), Eski Türkler, (Çev. Ahsen Batur), İstanbul: Selenge Yayınları.
• JACQUES, Guillaume (2006), “Introduction To Chinese Historical Phonology (Çincenin Tarihsel Fonetiğine Giriş)”, Leiden.