ÇOK DİLLİ DEVLET ŞARTLARINDA ANA DİLİ EĞİTİMİ: BAŞKURT TÜRKÇESİ ÖRNEĞİ

Year 2020, Issue: 27, 71 - 83, 15.12.2020

Murat Özşahin Özge Karakaş Yıldırım

Abstract

16. yüzyıldan bugüne kadar Rus egemenliği altında yaşayan Başkurt Türkleri, tarihte Kıpçak yazı dilini kullanmıştır. 19. yüzyıldan itibaren mahallileşmenin de etkisine giren Tatar yazı dili
geleneğine dâhil olmuşlardır. Ardından Sovyet dönemi ile birlikte Başkurt ağzına dayalı bir yazı dili ortaya çıkmıştır. Siyasî bir sonuç olarak ortaya çıkan Başkurt yazı dili, zamanla kendi edebî çerçevesini oluşturmuş ve genel olarak kurallı bir yazı dili hâline dönüşmüştür. 24 Aralık 1993 tarihli Başkurdistan Özerk Cumhuriyeti Anayasasının 1. maddesinde Başkurt ve Rus dilleri devlet dili olarak tanımlanmıştır. Başkurdistan’da Başkurt ve Rus okullarında her iki dilin de eğitimi yapılmaktadır ve devlet tarafından her beş yılda bir ders kitapları hazırlanmaktadır. Bu çalışmada Başkurdistan Eğitim Bakanlığı tarafından Başkurt çocuklarına Başkurtçayı öğretme amacıyla hazırlanan iki ders kitabı incelenmiş ve Başkurtça ana dili eğitimi ele alınmıştır. Bülek 1 (2009) ve Elifba (2009) adlı ders kitaplarının içeriği üzerinden kimi eleştirel noktalar belirlenmiştir.

Keywords

ana dili eğitimi, Başkurtça, çok dillilik

References

• CLAUSON, S. G. (2017), Türkçe-Moğolca Çalışmaları. (Çev.: Fatma Kömürcü), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÇAVUŞOĞLU, A. (2006), AnaDili, Edinimi, Önemi ve Geliştirilmesi. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11:1, 37-46.
• ÇELEBİ, M. D. (2006), Anadili Eğitimi ve Yabancı Dil Öğretimi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 285- 307