A STUDY ON THE TRANSLATION OF CULTURAL ELEMENTS IN KAMP ARKADAŞLARI IN THE LIGHT OF PETER NEWMARK’S TRANSLATION STRATEGIES

Year 2023, Issue: 32, 81 - 99, 30.06.2023

Aslı Güzelel , Fatma Büşra Süverdem

Abstract

This study aimed to examine cultural transfer in the translation of youth literature, especially to determine the preferred translation strategies to transfer the cultural elements in the English translation of a work that addresses a significant readership in Turkish youth literature. This study examined Kamp Arkadaşları (1982) by İpek Ongun and its English translation Camp Friends (2004) by Meltem Erkmen. In this study, all the translations in the target text of 692 cultural elements obtained from the source text were examined according to Peter Newmark's cultural element classification, the preferred translation strategy distribution for each category according to Newmark’s translation strategies was given in detail. A total of 23 examples representing the most preferred translation strategies from each category were examined in detail within the scope of the article. For the cultural elements in the source text the six-item cultural element classification and for the strategies used in their translation in the target text, Peter Newmark’s article titled “Translation and Culture” (2010) and his book titled A Textbook of Translation (1988) were consulted. The findings show that the translator usually tried to introduce and transfer the cultural elements of the source culture to the target culture, but tries to find the equivalent in the target culture in the translation of expressions that are far from the target culture and may be difficult to understand by the target readers. On the one hand, the translator adapted the cultural context in line with the traditions and requirements of translation of children's and youth literature, on the other hand, she made cultural transfers to the youth of the target culture.

Keywords

kültürel ögelerin çevirisi, kültür aktarımı, gençlik yazını, çocuk yazını

KAMP ARKADAŞLARI ADLI ESERDEKİ KÜLTÜREL ÖGELERİN ÇEVİRİSİNİN PETER NEWMARK’IN ÇEVİRİ STRATEJİLERİ IŞIĞINDA İNCELENMESİ

Abstract

Bu çalışmanın amacı, gençlik yazını çevirisinde kültürel aktarımı incelemek ve özellikle Türk gençlik yazınında önemli bir kitleye hitap eden bir eserin İngilizceye yapılan çevirisinde kültürel ögelerin aktarımı için tercih edilen çeviri stratejilerini saptamaktır. Bu çalışmada, İpek Ongun tarafından kaleme alınan Kamp Arkadaşları (1982) romanı ve bu romanın Meltem Erkmen tarafından yapılan İngilizce çevirisi Camp Friends (2004) incelenmiştir. Peter Newmark’ın kültürel öge sınıflandırmasına göre kaynak metinden elde edilen 692 kültürel ögenin erek metindeki çevirilerinin tamamı incelenmiş ve yine Newmark’ın çeviri stratejilerine göre her bir kültürel öge kategorisi için çevirmen tarafından tercih edilen çeviri stratejisi dağılımı verilmiştir. Ayrıca her bir kategoriden en sık tercih edilen çeviri stratejilerini temsilen toplamda 23 örneğin ayrıntılı incelemesine yer verilmiştir. Kaynak metindeki kültürel ögeler ve çeviri stratejileri için Newmark’ın “Translation and Culture” (2010) adlı makalesinde yer alan altı maddelik kültürel öge sınıflandırmasına ve çeviri stratejilerine; ek olarak da A Textbook of Translation (1988) adlı kitabına başvurulmuştur. Bulgular, çevirmenin kaynak kültüre ait kültürel ögeleri genellikle erek kültüre tanıtmaya ve aktarmaya çalıştığını, ancak erek kültüre uzak olan ve anlaşılması zor olabilecek ifadelerin çevirisinde hedef kültürdeki karşılığını bulmaya çalıştığını göstermektedir. Çevirmen, bir taraftan çocuk ve gençlik yazını çevirisinin gelenekleri ve gereklilikleri doğrultusunda kaynak kültür bağlamını erek kültüre uyarlarken diğer taraftan da hedef kültürün gençlerine yönelik kültürel aktarımda bulunmuştur.

Keywords

kültürel ögelerin çevirisi, kültür aktarımı, gençlik yazını, çocuk yazını

References

• DİLİDÜZGÜN, S. (2000). “Çocuk Kitaplarında Yazınsal Nitelik”. 1. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu-Sorunlar ve Çözüm Yolları. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 253-268.
• ERKMEN, M. (2004). Camp Friends. İstanbul: Epsilon.
• ERTEN, A. (2011). Çocuk Yazını Çevirisine Yaklaşımlar. Ankara: Hacettepe. https: //kidega.com/yazar/ipek-ongun-127595/, (01.04.2021)
• KILIÇ, M. (2019). Gençlik Edebiyatı Metinleri Çevirisinde Dil Sorunu ve Çevirmen Kararlarına Kuramsal Açıdan Yaklaşım. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KIRKULAK, B. (2018). “Bir Genç Kızın Gizli Defteri”nde ve “Bir Genç Kızın Günlüğü”nde İdealize Edilen Genç Kız. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• LÜLE, E. (2007). “Yedi Farklı Çocuk Kitabının Çocuk Yazını İlkelerine Uygunluğunun Değerlendirilmesi”. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8/14: 17-30. NEYDİM, N. (2011). “Gençlik Edebiyatı Tanım ve Uygulama Sorunları”. Gençlik Edebiyatı Kataloğu, Ankara: Eğitim Sen.
• NEYDİM, N. (2020). “Çocuk Edebiyatı Klasiklerinde Çeviri Yaklaşımları: Uyarlama, Yeniden Yazma, Kültürel Müdahale”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 19: 851-858.
• NEWMARK, P. (1988). A Textbook of Translation (Vol. 66). New York: Prentice Hall, 81-93. NEWMARK, P. (2010). Translation and Culture. Meaning in Translation. Frankfurt am Main, Peter Lang, 330-331.
• OĞUZKAN, F. (1981). Eğitim Terimleri Sözlüğü. Ankara: A.Ü. Basımevi.
• ONGUN, İ. (2018). Kamp Arkadaşları. İstanbul: Artemis.
• OWEN, M. (2003). “Developing a Love of Reading: Why Young Adult Literature is Important”. Orana, Volume 39. No: 1.
• ÖZBER, C. (2000). “Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı ile Alman Çocuk ve Gençlik Edebiyatı’nın Dünü ve Bugünü”. Ankara Üniversitesi Dil Dergisi, 95: 1-17.
• ÖZYER, N. (1994). Edebiyat Üzerine. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• SEVER, S. (2004). “Anadili Öğretiminin Temel Bir Aracı: Yazınsal Nitelikli Çocuk Kitapları”. Disiplinlerarası Bakışla Türkiye’de Çocuk. 4. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi. Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 11: 223-236.
• SEVER, S. (2010). Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Tudem Yayıncılık.
• ŞİRİN, M. R. (1998). 99 Soruda Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• TEKİN, N. (2015). “Yaşar Kemal’in “Yılanı Öldürseler” Adlı Romanının Fransızcaya Çevirisindeki Kültürel Aktarımın Yorumlayıcı Anlam Kuramına Göre İncelenmesi”. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10/4: 139-151.
• USLU ÜSTTEN, A. (2018). Gençlik Edebiyatı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• YALÇIN, A., AYTAŞ, G. (2005). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• YALÇIN, P. (2015). Çeviri Stratejileri Kuram ve Uygulama. Ankara: Grafiker.
• ZENGİN, N. (2000). Gençlik Edebiyatı ve Eğitim Değerleri Açısından, M. Necati Sepetçioğlu’nun Dünkü Türkiye Dizisindeki Tarihi Romanlarının İncelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.