GÜNAH VE TÖVBE: BUDİST EDEBİYATA İLİŞKİN ESKİ UYGURCA FRAGMANLAR

Year 2023, Issue: 32, 25 - 49, 30.06.2023

Uğur Uzunkaya

Abstract

Eski Uygurca Budist edebiyat farklı türde ve konuda birçok eseri ihtiva etmektedir. Bunlar arasında tövbe metinleri önemli bir yere sahiptir. Budist inanışa göre tövbe metinleri, ruhban sınıfından olmayan kimselerin şimdiki ve önceki yaşamlarında işlemiş oldukları günahlardan arınmak için hazırlanmıştır. Eski Uygur edebiyatında Budist külliyatla ilişkilendirilen Kşanti kılguluk nom bitig gibi birkaç tövbe metni bulunmaktadır. Bunun yanında bugün hangi metnin parçası olduğu bağlam noksanlığından ötürü belirlenemeyen metin parçaları da bulunmaktadır. Bununla ilgili olarak, bu çalışmada daha önce neşredilmemiş ve temelde konusu suçların itirafı ve tövbe olan Eski Uygurca metin parçalarına odaklanılmıştır. Yazıda ele alınan fragmanların tamamı bugün Berlin Turfan Koleksiyonu’nda şu arşiv numaralarıyla korunmaktadır: U 2236 (T I 527; T I), U 2315 (T I 504; T I), U 2425 (T II 537), U 3009 (T II Toyoq; T II T 501), U 3123 (T II Y 59; T II Y 59.500), U 4866 (T I D 638), U 5350 (T I). Bu çalışma mezkûr yedi fragmanın yazı çevirimini ve harf çevirisini, Türkiye Türkçesine aktarmasını, metne ilişkin notlarını ve dizini de içeren sözlüğünü ihtiva etmektedir.

Keywords

Eski Türkçe, Eski Uygurca, Budizm, tövbe metinleri, metin neşri

Supporting Institution

Bu yazı TÜBA-GEBİP programı tarafından desteklenmiştir.

Project Number

-

Thanks

-

Sin and Confession: Old Uyghur Fragments on Buddhist Literature

Abstract

Old Uyghur Buddhist literature contains many works in different genres and subjects. Among them, the texts of confession have an important place. According to Buddhist belief, confession texts were produced to purify non-clerical people from the sins they have committed in their current and previous lives. There are several confession texts in the Old Uyghur literature, such as Kšanti kılguluk nom bitig [The Book on How One Should Practice Confessions], which are associated with the Buddhist corpus. In addition, there are also fragments on confession in Old Uyghur that cannot be determined due to the lack of context, which text is a part of today. In this regard, this paper focuses on Old Uyghur fragments that have not been published before and whose main subject is the confession of sins. All the fragments included in the article are preserved in the Berlin Turfan Collection with the following archival numbers: U 2236 (T I 527; T I), U 2315 (T I 504; T I), U 2425 (T II 537), U 3009 (T II Toyoq; T). II T 501), U 3123 (T II Y 59; T II Y 59.500), U 4866 (T I D 638), U 5350 (T I). This study consists of these seven fragments’ transcription and transliteration, translation into Turkish, notes, and dictionary including the index.

Keywords

Old Turkic, Old Uyghur, Buddhism, confession texts, text edition

Project Number

-

References

• ADAMS, D. Q. (2013). A Dictionary of Tocharian B. Revised and Greatly Enlarged Vol. 1-2. Amsterdam ve New York: Rodopi.
• ARAT, R. R. (1965). Eski Türk Şiiri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• BANG, W., GABAIN, A. von (1930a). “Türkische Turfan-Texte IV. Ein neues uigurisches Sündenbekenntnis”. Sitzungsberichte der Preußischen Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-historische Klasse, 24: 432-450.