Gençlik Liderlerinde Öz Liderlik Davranışlarının İş Doyum Düzeyine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 21, 23 - 46, 31.08.2020

Murat Görmüş , Elif Aydın

Öz

Bu araştırma, Gençlik ve Spor Bakanlığının merkez ve taşra teşkilatlarında çalışmakta olan gençlik
liderinin öz liderlik davranışlarının iş doyumlarına etkisini belirlemeye yönelik olarak yapılmıştır.
Araştırma, betimsel biçimde nicel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu, Gençlik ve Spor
Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatlarında çalışmakta olan toplam 741 gençlik liderinden 303 gönüllü
katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi Formu, Minnesota
Doyum Ölçeği ile Öz Liderlik Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical
Package for Social Sciences) 25.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular neticesinde,
gençlik liderlerinin toplam iş doyumları ve içsel doyumlarının yüksek, dışsal doyumlarının ise orta
seviyede olduğu; “Doğal ödüllere düşünceyi odaklama”, “Kendini gözlemleme” ve “Düşünce ve
fikirleri değerlendirme” öz liderlik alt boyutlarında çok yüksek, “Kendine hedef belirleyerek başarılı
performans hayal etme”, “Kendi kendine konuşma”, “Kendini ödüllendirme” ve “Hatırlatıcılar” öz
liderlik alt boyutları ile “Toplam öz liderlik” düzeyinde yüksek ve “Kendini cezalandırma” öz liderlik alt
boyutunda ortalamanın altında seviyede oldukları tespit edilmiştir. İş doyumu ve öz liderlik arasında
pozitif yönde düşük ve anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, gençlik liderlerinin
öz liderlik düzeyleri ile iş doyum düzeyleri arasında pozitif yönde doğrusal bir ilişki tespit edilmiştir.
Yani öz liderlik düzeyi arttıkça, iş doyum düzeylerinin arttığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Gençlik Liderliği, Öz Liderlik, İş Doyumu

Impact of Youth Leaders’ Self-Leadership Behaviours on Job Satisfaction

Öz

This study was carried out to determine how the self-leadership behaviours of youth leaders
working in central and provincial branches of Turkey’s Ministry of Youth and Sports affect job
satisfaction. Being descriptive in nature, the research employs a study group consisting of 303
volunteer participants from 741 youth leaders working in central and provincial branches of the
Ministry of Youth and Sports. The Personal Information Form, the Minnesota Satisfaction Scale and
the Self-Leadership Scale were used to collect data. The data obtained in the study were analysed
using SPSS 25.0 (Statistical Package for Social Sciences).The findings reveal that the overall job
satisfaction and internal satisfaction of youth leaders is high and that their external satisfaction is
moderate. The following three sub-dimensions of focusing thoughts on natural rewards, observing
oneself and evaluating thoughts and ideas are very high in self-leadership. Imagine a successful
performance by setting a goal for yourself, speaking on yourself, rewarding yourself, reminders and
total self-leadership are also high in self-leadership. We did, however, find it be below the average in
the self punishment sub-dimension. Moreover, the findings revealed a positive and significant, albeit
low relationship between job satisfaction and self-leadership. Additionally, there is a positive and
significant, albeit low relationship between job satisfaction and selfleadership. As a result, a positive
linear correlation was found between youth leaders’ self-leadership and job satisfaction levels. In
other words, as the level of self-leadership increases, so does job satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Leadership, Youth Leadership, Self-Leadership, Job Satisfaction

Kaynakça

• • Akpınar, S. (2010). Spor Federasyonlarında Çalışanların, Sosyal Beceri, İş Doyumu ve Problem Çözme Yeterlilikleri Üzerine Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara.
• • Anderson, J. S., Prussia, G. E. (1997). The self-leadership questionnaire: Preliminary assessment of construct validity. The Journal of Leadership Studies, 4, 119-143.
• • Arlı, Ö. (2011). Bazı Öncül ve Ardıllarıyla Öz Liderlik: İlköğretim Öğretmenleri Üzerine Bir Araştırma, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Savunma Yönetimi Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• • Avcı, U., Topaloğlu, C. (2009). Hiyerarşik Kademelere Göre Liderlik Davranışlarını Algılama Farklılıkları: Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi İİBF Dergisi, Yıl:11, Sayı:16.
• • Aydın, E., Birol, S.Ş. (2019). Gençlik Projeleri Destek Programı Kapsamında Gerçekleştirilen Rekreatif Amaçlı Projelerin İncelenmesi. Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:12, Sayı:66, ss. 1399-1406.
• • Aydın, E., Birol, S.Ş., Temel, V. (2017). Sportif Rekreasyon Aktivitelerine Katılan Üniversite Personelinin İş Doyum ve Kaygı Düzeylerinin Belirlenmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19 (32), ss.78-83.
• • Bakan, İ., Taşlıyan, M., Taş, F., Aka, N. (2014). Örgüt Depresyonu ve İş Tatmini Arasındaki İlişki; Bir Üniversitedeki Akademisyenler Üzerinde Alan Araştırması, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Volume: 1, Number: 1, 295¬-315.
• • Baycan, A. (1985). “Analysis of Several Aspects of Job Satisfaction Between Different Occupational Groups”, Bogaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• • Bayturan, A.F. (1995). Gencin Psiko-Sosyal Gelişimi Üzerinde Farklı Serbest Zaman Kuruluşlarının Etkileri ve Gençlik Liderliğinin Niteliği, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmetler Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• • Birol, S.Ş., Aydın, E. (2019). Kuruluşundan Bugüne Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Sunmuş Olduğu Rekreatif Hizmetlerin İncelenmesi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:12, Sayı:66, 1474-1485
• • Birol, S.Ş., Karaküçük, S. (2014). Sportif Rekreasyon Uygulama Politikaları Üzerine Bir Araştırma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(27), ss.80-86.
• • Birol, S. Ş., Temel, V., Aydın, E. (2018). Karaman İli Bünyesindeki Çocuk Evlerinde Koruma Altına Alınan Çocukların Rekreatif Faaliyetlere Katılım Düzeylerinin ve Psiko-Sosyal Durumlarının Belirlenmesi, Journal of Human Sciences, 15(1), 459-477. doi:10.14687/jhs.v15i1.5230
• • Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• • Chan, Y. H. (2003). Biostatistics 101: Data Presentation. Singapore Medical Journal, 44(6), 280-285.
• • Çakmur, H. (2011). İş Doyumu Kavramı ve Değerlendirmesi Geliştirilmiş İş Betimlemesi Ölçeği, Taf Preventive Medicine Bulletin, 10 (6):759-764.
• • Çelik, M., Polat, H.Y. (2017). Kamu ve Özel Okul Yöneticilerinin Kendi Kendine Liderlik Stratejileri Açısından Karşılaştırılması, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt 7, Sayı 1, Ss.93-112 Volume 7, Issue 1, Pp. 93-112.
• • Çoknaz, H., (1998). Takım ve Bireysel Spor Antrenörlerinin İş Doyumu Düzeylerinin Karşılaştırılması, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Yönetimi Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bolu.
• • Doğan, S., Şahin, F. (2008). Kendi Kendine Liderlik Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması, Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması, H.Ü. İ.İ.B.Fak. Dergisi, Cilt: 26 Sayı: 1, S.139-164.
• • Elmas, L., Birol, S.Ş. (2018). Sportif Rekreasyon Etkinliklerine Katılan Erken Dönem Ergenlerin Hayal Etme Düzeylerinin Başarı Algısı Üzerine Etkisi, The Journal of International Anatolia Sport Science, Vol. 3, No. 1,
• • Erkal, M.E. (1987). Toplumda Bir Sosyal Grup Olarak Gençlik, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 43, İstanbul.
• • Fidan, M. (2018). Yenilenen Öz Liderlik Ölçeği’ni Üniversite Öğrencileri Örnekleminde Türkçeye Uyarlama Çalışması, Uluslar Arası Liderlik Eğitimi Dergisi, 2,2, ss.1-16.
• • Gençlik ve Spor Bakanlığı, Gençlik Liderliği Eğitim, Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönerge,http://www.gsb.gov.tr/public/edit/files/mevzuat/04032015_liderlikyonergesi.pdf Erişim: 23.10.2018
• • Houghton, J.D., Neck C.P. (2002). The Revised Self- Leadership Questionnaire: Testing a Hierarchical Factor Structure for Self-Leadership. Journal of Managerial Psychology 17(8): 672-692.
• • Karaküçük, S., Yetim, A. (1996). Rekreasyon Etkinliklerinde Liderlik ve Fonksiyonları, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi I, 1. S.62-76.
• • Kızrak, M., Bıçakçı, P. S., Basım, H.N. (2017). Öz-Liderlik Becerilerinde Psikolojik Sermayenin Rolü: Kamu Çalışanları Üzerine Görgül Bir Araştırma, Business And Economics Research Journal, Volume 8 Number 4, Pp. 797-813, Issn:1309-2448.
• • Kolamaz, C. (2007). Destekleyici ve Geliştirici Liderlik Yaklaşımlarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yöneticiliği ve Deneticiliği Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• • Konan, N., Atik, S. (2015). Kendi Kendine Öz Liderlik Ölçeğinin Eğitim Örgütleri İçin Türkçeye Uyarlanması, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, E-Uluslar Arası Eğitim Araştırma Dergisi, Cit:6, Sayı:3, Ss.101-115.
• • Kutanis, P. (2018). Kendi Kendine Liderlik Tarzının İş Tatmini ve İş Özerkliği Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• • Manz, C.C. (1986). Self-leadership: Toward an Expended Theory of Self Influence Processes in Organizations. Academy of Management Review, 11 (3), 585-600.
• • Manz, C.C. (1992). Mastering Self-leadership: Empowering Yourself Fof Personel Excellence. Prantice Hall, New Jersey.
• • Marques-Quinreiro, P., Curral, L.A., Passos, A.M. (2011). Adapting The Revised Self Leadership Questionnaire To The Portuguese Context. Springer Science+Business Madia B.V.
• • Neck, C.P., Manz, C.C. (1992). Thought Self-Leadership: The Impact of Self-Talk and Mental Imagery on Performance. The Journal of Organizational Psychology, 13, 681-99.
• • Önen, S.M., Kanayran, H.G. (2015). Liderlik ve Motivasyon: Kuramsal Bir Değerlendirme, Bilim Ve Toplum, Cilt:5 Sayı:10 S.43-63.
• • Özsoy, İ. (2012). Örgüt İklimi, Öz Liderlik ve İş Tatmininin Ar-Ge Performansına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Savunma Yönetimi Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara
• • Politis, J.D. (2006). Self-Leadership Behavioural-Focused Strategies And Team Performance The Mediating İnfluence Of Job Satisfaction, Leadership & Organization Development Journal Vol. 27 No. 3, 2006 pp. 203-216
• • Seyrek, İ.H., Kavak, D. (2016). Bilgi Teknolojisi Çalışanlarının İş Tatmini İle İlişkili Faktörler, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2016, 3(1), s. 13-17.
• • Shapiro, S. S., ve Wilk, M. B. (1965). An analysis of variance test for normality (Complete samples). Biometrika, 52(3/4), 591-611.
• • Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (Sixth edition). United States: Pearson Education.
• • Tabak, A., Sığrı, Ü., Türköz, T. (2013). Öz Liderlik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması Çalışması, Bilig, Sayı:67, S.213-246.
• • Tabak, A., Türköz, T., Basım, H.N. (2011). Çalışanların Öz Liderlik Algılamalarının İzlenim Yönetimi Taktikleri Kullanımına Etkisi: Savunma Sanayinde Bir Araştırma, ODTÜ Gelişme Dergisi, 38 (Nisan), 21-25.
• • Türköz, T. (2010). Çalışanların Öz Liderlik Algısının İzlenim Yönetimi Taktiklerini Kullanımlarına Olan Etkileri: Savunma Sanayinde Uygulamalı Bir Araştırma, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Savunma Yönetimi Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• • Uğurluoğlu, Ö. (2010). Kendi Kendine Liderlik Stratejileri Üzerine Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, Cilt: 24 Sayı: 1 S.175-191.
• • Üçüncü, K. (2016). İş Tatmini ve Motivasyon, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı. (Kitap),
• • Üstün, E., Bahadir, Z., Temel, V., Birol, S.Ş. (2016). Analyzing job satisfaction levels of physical education teachers who work in different cities in terms of demographic features. Prime Journal of Business Administration and Management, Vol. 6(5), pp. 2089-2095.
• • Yetim, A. (1996). Spor Yönetiminde Liderlik, Beden Eğitimi Spor Bilimleri Dergisi, I,3:, S.85-94.
• • Yürek, U. (2018). Yöneticilerin Öz Yeterlik Algıları ile Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki (Tatvan İlçesi Örneği), Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi Teftiş Planlaması Ve Ekonomisi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Denizli
• • Weiss, D. J., Dawis, R. V., England, G. W., Lofquist, L. H. (1967). Manual for the Minnesota Satisfaction Questionnaire. Minneapolis, MN: University of Minnesota.