Kavram haritaları çalışmalarının bibliyometrik özellikleri açısından incelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 3, 405 - 413

Faruk Polatcan , İsmail Çoban , Onur Er

https://doi.org/10.29128/geomatik.1652322

Öz

Kavram haritaları, kavramlar arasındaki ilişkileri hiyerarşik bir düzlemde ortaya koyan görsellerdir. Söz konusu hiyerarşik düzenin öğrenenler tarafından daha kolay bir şekilde benimsenmesi beklenmektedir. Bu araştırmanın amacı, kavram haritaları alanında Web of Science’ta (WoS) taranan çalışmaları sistematik bir şekilde incelemektir. Bu amaçla 1979-2025 yılları arasında kavram haritaları ile ilgili gerçekleştirilen araştırmaların, yayın türü, yayın dili, en çok atıf alan yayınlar, anahtar kelime, üretken kurumlar ve ülkeler gibi bibliyometrik özellikleri analiz edilmiştir. Araştırmada nicel yöntemin betimsel deseni kullanılmıştır. WoS veri tabanında “concept maps” anahtar sözcüğü ile derlenen verilerden VOSviewer programı ile harita ağları oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda kavram haritalarının öğrenme süreçlerinde bilgi kalıcılığını ve transferini artırmada güçlü bir araç olduğunun belirtildiği gösterilmektedir. Kavram haritaları araştırmalarından elde edilen diğer sonuç ise dilsel ve kültürel etkilerin bilimsel çalışmalar üzerinde genişleyici veya sınırlayıcı etkiye sahip olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Kavram Haritaları, Bibliyometri, Bibliyometrik Analiz, VOSviewer

Kaynakça

• Acat, B. (2003). Kavram haritalarının Türkçe öğretiminde kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (34), 168-193.
• Alyılmaz, C. & Alyılmaz, S. (2025). Kȃşgarlı Mahmud, Dîvânu Lugâti’t-Türk ve Dîvânu Lugâti’t-Türk’teki haritanın önemi. Geomatik, 10(2), 274-293. https://doi.org/10.29128/geomatik.1641762
• Alyılmaz, C. (2003). Türkçede fiil deyimleri ve öğretimi üzerine. Türk Dili, (620), 148-156.
• Alyılmaz, C., Alyılmaz, S., & Yakar, M. (2010). Measurement of petroglyhps (rock of arts) of Qobustan with close range photogrammetry. International Archives of Photogrammetry. Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 38(Part 5), 29-32.
• Alyılmaz, C., Yakar, M., & Yılmaz, H. M. (2010). Drawing of petroglyphs in mongolia by close range photogrammetry. Scientific-Research and Essays, 5(11), 1216–1222.
• Alyılmaz, S. (2013). Genel Türkçe sözlükte yer alan argo nitelikli kavram işaretleri. Prof. Dr. Leyla Karahan Armağanı içinde, (s. 165-192), Ankara: Akçağ .
• Alyılmaz, S. (2018). Türkçede birden fazla anlam ögesiyle (sentaktik yolla) kavramların işaretlemesi. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 3(1), 11-25. https://doi.org/10.32321/cutad.421295
• Atasoy, B. (2002) Fen öğrenimi ve öğretimi. Ankara: Gündüz Yayıncılık.
• Ausubel, D. P., Novak, J. D., & Hanesian, H. (1978). Educational Psychology: a cognitive view. Nueva York: Holt, Rinehart, and Winston.
• C3S Business School. (2025, April 30). Cultural similarities between Spain and Latin America that make studying easier. Retrieved from https://csss.es
• Canas, A. J., Coffey, J. W., Carnot, M. J., Feltovich, P., Hoffman, R. R., Feltovich, J., et al. (2003). A summary of literature pertaining to the use of concept mapping techniques and technologies for education and performance support (Report to the chief of naval education and training). Institute for Human and Machine Cognition.
• Candeğer, Ü., Mete, F., & Büyükköse, Ş. (2017). Millî Eğitim Bakanlığı eğitim bilişim ağı’nda bulunan kavram haritalarının incelenmesi. E-Kafkas Journal of Educational Research, 4(1), 11-25.
• Coutinho, E. (2014). Concept maps: Evaluation models for educators. Journal of Business and Management Sciences, 2(5), 111–117. https://doi.org/10.12691/jbms-2-5-4
• Çakmak, N., & Baysen, E. (2013). Kavram haritalarının bilgi arama süreçlerinde kullanılması. Bilgi Dünyası, 14(2), 358-372.
• Çoban, İ., & Polatcan, F. (2025). Türkçe ders kitaplarındaki Türk dünyası haritası üzerine. Geomatik, 10(2), 294-303. https://doi.org/10.29128/geomatik.1643874
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. 5. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kalaycı, N., & Çakmak, M. (2000). Kavram haritalarının öğretim sürecinde kullanılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (24), 571-580.
• Kaptan, F. (1998). Fen öğretiminde kavram haritası yönteminin kullanılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (14), 95-99.
• Karabacak, A., & Yakar, M. (2023). 3D Modeling of Mufti Abdullah Sıddık Mosque using Wearable Mobile LiDAR. Advanced LiDAR, 3(1), 01-09.
• Karpicke, J. D., & Blunt, J. R. (2011). Retrieval practice produces more learning than elaborate studying with concept mapping. Science, 331(6018), 772–775. https://doi.org/10.1126/science.1199327
• Katz, J. S., & Martin, B. R. (1997). What is research collaboration? Research Policy, 26(1), 1–18. https://doi.org/10.1016/S0048-7333(96)00917-1
• Kaya, O. N. (2003). Eğitimde alternatif bir değerlendirme yolu: kavram haritaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (25), 265-271.
• Küçükturan, A. G., & Eyidoğan, F. (2015). Okul öncesi dönemde kavram gelişiminin kavram haritaları yoluyla değerlendirilmesi. Başkent University Journal of Education, 2(1), 106-114.
• Leydesdorff, L., & Wagner, C. S. (2008). International collaboration in science and the formation of a core group. Journal of Informetrics, 2(4), 317–325. https://doi.org/10.1016/j.joi.2008.07.003
• Merigó, J. M., Cancino, C. A., Coronado, F., & Urbano, D. (2016). Academic research in innovation: a country analysis. Scientometrics, 108(2), 559-593.
• Mintzes, J., Wandersee, J & Novak, J. (1997). “Meaningful learning in science: the human constructivist perspective. In. G.D. Phye”. Handbook of Academic Learning. San Diego, CA: Academic Press.
• Mohammed, O., & Yakar, M. (2016). Yersel fotogrametrik yöntem ile ibadethanelerin modellenmesi. Selcuk University Journal of Engineering Sciences, 15(2), 85-95.
• Nesbit, J. C., & Adesope, O. O. (2006). Learning with concept and knowledge maps: A meta-analysis. Review of Educational Research, 76(3), 413–448. https://doi.org/10.3102/00346543076003413
• Novak, J. D. (1998). Learning, creating, and using knowledge: Concept maps as facilitative tools in schools and corporations. Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Novak, J. D., & Gowin, D. B. (1984). Learning how to learn. New York: Cambridge University Press.
• Okursoy Günhan, F. (2009). Kavram haritaları öğretim stratejisinin öğrenci başarısına etkisi: Bir meta analiz çalışması. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Öztürk, J., & Ömeroğlu, A. F. (2015). Dil bilgisi öğretiminde kavram haritalarının kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), 69-86.
• Polatcan, F. (2013). 6. Sınıflarda kavram haritalarıyla dil bilgisi öğretiminin başarıya etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Pulat, F. &, Yakar, M.,(2022). Comparison of photogrammetric software using the terrestrial photogrammetric method: The case of Hüsrev Paşa Mosque. Intercontinental Geoinformation Days, 4, 192-195.
• Pulat, F., Yakar, M., (2022). Yersel Fotogrametrik Yöntem Kullanılarak Fotogrametrik Yazılımların Karşılaştırılması: Hüsrev Paşa Camii Örneği. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 4(1), 30-40.
• Roth, P., & Mattes, J. (2023). Distance creates proximity: Unraveling the influence of geographical distance on social proximity in interorganizational collaborations. Environment and Planning A, 55(6), 1372-1391. https://doi.org/10.1177/0308518X221143115
• Sarıca, R., & Çetin, B. (2012). Öğretimde kavram haritaları kullanımının öğrencilerin akademik başarısına ve kalıcılığa etkisi. İlköğretim Online, 11(2), 306-318.
• Şahin, Ç, Kurudayıoğlu, M., & Abalı Öztürk, Y. (2013). Türkçe öğretiminde kavram haritalarının kullanılması üzerine kuramsal bir çalışma. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(7), 13-34.
• Şahin, F. (2001). Öğretmen adaylarının kavram haritası yapma ve uygulama hakkındaki görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (10), 12-25.
• Şasi, A., and Yakar M. "Photogrammetric modelling of sakahane masjid using an unmanned aerial vehicle." Turkish Journal of Engineering 1.2 (2017): 82-87.
• Şasi, A., & Yakar, M. (2018). Photogrammetric modelling of hasbey dar'ülhuffaz (masjid) using an unmanned aerial vehicle. International journal of engineering and geosciences, 3(1), 6-11.
• Şenay, A. (2007). Kavram haritaları yöntemiyle metin öğretimi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tardy, C. (2004). The role of English in scientific communication: Lingua franca or Tyrannosaurus rex? Journal of English for Academic Purposes, 3(3), 247–269. https://doi.org/10.1016/j.jeap.2003.10.001
• Wang, B., Pan, SY., Ke, RY. et al. .(2014). An overview of climate change vulnerability: a bibliometric analysis based on Web of Science database. Nat Hazards, 74, 1649-1666. https://doi.org/10.1007/s11069-014-1260-y
• Yakar, M., Alyılmaz, C., Telci, A, Baygül, E., Çolak, S., Aydın, M., Alyılmaz, S., and Yılmaz, H.M., (2009). 3D laser scanning and photogrammetric measurement of Akhan Caravansary, Scientific Research and Essays, 4(13), 1565-1568
• Yakar, M., Yıldız, F., Alyılmaz, C., & Yılmaz, H. M. (2009). Photogrammetric study for Sircali Medrese Door. In 9-th International Multidisciplinary Scientific GeoConference SGEM 2009 (pp. 879-884).
• Yaman, H. (2006). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dil bilgisi derslerinde kavram haritası tekniğinin öğrenci başarısına ve hatırlamaya etkisi. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz, K., & Çolak, R. (2011). Kavramlara genel bir bakış: kavramların ve kavram haritalarının pedagojik açıdan incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 185-204.