Demografik Özellikler Bağlamında Spor Lisesi Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı Profili

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 1, 108 - 118, 30.06.2025

Engin Eylül , Kadir Şekerci , Ali Osman Durmuş

https://doi.org/10.70631/gesd.1706155

Öz

Bu araştırmanın amacı spor lisesinde öğrenim gören öğrencilerin dijital oyun bağımlılık düzeylerini belirlemektir. Oyun bağımlılık düzeylerinin; cinsiyet, spor yapma, anne ve baba eğitim durumu, aile eğitim düzeyleri gibi değişkenlere göre nasıl değişim gösterdiğini belirlemektir. Bu araştırma, ilişkisel tarama modelinde yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Siirt spor lisesinde öğrenim gören lise öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklem seçiminde basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılmış ve örnekleme 152 kız, 162 erkek olmak üzere toplam 314 öğrenci katılmıştır. Öğrencilerin dijital oyun bağımlılıklarını ölçmek amacıyla Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği (DOBÖ-7) uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi testi (ANOVA) kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre; Öğrencilerin %62,1’i bağımlılık göstermediği, monotetik tanıya göre araştırmaya katılan öğrencilerin %2,9'u, politetik tanıya göre ise %35’i dijital oyun bağımlısıdır. Öğrencilerin dijital oyun bağımlılık düzeyleri cinsiyete, spor lisansına, anne eğitim düzeyine göre anlamlı fark bulunmamıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin dijital oyun bağımlılık düzeyleri baba eğitim düzeyine göre incelendiği zaman; lise ve ortaokul mezunları arasında anlamlı fark bulunmuştur. Lise mezunları lehine anlamlı fark göstermektedir p< 0.05).

Anahtar Kelimeler

dijital , oyun , bağımlılık , spor

Digital Game Addiction Profile of Sports High School Students: A Demographic Perspective

Öz

The aim of this research is to determine the digital game addiction levels of students studying at sports high schools. Game addiction levels; The aim of the study is to determine how it changes according to variables such as gender, doing sports, educational status of parents, and family education levels. This research was conducted in relational screening model. The universe of the research consists of high school students studying at the sports high school in Siirt in the 2022-2023 academic year. Simple random sampling method was used in the selection of the sample and a total of 314 students, 152 girls and 162 boys, participated in the sampling. In order to measure the digital game addiction of the students, the Digital Game Addiction Scale (DOBÖ-7) was applied. The data obtained in the study were analyzed using independent sample t-test and one-way analysis of variance test (ANOVA). According to the findings obtained in the research; 62.1% of the students are not addicted, 2.9% of the students participating in the research according to the monothetic diagnosis and 35% according to the polythetic diagnosis are digital game addicts. There was no significant difference in the digital game addiction levels of the students according to gender, sports license, and mother's education level. When the digital game addiction levels of the students participating in the research were examined according to their father's education level; A significant difference was found between high school and secondary school graduates. It shows a significant difference in favor of high school graduates p< 0.05).

Anahtar Kelimeler

sport , digital , addiction , game

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2013). Çocuk ve Ergenlerde Bilgisayar ve İnternet Kullanımının Gelişimsel Sonuçları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 53–68.
• Akıncı, A. Y., & Çimen, E. (2021). İlkokul Öğrencilerinin Hareketli ve Sağlıklı Yaşam Yeterlilikleri (Isparta Örneği). Düzce Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 17-27.
• Arıkan, G., & Öztürk, A. (2020). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı Düzeylerinin İncelenmesi (Güneydoğu Anadolu Örneği). Spor Eğitim Dergisi, 4(3), 157-168.
• Kavelioğlu, B., Kavelioğlu, M.B., Ersoy, A. (2024). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Rekreasyonel Farkındalıklarının Dijital Oyun Oynama Motivasyonları ile İlişkisinin İncelenmesi. Göbeklitepe Eğitim ve Spor Bilimleri Dergisi, 3 (2), 98-110. doi: 10.70631/gesd.1514935
• Beyazıt, U. ve Ayhan, A. B., (2019). Ergenlerde Dijital Oyun Bağımlılığı ve Ebeveynler Tarafından İhmal Edilme Düzeyleri Arasındaki İlişki. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi (ASBD), 8(2), 86-95
• Can, H. C. ve Demir, G. T. (2020). Sporcuların ve E-spor Oyuncularının Dijital Oyun Bağımlılığı ve Dijital Oyun Bağımlılığına İlişkin Farkındalık Düzeyleri. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(4), 364-384. doi: 10.31680/gaunjss.770600
• Colonna, B. (2000). The Addiction Process: A Systemic Cultural Condition. New York:
• Çakıcı, G. (2018). Ergenlerde Dijital Oyun Bağımlılığı ve Öfkeyi İfade Etme Biçimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çimen, E. (2022). The Relationship between the proactive personality of students and the levels of mental strength in the faculty of sports sciences: The Case of Suleyman Demirel University. Journal of ROL Sport Sciences, 3(1), 1-10. https://doi.org/10.29228/roljournal.54210
• Delebe, A. (2020). Ortaokul Öğrencilerinde Dşijital Oyun Bağımlılığı ile Bazı Fiziksel Parametreler ve Akademik Başarı Durumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Demir, G. T. ve Cicioğlu, H. İ. (2019). Fiziksel Aktiviteye Katılım Motivasyonu İle Dijital Oyun Oynama Motivasyonu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Spormetre, 17(3), 23-34. doi:10.33689/spormetre.522609
• Demir, G. T. ve Hazar, Z. (2018). Dijital Oyun Oynama Motivasyonu Ölçeği (DOOMÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 12(2), 128-140.
• Demir, G. T. (2022). Beden Eğitimi Ve Spora İlişkin Tutum Dijital Oyun Oynama Motivasyonunun Yordayıcısı Mıdır?. Spormetre Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(3), 69-79.
• Eyimaya, A. Ö., Uğur, S., Sezer, T. A. ve Tezel, A. (2020). İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinde Dijital Oyun Bağımlılığının Uyku ve Diğer Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Journal of Turkish Sleep Medicine(2), 83-90. doi:10.4274/jtsm.galenos.2020.30502
• Göldağ, B. (2019). Dijital Oyunların Olumlu ve Olumsuz Etkileri. III. Uluslararası Battalgazi Bilimsel Çalışmalar Kongresi Tam Metin Kitabı. (M. Talas, Dü.) Malatya: İSPEC Yayınevi.
• Griffiths, M. (2005). A ‘‘components’’ model of addiction within a biopsychosocial framework. Journal of Substance Use,10(4),191–197.
• Hazar, Z., Demir, G. T. ve Dalkıran, H. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Geleneksel Oyun ve Dijital Oyun Algılarının İncelenmesi: Karşılaştırmalı Metafor Çalışması. Spormetre, 15(4), 179-190.
• Işılak, H. ve Durmuş, A. (2004). Kara Tahtayı Aşmak Öğrenci Merkezli Öğretmenlik. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Karaca, S., Gok, C., Kalay, E., Başbuğ, M., Hekim, M., Onan, N. ve Barlas, G.U. (2016).
• Ortaokul Öğrencilerinde Bilgisayar Oyun Bağımlılığı ve Sosyal Anksiyetenin İncelenmesi. Clinical And Experimental Health Sciences, 6(1), 14-19.
• Kesici, A. (2020). Lise Öğrencilerinde Sorumluluğun ve Cinsiyetin Dijital Oyun Bağımlılığına Etkisi. Journal of Education and Future(18), 43-53. doi:10.30786/jef.543339
• Ögel, K. (2015). Bağımlı Aileleri İçin Rehber Kitap: Alkol, Uyuşturucu, Bilgisayar, Sigara ve Diğer Bağımlılıkları Olanların Yakınlarına Bilgiler. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Özgen, F. (2016). Spor Yapan ve Yapmayan Üniversite Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı İle Kişilik İlişkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Sapsağlam, Ö. (2018). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Değişen Oyun Tercihleri. KIrşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 19(1), 1122-1135.
• Tetik, B. K., Kayhan, D., Sertkaya, S.ve Sandıkçı, K. B. (2018). Dijital Oyun Bağımlılığının Yeme Tutumları Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Pakistan Journal of Medical Sciences, 34(2), 482-486. doi:https://dx.doi.org/10.12669%2Fpjms.342.14537
• Yalaki, Z. ve Taşar, M. A. (2019). Ergenlerde Çevrimiçi Oyun Oynama Özellikleri Akran Zorbalığına Yol Açıyor Mu? Ege Tıp Dergisi, 58(4), 336-343.
• Yenğin, D. (2010). Dijital Oyunlarda Şiddet Kavramı: Yeni Şiddet. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yönet, E. (2018). Lise Öğrencilerinin Sportif Serbest Zaman İlgilenim, Dijital Oyun Bağımlılığı ve Yaşam Kalitesi Düzeylerinin Araştırılması. Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.