Utilization Ways Of The Bektashi Literature in the Secondary Education Turkish Textbooks in The Context Of Turkish Course Education Program

Year 2014, Volume: 9 Issue: 1, 140 - 166, 01.01.2014

Oğuzhan Sevim

Abstract

The oral and written works have a significant effect on the integration of Bektashis with the public. The Bektashi poets used the language of public in their works while telling the teachings of Bektashism to the people. As a result of this relationship between the people and Bektashis, the folk literature has been emerged on the axis of Bektashism in time. The aim of this study is investigating the utilization ways of the Bektashi literature in the secondary education Turkish textbooks in the context of Turkish course education program. In this study, the screening model is used, which is a quantitative nonexperimental research method, in accordance with the aim of the study. The document analysis technique is employed to collect the research data. The universe of the research consists of the entire Bektashi literature since the thirteenth century to the present day. The samples, selected by random sampling method from this universe, are evaluated under the relevant themes of Turkish Course Education Program, and different application methods are considered. As a result of the research, it is determined that the utilization level of Bektashi literature is very low in the Turkish course textbooks; however, there are enough poetics and proses in the Bektashi literature that can be used as examples for each theme in the Turkish Course Education Program. In addition, Bektashi literature has been found very rich for text selection to be used in the Turkish course textbooks.

Keywords

Turkish Course Teaching Program, Turkish Course Textbooks, Text Selection, Bektashi Literature

Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki Temalar Bağlamında Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Bektaşi Edebiyatından Yararlanma Yolları

Abstract

Bektaşilerin halkla bütünleşmesinde sözlü ve yazılı eserlerin büyük bir etkisi vardır. Bektaşi ozanları Bektaşilik öğretilerini halka anlatırken bu eserlerde halkın dilini kullanmışlarladır. Bektaşilerle halk arasındaki bu iletişim zamanla Bektaşilik ekseninde bir halk edebiyatının doğmasına vesile olmuştur. Bu çalışmanın amacı Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki temalar bağlamında ortaokul Türkçe ders kitaplarında Bektaşi edebiyatından yararlanma yollarının araştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada, deneysel olmayan nicel araştırma deseni olan tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini on üçüncü yüzyıldan günümüze kadar olan tüm Bektaşi edebiyatı oluşturmuştur. Bu evrenden rastgele örnekleme tekniğiyle seçilen örnekler Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki ilgili temalar altında değerlendirilmiş, farklı uygulama yolları üzerinde durulmuştur. Araştırmanın sonunda ortaokul Türkçe ders kitaplarında Bektaşi edebiyatından yararlanma durumunun çok zayıf olduğu buna rağmen Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki temalar dikkate alındığında Bektaşi edebiyatında bu temaların her birine örnek olabilecek manzum ya da nesir türünde eserler bulunduğu, Türkçe ders kitaplarına metin seçiminde Bektaşi edebiyatının oldukça zengin bir yapıya sahip olduğu anlaşılmıştır.

Keywords

Türkçe Dersi Öğretim Programı, Türkçe ders kitapları, metin seçimi, Bektaşi edebiyatı.

References

• Açıkgöz, M. (1982), Yunus Emre Divanı ve Şiirleri. İstanbul: Mutlu Yayınları.
• Akarsu, B. (1998), Wilhelm Von Humboldt’da dil-kültür bağlantısı. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• Aksan, D. (2000), Her yönüyle dil. Ankara: TDK Yayınları.
• Artun, E. (2002), Dinî Tasavvufi Halk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Âşık Ali Cemal (Tuncelili Dertli Cemo) (2002), İnsanlık özlemi, Ankara: Ozanlar Vakfı Yayınları.
• Aşılıoğlu, B. (1993), Ortaokullarda Türkçe Eğitimi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Atalay, B. (1991), Bektaşilik ve edebiyatı. İstanbul: Ant Yayınları.
• Balibeyoğlu, L. (1998), Geleneksel Türk süsleme sanatları açısından Bedri Noyan Dede Baba. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 5.
• Bekki, S. (2008), Bektaşî Geleneği içinde yetişen Hacıbektaşlı bir şair: Haydar Kaim ve şiirleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 46: 97-130
• Birdoğan, N. (1998), Anadolu Aleviliğinde çevre sevgisi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 6.
• Calp, M. (2007), Özel öğretim alanı olarak Türkçe öğretimi. Konya: Eğitim Kitabevi.
• Coşan, E. (1990), Makâlât-Hacı Bektaş Velî. sad: Hüseyin Özbay. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Çeçen, M. A.; Çiftçi, Ö. (2007), İlköğretim 6. sınıf türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Millî Eğitim, 173: 39-49.
• Çetin, İ. (1995), Fahimi'nin şiirleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Der. Sayı, 2.
• Çetin, İ. (1995), Fahimi'nin şiirleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 2.
• Demirarslan, D. (2011), Eski bir Bektaşi yerleşimi: Yörük Köyü'nde evler ve odanın oluşumu. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 58, 69-88.
• Duman, A. (2003), Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretiminde metin seçimi. Türklük Bilimi Araştırmaları (Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı), 13: 151-154.
• Ergun, N. (1944), Bektaşi Şâirleri ve Nefesleri. İstanbul: Maarif Kitaphanesi.
• Gülçiçek, A. D. (2002), Alevî Bektaşî edebiyatında doğa sevgisi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 22.
• Güneş, F. (2013), Türkçede metin öğretimi yerine metinle öğrenme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 6 (11): 603- 637.
• Işık, C. (2011), Alevi-Bektaşi geleneğinde muhabbet: Ruhsal bir bilgi ortamı. Millî Folklor, 23(89): 147-158.
• Karakuş, İ. (2006), Atatürk Dönemi Eğitim Sisteminde Türkçe Öğretimi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kaya, D. (2000), Yunus Emre’nin Aksaray Ortaköy’deki mezarı üzerine düşünceler. Âşık Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Kaya, H. (1993), Alevi-Bektaşi erkanı, evradı ve edebiyatı. Manisa: Engin Yayıncılık.
• Küçük, H. (2005), Cumhuriyet Döneminde Bektaşilik. Uluslar arası Bektaşilik ve Alevilik Sempozyumu I, 28-30 Eylül, Isparta.
• Menemencioğlu, B. (2011), Bektaşi ve Alevi kültüründe kadın. Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Dergisi, 60: 129-140.
• Menemencioğlu, B. (2011), Bektaşi ve Alevi kültüründe kadın. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi. 60:129-140.
• Öz, F. (2003), Uygulamalı Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Öztürk, Y. N. (1997). Gönüller Sultanı Hacı Bektaş. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 4.
• Parlak, E. (2012), Anadolu Türkmen müzik sanatında bir abdal deha: Neşet Ertaş. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 61: 289-312.
• Sertkaya, E. (1998), Göçer Oğuzların Anadolu kültürüne etkileri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 5.
• Sümer, A. (1998), Nevruz ve nevruz geleneğinin temel unsurları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 5.
• Şahin, H. İ. (2010), Bektaşî fıkraları ve gülme teorileri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 55: 255-268.
• Tunçkol, H. M.; Güven, Ö. (2007), Eski Doğu sporunda bir kurum: Zorhâne(Zûrhâne). Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 41.
• Yavuzer, H. (2013), Hoşgörü Önderi Hünkâr Hacı Bektaş Velî. Turkish Studies, 8(8): 2225- 2237.
• Yeşiloğlu, B. (2013), Güler Nezihe Araz’ın “Kutlu Melek” adlı oyununda Hacı Bektaş Veli karakterinin, oyun kişisi olarak ele alınışı ve incelenmesi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 68: 202-219.
• Yıldırım, D. (1999), Türk edebiyatında Bektaşi fıkraları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Zaman, S. (2011), Alevi-Bektaşi edebiyatı ve etkili ozanlar. İstanbul: Can Yayınları.