TOKAT YAZMA USTASI YASEMİN ERTEN VE MOTİFLERİ

Year 2024, Volume: 19 Issue: 2, 123 - 136, 31.12.2024

Serpil Seyfi , Adem Yücel

https://doi.org/10.48145/gopsbad.1519450

Abstract

El Sanatları insanların bulunduğu koşullara ve ihtiyaçlarına binaen ortaya çıkmıştır. Bu haliyle el sanatları bu ihtiyaçların karşılanması amacıyla sürekli üretim yapılan bir alan haline gelmiş ve bu süreklilik kültürel değerleri oluşturmuştur. Osmanlı Döneminde yazmacılık önemli zanaat dallarından birisi olmuştur. Bu meslek dalı Tokat’ta halen küçük atölyelerde yaşatılmaya çalışılmaktadır. Çalışmada yazmacılığın Tokat’taki serüveni ve yazmacılık sanatında yaygın kullanılan motifler belirlenmiş ve Tokat Yazmacılığını hem geleneksel hem de güncel motiflerle sürdüren Yasemin Erten’in ürünleri çalışma kapsamında incelenmiştir. Çalışma Geleneksel el sanatlarının önemli dallarından biri olan yazmacılığın ve bu işin ustalarının güncel yorumlamaları kapsamında tanıtılması açısından gelenekselden güncele taşınan bir sürecin açıklamasını içermektedir.
Araştırmada bilgi toplamak için literatür tarama ve görüşme yöntemleri seçilmiştir. Çalışmada Yazma ustası Yasemin Erten ile yüz yüze görüşülmüştür. Kendisi ve çalışmaları hakkında bilgi alınmıştır. Ayrıca örnek çalışmalarının fotoğrafları çekilerek bulgular kısmında değerlendirilmiştir. Çalışmada yazmacılık sanatının Anadolu’da ve Tokat’taki gelişimi de irdelenmiştir.
Genellikle Yazmacılıkta güncel yorumlamaların motiflere yansımasını gösteren bu çalışma Tokat’ta Yazmacılık sanatını atölyesinde sürdüren bir ustanın çalışmaları ile sınırlandırılmıştır. Tokat yazmacılık sanatında güncel motiflerin tespitine yönelik bir çalışma yapılmamış olması nedeniyle bu sanatı icra eden bir ustanın üretimleri araştırma kapsamına alınmıştır. Bu kapsamda maddi kültür ürünlerinin belgelenmesi, kültürel değerlerin korunması ve gelecek nesillere kaynaklık etmesi hedeflenmektedir.

Keywords

Yazmacılık, Tokat, Geleneksel Yazma Sanatı, Çağdaş Motifler.

Supporting Institution

Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tokat Yazması ve Geleneksel El Sanatları Uygulama ve Araştırma Merkezi

TOKAT HAND PAINTING ART MASTER YASEMIN ERTEN AND HER MOTIFS

Abstract

Handicrafts emerged based on the needs of people and became an area of continuous production to meet these needs. During the Ottoman period, the art of hand printing was one of the important branches of craft. It is still kept alive in small workshops in Tokat.
In the study, the adventure of hand painting art in Tokat and the motifs commonly used in the art of hand printing were examined. The study includes an explanation of the process of introducing one of the most important branches of traditional handicrafts and current interpretations of the masters of this work. The study is limited to the works of a master practicing the art of hand printing in her workshop in Tokat.
Since no study has been conducted to determine the current motifs in the art of hand print of Tokat, it is aimed to document material cultural products, to protect cultural values and serve as a source for future generations.

Keywords

Hand Painting Art, Tokat, Traditional Hand Painting Art, Contemporary Motifs.

References

• Açar, M. F. (2014), “Geleneksel Türk El Sanatlarından Tokat Ahşap Baskı Yazmacılık Sanatı Ve Yaşayan Ustaları”, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
• Akurgal, E. (1995), “Hatti ve Hitit Uygarlıkları”, İstanbul: Net Turistik Yayınları.
• Akyıl, S. (2003), “Yazmacılık Sanatı”, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13: 1-5.
• Altın, Alper. “Divriği Ulu Camisi ve Darüşşifası’ndaki Figürlü Süslemeler”. Selçuklu Medeniyeti Araştırmaları Dergisi (SEMA) 7(Aralık 2022), 132-153.
• Arslan, Muhammet (2017). Anadolu’da Selçuklu Çağı Cami ve Mescit Mimarisi (Plan-Mimari-Süsleme). Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Barışta, Ö. (1988), “Kastamonu’da Yazmacılık”, Erdem Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, 10: 195-211.
• Barışta, Ö. (2005), “Türkiye Cumhuriyeti Dönemi Halk Plastik Sanatları”, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Çatalkaya, G. (2016), “Geleneksel Yazmacılık Teknikleri ile Özgün Baskı Tasarımları”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Demirci, M. S. (2015), “Elvan Yazmaları Diyarı Tokat”, Tokat: Tokat Belediyesi Kültür Yayınları.
• Geleneksel Tokat El Sanatları (2015), “Geçmiş Zamanın Gölgesinde Bir Avuç Alın Teri”, Haz. Ulu M. E.; Arslan, A.; Keskin E.; Arslan T. Tokat El Sanatları Koruma ve Geliştirme Derneği.
• Genç, M. (1986), “17-19. Yüzyıllarda Sanayi ve Ticaret Merkezi Olarak Tokat,”, Ankara: Türk Tarihinde ve Kültüründe Tokat Sempozyumu, 2- 6 Temmuz 1986, Tokat, 145-169.
• Esin, E. (1969). ‘‘Evren Selçuklu Sanatı Evren Tasvirinin Türk İkonografisinde Menşeleri’’. Selçuklu Araştırmaları Dergisi, 1, 162.
• İncesoyluer, C. (1987), “Yazmacılık”, Mavi Ankara Sanat Dergisi, 23.
• Karoğlu, H. (1999), “Tokat Yöresi Ağaç Baskı Yazmalarının Grafiksel Gelişimi ve Düzeni”, Doktora Tezi, Konya.
• Kaya, R. (1974), “Türk Yazmacılık Sanatı”, İstanbul: Türkiye İş Bankası.
• Kaya, R. (1988), “Türk Yazmacılık Sanatı”, Ankara, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Soysaldı, A. ve Kemer, G. (2018). "Tokat Yazmacılığında Geçmişte Kullanılan Motiflerin Güncel Motiflerle Karşılaştırılması". Uluslararası Geçmişten Günümüze Tokat'ta İlmi ve Kültürel Hayat Sempozyumu, Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Yayınları, 273-291.
• Mirzaoğlu Sıvacı, F. G. (2018), “Kültürel Sembol Ve Süreklilik Tokat Yazmaları Ve Halk Türkülerinde Ortak Motifler Ve Semboller”, Uluslararası Geçmişten Günümüze Tokat’ta İlmî Ve Kültürel Hayat Sempozyumu, 18 – 20 Ekim, Tokat, 251-272.
• Ok, Ç. (2015), “Tokat İlinde Geleneksel Yazmacılık”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Öz, N. D. (2006). “Türk Yazmacılık Sanatı ve Son Dönem İstanbul Yazmaları”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• MEB (2011). Tokat tahta baskı kalıp hazırlama. El Sanatları Teknolojisi. 215ESB454, Ankara
• Tüm Cebeci, D. (2021). ‘‘Tokat Yazmacılık Sanatında Elvan Baskı Uygulamaları’’. Folklor Akademi Dergisi, 4(3): 495-521.
• Türker, K. (1994), “Tokat Yazmaları”, Tokat Özel Sayısı, Ankara: Kültür ve Sanat 24, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları,
• Türker, K. (1996), “Ağaç Baskı Tokat Yazmaları”, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İnternet Kaynakları https://www.birustabinusta.com.tr/tr/gorseller/kurslar, Erişim Tarihi: 10.05.2024.