The Effects of Policy Interest, Exchange Rates, Inflation, and CDS Premiums on the Financial Performance of Banks: The Case of Türkiye

Year 2025, Volume: 20 Issue: 1, 69 - 87, 30.06.2025

Necati Altemur

https://doi.org/10.48145/gopsbad.1605055

Abstract

Bank profitability is a critical indicator of financial stability and the effectiveness of the credit transmission mechanism. The impact of macroeconomic variables on bank profitability is particularly important for understanding the monetary policy transmission mechanism in emerging economies. This study analyzes the effects of macroeconomic factors—such as the policy interest rate, inflation, Credit Default Swap (CDS) premiums, and exchange rate—on the profitability of banks in Turkey. Using monthly data from January 2016 to May 2024, the study employs the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) model to examine both short- and long-term relationships. The findings reveal that exchange rate fluctuations have a significantly negative effect on return on assets (ROA) in the short run, while their impact on return on equity (ROE) is relatively limited. In the long run, increases in the policy interest rate and CDS premiums are found to have adverse effects on both ROA and ROE. Moreover, exchange rate volatility has a negative impact on profitability, whereas inflation exhibits a positive effect on both profitability indicators. The study highlights the need for policymakers and the banking sector to develop strategies that mitigate the adverse effects of policy rate hikes and implement effective risk management tools against exchange rate volatility. These findings indicate that the Turkish banking sector is highly sensitive to macroeconomic fluctuations, particularly changes in the policy rate and exchange rate Dynamics.

Keywords

Banking , Financial Performance , Policy Rate , ARDL Method

Politika Faizi, Döviz Kuru, Enflasyon ve CDS Primlerinin Bankaların Finansal Performansına Etkileri: Türkiye Örneği

Abstract

Banka kârlılığı, finansal istikrar ve kredi mekanizmasının etkinliği açısından kritik bir göstergedir. Makroekonomik değişkenlerin banka kârlılığı üzerindeki etkileri, özellikle gelişmekte olan ekonomilerde, para politikası aktarım mekanizmasının anlaşılması açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmada, politika faizi, enflasyon, CDS (Kredi Temerrüt Takası) primleri ve döviz kuru gibi makroekonomik faktörlerin Türkiye’deki bankaların kârlılığı üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. Ocak 2016-Mayıs 2024 dönemine ait aylık veriler Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif (ARDL) modeli ile incelenmiş ve kısa ile uzun dönem ilişkiler değerlendirilmiştir. Bulgular, kısa dönemde döviz kuru dalgalanmalarının bankaların aktif kârlılığı (ROA) üzerinde önemli ölçüde negatif etkiler yarattığını, ancak özkaynak kârlılığı (ROE) üzerindeki etkisinin sınırlı olduğunu göstermiştir. Uzun dönemde ise politika faizindeki artışlar ve CDS primlerindeki yükselişlerin hem ROA hem de ROE üzerinde olumsuz etkiler yarattığı tespit edilmiştir. Döviz kuru dalgalanmalarının kârlılık üzerinde negatif bir etkisi olduğu, enflasyonun ise her iki kârlılık göstergesi üzerinde pozitif bir etkisi bulunduğu belirlenmiştir. Çalışma, politika yapıcılar ve bankacılık sektörü için politika faizinin olumsuz etkilerini minimize edecek stratejiler geliştirilmesi ve döviz kuru risklerine karşı etkili risk yönetimi stratejilerinin uygulanması gerektiğine dikkat çekmektedir. Bu bulgular, Türkiye’deki bankacılık sektörünün makroekonomik dalgalanmalara yüksek derecede duyarlı olduğunu ve özellikle politika faizi ile döviz kuru dalgalanmalarından önemli ölçüde etkilendiğini göstermektedir.

Keywords

Bankacılık , Finansal Performans , Politika Faizi , ARDL Yöntemi

References

• Acaravcı, S. K., & Şentürk, Y. (2021). Doğrudan yabancı yatırımların seçilmiş bankaların karlılığı üzerine etkileri. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 7(1), 1. https://doi.org/10.20979/ueyd.868296
• Akgüneş, A. O. (2021). Finansal risklerin banka karlılığı üzerine etkisi: BIST banka endeksi üzerine bir uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23(3), 556-576. https://doi.org/10.31460/mbdd.833699
• Altunbaş, Y., Gambacorta, L., & Marques-Ibanez, D. (2014). Does monetary policy affect bank risk-taking? International Journal of Central Banking, 10(1), 95-135.
• Apak, S., & Tavşancı, A. (2007). Bankacılık Kredileri ve Yabancı Sermaye Yatırımlarının Politik Riske Göre Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği. Muhasebe Ve Finansman Dergisi(33), 31-43.
• Athanasoglou, P. P., Brissimis, S. N., & Delis, M. D. (2008). Bank-specific, industry-specific and macroeconomic determinants of bank profitability. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 18(2), 121–136. https://doi.org/10.1016/j.intfin.2006.07.001
• Bernanke, B. S., & Gertler, M. (1995). Inside the black box: The credit channel of monetary policy transmission. Journal of Economic Perspectives, 9(4), 27–48. https://doi.org/10.1257/jep.9.4.27
• Borio, C., & Zhu, H. (2012). Capital regulation, risk-taking and monetary policy: A missing link in the transmission mechanism? Journal of Financial Stability, 8(4), 236-251.
• Bourke, P. (1989). Concentration and other determinants of bank profitability in Europe, North America and Australia. Journal of Banking and Finance, 13, 65-79.
• Çavuşoğlu, F. (2010). Para politikası faiz oranlarından mevduat ve kredi faiz oranlarına geçişkenlik: Türkiye örneği. TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara.
• Çelik, İ., & Kahyaoğlu, S. B. (2021). Finansal zaman serisi analizi: Finansçılar için temel yaklaşımlar. Gazi Kitabevi.
• Demirgüç-Kunt, A., & Huizinga, H. (2001). Financial structure and bank profitability. The World Bank Policy Research Working Paper, No. 2430.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431. https://doi.org/10.2307/2286348
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49(4), 1057-1072. https://doi.org/10.2307/1912517
• Ekim Kocaman, B., Hazar, A., & Babuşcu, Ş. (2018). Türk Bankacılık Sektöründe Sorunlu Kredilerin Yapılandırılmasının Banka Karlılığı Üzerine Etkileri. Ekonomi Politika Ve Finans Araştırmaları Dergisi, 3(3), 226-242. https://doi.org/10.30784/epfad.462990
• Göksu, S. (2023). Türkiye’de katılım bankalarınca sağlanan finansman türlerinin ekonomik büyüme üzerine etkisi. Kocatepe İslami İlimler Dergisi, 6(Özel Sayı), 217-237. https://doi.org/10.52637/kiid.1352885
• Göksu, S., & Balkı, A. (2023). ARDL ve NARDL eşbütünleşme analizleri: Adım adım Eviews uygulaması. [Kitap].
• Güler, A. (2021). Politika faizlerinin banka faizlerine geçişkenliği: Türkiye örneği. EKEV Akademi Dergisi, 25(85).
• Hamilton, J. D. (1994). Time series analysis. Princeton University Press.
• Jiménez, G., Ongena, S., Peydró, J. L., & Saurina, J. (2014). Hazardous times for monetary policy: What do twenty-three million bank loans say about the effects of monetary policy on credit risk-taking? Econometrica, 82(2), 463-505.
• Keyder, N. (2023). 2018 başlangıçlı krizde “rasyonel ekonomi politikası”na dönüş. İktisat ve Toplum Dergisi, 13(158), 10–17.
• Kirimi, P. N., Kariuki, S. N., & Ocharo, K. N. (2019). Mediation effect of macro-economic factors on the relationship between banks’ financial soundness and financial performance. International Journal of Finance and Accounting, 9(5), 99-109. http://dx.doi.org/10.5923/j. ijfa.20200905.01
• Longstaff, F. A., Pan, J., Pedersen, L. H., & Singleton, K. J. (2011). How sovereign is sovereign credit risk? American Economic Journal: Macroeconomics, 3(2), 75–103. https://doi.org/10.1257/mac.3.2.75
• Moulyneux, P., & Thornton, J. (1992). Determinants of European bank profitability: A note. Journal of Banking and Finance, 16, 1173-1178.
• Narayan, P. K. (2005). The saving and investment nexus for China: Evidence from cointegration tests. Applied Economics, 37(17), 1979-1990. https://doi.org/10.1080/00036840500278103
• Narayan, P. K., & Smyth, R. (2006). What determines migration flows from low-income to high-income countries? An empirical investigation of Fiji–U.S. migration 1972–2001. Contemporary Economic Policy, 24(2), 332-342. https://doi.org/10.1093/cep/byj019
• Pesaran, M. H. (1997). The role of economic theory in modelling the long-run. The Economic Journal, 107(440), 178-191. https://doi.org/10.1111/1468-0297.00151
• Pesaran, M. H., & Shin, Y. (2000). An autoregressive distributed lag modelling approach to cointegration analysis. In S. Storm (Ed.), Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium (pp. 371-413). Cambridge University Press.
• Pesaran, M. H., & Smith, R. (1998). Structural analysis of cointegrating VARs. Journal of Economic Surveys, 12(5), 471-505.
• Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326. https://doi.org/10.1002/jae.616
• Phillips, P. C. B., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346. https://doi.org/10.1093/biomet/75.2.335
• Sebrian, S. I., & Wardoyo. (2019). Analysis of the effect of return on assets, earnings per share, inflation rate, and interest rate on stock return: A case study of SOE banking companies listed in Indonesia Stock Exchange. Russian Journal of Agricultural and Socio-Economic Sciences, 1(85), 24-34. https://doi.org/10.18551/rjoas.2019-01.03
• Sezal, L. (2023). Finansal kırılganlık ile makroekonomik faktörler arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türk bankacılık sektörü üzerine ampirik bir çalışma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 30(1), 41-57. https://doi.org/10.18657/yonveek.1208143
• Şekeroğlu, G., & Boyacıoğlu, M. A. (2021). Likidite ve finansal kaldıraçın banka karlılığı üzerindeki etkisinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. İzmir İktisat Dergisi, 36(4), 4. https://doi.org/10.24988/ije.790213
• Taşkın, F. D. (2011). Türkiye'de ticari bankaların performansını etkileyen faktörler. Ege Akademik Bakış, 11(2), 289-289. https://doi.org/10.21121/eab.2011219572
• Türkdönmez, C. S., & Babuşcu, Ş. (2019). Bankaların karlılık performansını etkileyen faktörler. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 1.
• Wooldridge, J. M. (2016). Introductory econometrics: A modern approach (6th ed.). Boston, MA: Cengage Learning.
• Yelghi, A. (2020). Döviz kurlarının bankacılık sektörünün performansı üzerindeki etkisi: Türkiye örneği (2007-2016). Journal of Economic Policy Researches, 7(2), 69-87. https://doi.org/10.26650/JEPR641975