KAMU HARCAMALARININ AB VE TÜRKİYE AÇISINDAN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 32 - 49, 30.06.2022

Göksel Karaş

Öz

Devletler, kamusal ihtiyaçların karşılanması ve kendisine atfedilen görevlerin yerine getirilmesi için bir takım harcamalar yapmak durumundadırlar. Kamu harcamaları olarak adlandırılan bu harcamalar, zaman içerisinde yaşanan ulusal ve uluslararası değişmelere bağlı olarak iktisat politikası hedeflerine ulaşmak için devletler tarafından etkin bir araç olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda kamu harcamaları devletin ekonomi içerisindeki büyüklüğünün ölçülmesinde kullanılan temel göstergelerden birisidir. Kamu harcamalarının kamusal hizmetler temelinde nasıl dağıtıldığının, hangi hizmetlere öncelik verildiğinin ve bu hizmetlerin toplumsal maliyetinin ne olduğunun anlaşılabilmesi için fonksiyonel olarak sınıflandırmaya gidilmektedir. Söz konusu sınıflandırma farklı hizmet türlerinin görünmesini sağlayan ve uluslararası karşılaştırma yapılmasına imkan tanıyan sınıflandırma türüdür. Buradan hareketle bu çalışma kapsamında, Türkiye ve AB ülkelerinde kamu harcamalarının fonksiyonel sınıflandırma düzeyinde benzerlik ve farklılıkları ortaya konularak genel eğilimlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Yapılan karşılaştırmalar sonucunda genel hükümet harcamaları kapsamında Türkiye ve AB genelinde genel kamu hizmetleri, sağlık hizmetleri ve sosyal koruma hizmetleri türünde farklılaştığı görülürken, diğer hizmet türlerinde benzerlik söz konusudur. Merkezi hükümet harcamaları kapsamında ise Türkiye ve AB genelinde eğitim hizmetleri dışında diğer hizmet türlerinin tamamında benzerlik bulunmaktadır. Diğer taraftan yerel yönetim harcamaları kapsamında savunma hizmetleri ve kamu düzeni ve güvenlik hizmetleri dışında diğer tüm hizmet türlerinde farklılaşma bulunmaktadır. AB geneline bakıldığında genel hükümet, merkezi hükümet ve yerel yönetim açısından öncelik sıralarının farklılaştığı ve her birinde farklı bir hizmet türüne öncelik verildiği görülmektedir. Türkiye genelinde ise her üç düzeyde de öncelik verilen hizmet türünün genel kamu hizmetleri olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kamu Harcamaları, Karşılaştırma, AB, Türkiye

Kaynakça

• Edizdoğan, N., Çetinkaya, Ö. ve Gümüş, E., (2012), Kamu Maliyesi. (4. Baskı), Ekin Basım Yayın, Bursa.
• Eurostat Veritabanı. (2021), https://ec.europa.eu/eurostat/web/government-finance-statistics/data/database, (Erişim: 11.11.2021).
• Kirmanoğlu, H., (2007), Kamu Ekonomisi Analizi. Betan Basım Yayım, İstanbul.
• Pehlivan, O., (2015), Kamu Maliyesi. Celepler Matbaacılık, Trabzon.
• Pınar, A., (2012), Maliye Politikası. (5. Baskı), Turhan Kitabevi, Ankara.
• Savaşan, F., (2015), Kamu Ekonomisi. (5. Baskı), Dora Basım Yayın, Bursa.
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Muhasebat Genel Müdürlüğü. (2021), https://muhasebat.hmb.gov.tr/Anasayfa, (Erişim: 11.11.2021).
• TESEV, (2008), Kamu Harcamaları Analizi El Kitabı. https://www.tesev.org.tr/wp-content/uploads/rapor_Kamu_Harcamalari_Analizi_El_Kitabi.pdf, (Erişim: 01.12.2021).
• Tokatlıoğlu, M. ve Selen, U., (2019), Maliye Politikası. (2. Baskı), Ekin Basım Yayın, Bursa.
• Tuncer, İ. ve Yüksel, C., (2011), Kamu Harcamalarının Ekonomik Analizi. Abdulkadir Kökocak (Ed.), Kamu Ekonomisi içinde (s.211-275). Ekin Basım Yayın, Bursa.
• Tüğen, K., (2009), Devlet Bütçesi. (8. Baskı), Bassaray Matbaası, İzmir.
• Tüleykan, H. ve Parlak, M. A., (2018), Türkiye’de Kamu Kesiminin Eğitim Harcamalarının Değerlendirilmesi (2006-2018). Journal of International Management, Educational and Economics Perspectives, 6(2), 34- 53.
• Uluatam, Ö., (2012), Kamu Maliyesi. (12. Baskı), İmaj Yayınevi, Ankara.
• Yüksel, C. ve Songur, M., (2011), Kamu Harcamalarının Bileşenleri ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Ampirik Bir Analiz (1980-2010). Maliye Dergisi, 161, 365-380.