GÜVENSİZLİK ALGISININ PAYLAŞIM NİYETİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: PAYLAŞIM TÜRLERİNE GÖRE KARŞILAŞTIRMALI BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 56 - 79, 30.12.2022

Hakan Kiracı

Öz

Paylaşım ekonomisinin yükselişe geçmesi pek çok iş kolunda yer alan işletmelere, geleneksel yöntemlerle gereksinimlerini gideren tüketicilere ve yeni iş modellerini test etmek isteyen girişimcilere çok sayıda fırsat sunmaktadır. Ancak bu fırsatların yanı sıra, paylaşım ekonomisi “sanal”, “denetimsiz” ve kimi zaman “anonim” ve “yasal güvencesiz” bulunan yapısından ötürü çok sayıda kullanıcının çekinceli yaklaşım sergilemesine neden olabilmektedir. Bu çalışmada, paylaşım ekonomisinde güvensizlik konusu incelenmekte, kullanıcıların güven algılarının paylaşım türlerine göre değişkenlik gösterip göstermediği analiz edilmektedir. Bir başka deyişle, paylaşım türleri ve güvensizlik türleri arasındaki ilişkiler incelenmekte ve paylaşım sıklığı ve güvensizlik algısının bireylerin demografik özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediği analiz edilmektedir. Yapılan araştırma sonucunda, araştırmaya katılan bireylerin paylaşım türlerine göre güven algısının önemli farklılıklar içerdiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca, bazı paylaşım türleri ile güvensizlik algısı arasında anlamlı ilişki bulunamamıştır. Diğer taraftan bazı demografik özelliklere göre güven algısı düzeylerinde ve paylaşım niyetlerinde önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Çalışmanın sonunda, gelecekte bu alanda çalışma yürütecek araştırmacılar ve dijital işletmeler için öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Paylaşım ekonomisi, paylaşım niyeti, ortaklaşa tüketim, güven, Y kuşağı

THE RELATIONSHIP BETWEEN PERCEPTION OF (DIS)TRUST AND SHARING INTENTION: A COMPARATIVE STUDY BY DIFFERENT TYPES OF SHARING

Öz

Anahtar Kelimeler

Paylaşım ekonomisi, Paylaşım Niyeti, Ortaklaşa Tüketim, Güven, Y Kuşağı

Kaynakça

• Albinsson, P.A. & Perera, B.Y. (2012). Alternative Marketplaces in the 21st Century: Building Community Through Sharing Events, Journal of Consumer Behavior, 11 (4): 303-315.
• Bardhi, F. & Eckhardt, G.M. (2012). “Access-Based Consumption: The Case of Car Sharing”, Journal of Consumer Research, 39 (4): 881-898.
• Belk, R. (2007). Why Not Share Rather Than Own?, The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 611 (1): 126-140.
• Belk, R. (2010). Sharing, Journal of Consumer Research, 36(5): 715-734.
• Belk, R. (2014). You Are What You Can Access: Sharing and Collaborative Consumption Online, Journal of Business Research, 67(8): 1595-1600.
• Belk, R.W. (1988). Possessions and the extended self, Journal of Consumer Research, 15(2): 139–168.
• Benkler, Y. (2004). Sharing Nicely: On Shareable Goods and the Emergence of Sharing as a Modality of Economic Production, Yale Law Journal, 114(2): 273-358.
• Botsman, R., Rogers, R. (2010). What’s Mine is Yours: The Rise of Collaborative Consumption, Harper Business, New York.
• Bucher, E., Fieseler, C. & Lutz, C. (2016). What's Mine is Yours (For a Nominal Fee) – Exploring the Spectrum of Utilitarian to Altruistic Motives for Internet-Mediated Sharing. Computers in Human Behavior, 62(1):316-326.
• Çabuk, S., Südaş, H.D. & Zeren, D. (2015). Sahip Olmak Yerine Paylaşmak: Tüketicilerin Paylaşma Davranışlarının Unsurlarını Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (1): 151-168.
• Ertz, M., Durif, F. ve Arcand, M. (2016). “Collaborative Consumption or the Rise of the TwoSided Consumer”, The International Journal of Business & Management, 4 (6), 195-209. Gefen, D. and D. W. Straub (2004). Consumer trust in b2c e-commerce and the importance of social presence: Experiments in e-products and e-services. Omega 32(6), 407–424.
• Gümüş, B. & Telci, E. (2016). Değişen Tüketici Kültüründe Yeni Trend: Ortak Tüketim, 21. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiriler Kitabı, Cilt 2: 618-632.
• Hawlitschek, F., Teubner, T., Adam, M.T.P., Borchers, N.S., Möhlmann, M., Weinhardt, C. (2016). Trust in the Sharing Economy: An Experimental Framework, 37. International Conference on Information Systems, İrlanda: Dublin.
• Hawlitschek, F. Teubner, T., Weinhardt, C. (2016), Trust in the Sharing Economy, Swiss Journal of Business Research and Practice, 70(1): 26-44.
• Hellwig, K., Morhart, F., Girardin, F. & Hauser, M. (2015). Exploring Different Types of Sharing: A Proposed Segmentation of the Market for Sharing Businesses, Psychology & Marketing, 32 (9): 891-906.
• Huurne, M.T., Ronteltap, A., Corten, R., Buskens, V. (2017), Antecedents of trust in the sharing economy: A systematic review, Journal of Consumer Behavior, 16(6): 485–498.
• Kiracı, H. & Kayabaşı, A. (2018). “Paylaşım Ekonomisine Katılım Niyetinin İki Boyutlu Değerlendirilmesi: Bedel ve Sağlayıcı/Yararlanıcı Boyutu, IV. Uluslararası Afro - Avrasya Araştırmaları Kongresi, 27-29 Nisan 2018, Budapeşte / Macaristan, Tam Metin Bildiri: 402-409.
• Lamberton, C.P. & Rose, R.L. (2012). When is Ours Better Than Mine? A Framework for Understanding and Altering Participation in Commercial Sharing Systems, Journal Marketing, 76(7): 109-125.
• Lu, Y., Zhao, L., Wang, B. (2010). From virtual community members to C2C ecommerce buyers: Trust in virtual communities and its effect on consumers’ purchase intention. Electronic Commerce Research and Applications, 9(4): 346-360.
• McKnight, D. H., & Chervany, N. L. (2001). What trust means in e‐commerce customer relationships: An interdisciplinary conceptual typology. International Journal of Electronic Commerce, 6(2): 35-59.
• Mittendorf, C. 2016. What trust means in the sharing economy: A provider perspective on Airbnb.com,” in Proceedings of the 22. America Conference on Information Systems, USA: San Diego.
• Möhlmann, M. (2015). “Collaborative Consumption: Determinants of Satisfaction and the Likelihood of Using a Sharing Economy Option Again”, Journal of Consumer Behavior, 14(3):193-207. Munoz, P. ve Cohen, B. (2017). “Mapping out the Sharing Economy: A Configurational Approach to Sharing Business Modeling”, Technological Forecasting & Social Change, 125, 21-37.
• Nesta (2015). The titans of the sharing economy meet their match, https://www.nesta.org.uk/feature/10-predictions-2016/the-titans-of-the-sharingeconomy-meet-their-match/ (Erişim Tarihi: 20.10.2022)
• Tussyadiah, I. (2015). An Exploratory on Drivers and Deterrents of Collaborative Consumption in Travel, pp.817-839, in Tussyadiah, I & Inversini, A. (Eds.), Information & Communication Technologies in Tourism 2015, Switzerland: Springer International Publishing.