Osmanlı toplumunda hemen hemen her statüde, askerî veya reâyâ sınıfına mensup, zengin ya da orta halli, pek çok hayırsever malî durumuna göre yaşadıkları şehre, kurdukları vakıf hayrat ve onlar için tesis ettikleri akarlarla katkı sağlamışlar, hizmet sunmuşlardır. Yaygın bir katılımla oluşturulan, etkin bir yönetim ve sıkı bir denetimle faaliyetlerini icra eden vakıfların Osmanlı tarihi boyunca zamanla hem sayıları artmış hem de hizmet alanları genişlemiştir. Osmanlı İstanbul’unda askeri faaliyetleri yürüten yeniçeriler, özellikle de XVIII. yüzyıl ile birlikte finans kaynakları açısından güçlenmelerinin de etkisi ile çeşitli vakıf kurucuları olmuşlardır. XVIII. yüzyılda Yeniçeri Ağası gibi ocağın en üst kademesindeki görevliden, en alt kademesindeki ocak elemanlarına kadar çok sayıda yeniçeri tarafından vakıflar kurulmuştur. Buna bağlı olarak bu çalışmada, Osmanlı askerî gücü içerisinde önemi bir yere sahip olan Yeniçeri Ocağı’na mensup kişiler tarafından kurulan vakıflar İstanbul örneği üzerinden incelenecek ve yeniçerilerin bireysel vakıf kurucuları olarak ortaya çıkan yeni kimlikleri ile ele alınacaktır. Bu çerçevede, yeniçerilerin sivil hayatla iç içe geçen ilişkileri, ocağın ekonomik gücü ve bu gücü sağlayan sermaye birikimlerine bağlı olarak ortaya çıkan dayanışma ve kredi ilişkileri ortaya çıkarılmış; şehrin ekonomik düzenine olan etkileri belirlenmiştir. Araştırma konusu olan dönem İstanbul’unda, gerek Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi’nde bulunan ve gerekse şerʻiyye sicilleri içerisinde yer alan vakfiyelerden tespit edilen vakıf belgeleri incelenecektir.
Lots of benefactors from almost every status, member of military or non-military class and wealthy or middle class member in the Ottoman society, served and contributed to the city in which they lived by waqfs they founded and properties which they donated to the waqfs to their cities. Waqfs which founded with large participation and performed with an active administration and under close supervision both grew in number and served bigger crowds throuhout the Ottoman history. Janissaries who performed military duties in Ottoman İstanbul became the founders of assorted waqfs with getting stronger financally especially in the eighteenth century. In the eighteenth century, from high ranking officers such as janissary ağas to low ranking soldiers lots of janissaries founded waqfs. Accordingly, in this paper waqfs founded by members of the janissary corps which had an important place in Ottoman military power, will be analyzed and their new identity as waqf founders will be examined in the case of Istanbul. In this context, relationships of janissaries with civil life, econemic power of the corps, colloboration and credit relations will be analyzed and their affect on city life will be described. It will go over the documents which belong to the aforementioned period both in the Archives of Directorate General of Foundations and Directorate of State Archives.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | July 20, 2022 |
Submission Date | June 8, 2022 |
Published in Issue | Year 2022 Volume: 4 Issue: 8 |